zdobyć się

  • dokonać czegoś, co wymagało wielu starań lub pokonania wewnętrznego oporu
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Ocena i wartościowanie

    wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

    • człowiek zdobył się
    • zdobyć się na jakiś akt, czyn, gest, krok..., na obiektywizm, na odwagę, na powiedzenie czegoś, na pytanie, na jakieś słowa, na szczerość, na śmiałość, na wysiłek, na jakieś wyznanie
    • zdobyć się wreszcie, w końcu, z trudem
    • móc, musieć, umieć zdobyć się; trzeba zdobyć się
  • - Czasem trudno jest zdobyć się na rozmowę wprost.

    źródło: NKJP: Zofia Chądzyńska: Przez ciebie, Drabie!, 1969

    - Zostawiłeś kartkę. Teraz chyba nie będziesz uciekał? - Zygmunt z trudem zdobył się na kpiarski ton.

    źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003

    Z trudem zdobyła się na uśmiech, gdy Brunner podtoczył się do niej z kieliszkiem.

    źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 1967

    Jest za słaby, nigdy nie zdobędzie się na uderzenie mnie w twarz.

    źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997

    - Wie pani, ja bardzo kochałem moją matkę. Dla niej zdobyłem się na wiele wyrzeczeń.

    źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Bohiń, 1987

  • część mowy: czasownik

    aspekt: dokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. zdobędę się
    zdobędziemy się
    2 os. zdobędziesz się
    zdobędziecie się
    3 os. zdobędzie się
    zdobędą się

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. zdobyłem się
    +(e)m się zdobył
    zdobyłam się
    +(e)m się zdobyła
    zdobyłom się
    +(e)m się zdobyło
    zdobyliśmy się
    +(e)śmy się zdobyli
    zdobyłyśmy się
    +(e)śmy się zdobyły
    2 os. zdobyłeś się
    +(e)ś się zdobył
    zdobyłaś się
    +(e)ś się zdobyła
    zdobyłoś się
    +(e)ś się zdobyło
    zdobyliście się
    +(e)ście się zdobyli
    zdobyłyście się
    +(e)ście się zdobyły
    3 os. zdobył się
    zdobyła się
    zdobyło się
    zdobyli się
    zdobyły się

    bezosobnik: zdobyto się

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. zdobądźmy się
    2 os. zdobądź się
    zdobądźcie się

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. zdobyłbym się
    bym się zdobył
    zdobyłabym się
    bym się zdobyła
    zdobyłobym się
    bym się zdobyło
    zdobylibyśmy się
    byśmy się zdobyli
    zdobyłybyśmy się
    byśmy się zdobyły
    2 os. zdobyłbyś się
    byś się zdobył
    zdobyłabyś się
    byś się zdobyła
    zdobyłobyś się
    byś się zdobyło
    zdobylibyście się
    byście się zdobyli
    zdobyłybyście się
    byście się zdobyły
    3 os. zdobyłby się
    by się zdobył
    zdobyłaby się
    by się zdobyła
    zdobyłoby się
    by się zdobyło
    zdobyliby się
    by się zdobyli
    zdobyłyby się
    by się zdobyły

    bezosobnik: zdobyto by się

    bezokolicznik: zdobyć się

    imiesłów przysłówkowy uprzedni: zdobywszy się

    gerundium: zdobycie się

    odpowiednik aspektowy: zdobywać się

  • bez ograniczeń + zdobyć się +
    na CO
  • Zob. zdobyć

CHRONOLOGIZACJA:
XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.
Data ostatniej modyfikacji: 05.02.2016