klęczeć

  • ugiąwszy nogi w kolanach oprzeć oba kolana lub jedno o podłoże i trwać w tej pozycji
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

    Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego

    czynności i stany fizjologiczne


    CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Religia – kościół

    sakramenty i obrzędy religijne

    • klęczeć na chodniku, na grochu, na klęczniku, na macie, na podłodze, na posadzce, na śniegu, na ziemi; na jednym kolanie
    • klęczeć pod krzyżem
    • klęczeć przed ołtarzem, przed papieżem, przed świętym obrazem
    • klęczeć przy grobie, przy konfesjonale, przy łóżku, przy oknie, przy rannym
    • klęczeć u czyichś stóp, u czyichś kolan, u wezgłowia
    • klęczeć w kącie, w kościele, w ławce; w milczeniu, w pokorze, w skupieniu
    • klęczeć z podniesionymi rękami, z twarzą przy ziemi, z pochyloną głową
    • klęczeć za karę
    • klęczeć i błagać, klęczeć i modlić się, klęczeć i odmawiać różaniec, klęczeć i prosić o wybaczenie
    • pozycja klęcząca; klęcząca postać; klęczący pielgrzym
  • Na ziemi leżał postrzelony mężczyzna, który nie dawał już żadnych oznak życia. Obok niego klęczała roztrzęsiona kobieta.

    źródło: NKJP: Szczepan Nowakowski: Zabójstwo Olofa Palmego, 1999

    Willy Brandt, niezłomny demokrata, autentyczny patriota i wielki Europejczyk, klęcząc wtedy pod pomnikiem Bohaterów Getta Warszawskiego, uznał w imieniu Niemców odpowiedzialność za popełnione przez nich zbrodnie.

    źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 06.12.2000

    Nieco bliżej dostrzegł Lubusz zgarbionego kozaka, który klęcząc przy otworze strzelniczym, jedną ręką obejmował wiązkę strzelb opartych o występ muru.

    źródło: KJ WSJP: Artur Klingen: Kawaler pokutnego krzyża, 1976

    Kościół jest pełen wiernych. Klęczą w ciszy i skupieniu.

    źródło: NKJP: Iwona Sinkiewicz: To najsmutniejszy dzień w życiu, Echo Dnia, 2005-04-02

    Właściciele stancji karali nas przy każdej okazji: to stawianiem do kąta, to pozbawieniem prawa wyjścia na spacer, to klęczeniem na grochu.

    źródło: KJ WSJP: Kazimierz Dębnicki: Życie jak życie, 1986

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. klęczę
    klęczymy
    2 os. klęczysz
    klęczycie
    3 os. klęczy
    klęczą

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. klęczałem
    +(e)m klęczał
    klęczałam
    +(e)m klęczała
    klęczałom
    +(e)m klęczało
    klęczeliśmy
    +(e)śmy klęczeli
    klęczałyśmy
    +(e)śmy klęczały
    2 os. klęczałeś
    +(e)ś klęczał
    klęczałaś
    +(e)ś klęczała
    klęczałoś
    +(e)ś klęczało
    klęczeliście
    +(e)ście klęczeli
    klęczałyście
    +(e)ście klęczały
    3 os. klęczał
    klęczała
    klęczało
    klęczeli
    klęczały

    bezosobnik: klęczano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę klęczał
    będę klęczeć
    będę klęczała
    będę klęczeć
    będę klęczało
    będę klęczeć
    będziemy klęczeli
    będziemy klęczeć
    będziemy klęczały
    będziemy klęczeć
    2 os. będziesz klęczał
    będziesz klęczeć
    będziesz klęczała
    będziesz klęczeć
    będziesz klęczało
    będziesz klęczeć
    będziecie klęczeli
    będziecie klęczeć
    będziecie klęczały
    będziecie klęczeć
    3 os. będzie klęczał
    będzie klęczeć
    będzie klęczała
    będzie klęczeć
    będzie klęczało
    będzie klęczeć
    będą klęczeli
    będą klęczeć
    będą klęczały
    będą klęczeć

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. klęczmy
    2 os. klęcz
    klęczcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. klęczałbym
    bym klęczał
    klęczałabym
    bym klęczała
    klęczałobym
    bym klęczało
    klęczelibyśmy
    byśmy klęczeli
    klęczałybyśmy
    byśmy klęczały
    2 os. klęczałbyś
    byś klęczał
    klęczałabyś
    byś klęczała
    klęczałobyś
    byś klęczało
    klęczelibyście
    byście klęczeli
    klęczałybyście
    byście klęczały
    3 os. klęczałby
    by klęczał
    klęczałaby
    by klęczała
    klęczałoby
    by klęczało
    klęczeliby
    by klęczeli
    klęczałyby
    by klęczały

    bezosobnik: klęczano by

    bezokolicznik: klęczeć

    imiesłów przysłówkowy współczesny: klęcząc

    gerundium: klęczenie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: klęczący

  • Rz osobowy + klęczeć +
    (przed KIM/CZYM)
  • psł. *klęčati

CHRONOLOGIZACJA:
SStp
SPXVI
SKN
SJPXVII
STR
SL
SWil
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
Data ostatniej modyfikacji: 26.11.2010