gawędzić

  • prowadzić długą i swobodną rozmowę z osobą, którą się dobrze zna i jest się z nią w przyjaznych stosunkach
  • CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Język

    mówienie

  • synonimy:  gaworzyć
    gwarzyć
    hiperonimy:  rozmawiać
    • panie gawędziły
    • gawędzić wieczorami
    • gawędzić o literaturze, o pogodzie; o (różnych) rzeczach, o (różnych) sprawach; o niczym, o wszystkim
    • gawędzić przy kawie
    • gawędzić z barmanem, z mężem; z kolegami, z przyjaciółmi, z sąsiadami
    • gawędzić beztrosko, przyjaźnie, wesoło
    • zacząć gawędzić
  • Spędziliśmy wspólnie miłe popołudnie, gawędząc o różnych sprawach.

    źródło: NKJP: Beata Chomątowska: Samotnik ze Służewa, Dziennik Polski, 2005-03-04

    Głowa rodziny prezentowała swoje wiersze, Robert przedstawił swój najnowszy tomik poezji pt.„Idem w Orawe”, a Marcin, etnolog, gawędził o rodzimej muzyce.

    źródło: NKJP: (rom): Jednoczyć góralszczyznę, Gazeta Krakowska, 2003-08-13

    Jeszcze będąc w liceum, lubiłem zachodzić do starej Brajny i gawędzić z nią o meblach i dawnych ich właścicielach.

    źródło: NKJP: Mieczysław Jalowiecki: Na skraju imperium, 2005

    [...] dwie lub trzy pielęgniarki gawędziły wesoło na korytarzu.

    źródło: NKJP: Ślepy gniew pana prezydenta, Polityka, 2004-09-25

    Przychodzą z termosami, panowie gawędzą o polityce [...], panie o chorobach.

    źródło: NKJP: Barbara Pietkiewicz: Kolejka po dywany, Polityka, 2006-07-22

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. gawędzę
    gawędzimy
    2 os. gawędzisz
    gawędzicie
    3 os. gawędzi
    gawędzą

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. gawędziłem
    +(e)m gawędził
    gawędziłam
    +(e)m gawędziła
    gawędziłom
    +(e)m gawędziło
    gawędziliśmy
    +(e)śmy gawędzili
    gawędziłyśmy
    +(e)śmy gawędziły
    2 os. gawędziłeś
    +(e)ś gawędził
    gawędziłaś
    +(e)ś gawędziła
    gawędziłoś
    +(e)ś gawędziło
    gawędziliście
    +(e)ście gawędzili
    gawędziłyście
    +(e)ście gawędziły
    3 os. gawędził
    gawędziła
    gawędziło
    gawędzili
    gawędziły

    bezosobnik: gawędzono

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę gawędził
    będę gawędzić
    będę gawędziła
    będę gawędzić
    będę gawędziło
    będę gawędzić
    będziemy gawędzili
    będziemy gawędzić
    będziemy gawędziły
    będziemy gawędzić
    2 os. będziesz gawędził
    będziesz gawędzić
    będziesz gawędziła
    będziesz gawędzić
    będziesz gawędziło
    będziesz gawędzić
    będziecie gawędzili
    będziecie gawędzić
    będziecie gawędziły
    będziecie gawędzić
    3 os. będzie gawędził
    będzie gawędzić
    będzie gawędziła
    będzie gawędzić
    będzie gawędziło
    będzie gawędzić
    będą gawędzili
    będą gawędzić
    będą gawędziły
    będą gawędzić

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. gawędźmy
    2 os. gawędź
    gawędźcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. gawędziłbym
    bym gawędził
    gawędziłabym
    bym gawędziła
    gawędziłobym
    bym gawędziło
    gawędzilibyśmy
    byśmy gawędzili
    gawędziłybyśmy
    byśmy gawędziły
    2 os. gawędziłbyś
    byś gawędził
    gawędziłabyś
    byś gawędziła
    gawędziłobyś
    byś gawędziło
    gawędzilibyście
    byście gawędzili
    gawędziłybyście
    byście gawędziły
    3 os. gawędziłby
    by gawędził
    gawędziłaby
    by gawędziła
    gawędziłoby
    by gawędziło
    gawędziliby
    by gawędzili
    gawędziłyby
    by gawędziły

    bezosobnik: gawędzono by

    bezokolicznik: gawędzić

    imiesłów przysłówkowy współczesny: gawędząc

    gerundium: gawędzenie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: gawędzący

  • bez ograniczeń + gawędzić +
    (z KIM) + (o CZYM)
    Rzpl + gawędzić +
    (o CZYM)
  • Od: daw. gawęda, gawędź 'pospólstwo, hołota' (zob. gawiedź), pierwotnie prawdopodobnie w zn. 'zachowywać się jak hałastra, gawiedź', skąd następnie 'przeszkadzać w jakimś zajęciu' > 'zajmować niepotrzebnie czas' > 'zajmować czas gadaniem, rozmową'.

CHRONOLOGIZACJA:
XVII/XVIII w., KartXVII/XVIII
Data ostatniej modyfikacji: 05.06.2017