szamać - Wielki słownik języka polskiego PAN

pot. jeść - wkładać pożywienie do ust

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Jedzenie i jego przygotowanie

czynności związane z jedzeniem

synonimy:

jeść I
wkrochmalać

	[...] korzystasz z gotowych przepisów. [...] A w takiej diecie masz już wszystko odliczone i spokojnie możesz szamać bez obaw, że proporcje są nieodpowiednie. źródło: NKJP: Internet
	[...] z każdym dniem jadł trochę więcej, aż do momentu, jak zaczął szamać wszystko, co się nadawało do spożycia [...]. źródło: NKJP: Internet
	Ojczym postanowił, że Piotruś będzie musiał walczyć ze swoją słabością, zacznie od małych porcji szczawiówki, aż się przełamie, i będzie szamał jak stary. źródło: NKJP: Bohdan Sławiński: Królowa Tiramisu, 2008
	Świetnym sposobem na anginy jest ponoć aloes - opowiadano mi o cudownym działaniu w przypadku angin. Tylko ci ludzie byli dorośli i szamali liście aloesu bez przypraw. źródło: NKJP: Internet
	[...] słyszałam o diecie trzydniowej polegającej na szamaniu tylko i wyłącznie jabłek. źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	szamam	szamamy
2 os.	szamasz	szamacie
3 os.	szama	szamają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	szamałem +(e)m szamał	szamałam +(e)m szamała	szamałom +(e)m szamało	szamaliśmy +(e)śmy szamali	szamałyśmy +(e)śmy szamały
2 os.	szamałeś +(e)ś szamał	szamałaś +(e)ś szamała	szamałoś +(e)ś szamało	szamaliście +(e)ście szamali	szamałyście +(e)ście szamały
3 os.	szamał	szamała	szamało	szamali	szamały

bezosobnik: szamano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę szamał będę szamać	będę szamała będę szamać	będę szamało będę szamać	będziemy szamali będziemy szamać	będziemy szamały będziemy szamać
2 os.	będziesz szamał będziesz szamać	będziesz szamała będziesz szamać	będziesz szamało będziesz szamać	będziecie szamali będziecie szamać	będziecie szamały będziecie szamać
3 os.	będzie szamał będzie szamać	będzie szamała będzie szamać	będzie szamało będzie szamać	będą szamali będą szamać	będą szamały będą szamać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		szamajmy
2 os.	szamaj	szamajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	szamałbym bym szamał	szamałabym bym szamała	szamałobym bym szamało	szamalibyśmy byśmy szamali	szamałybyśmy byśmy szamały
2 os.	szamałbyś byś szamał	szamałabyś byś szamała	szamałobyś byś szamało	szamalibyście byście szamali	szamałybyście byście szamały
3 os.	szamałby by szamał	szamałaby by szamała	szamałoby by szamało	szamaliby by szamali	szamałyby by szamały

bezosobnik: szamano by

bezokolicznik: szamać

imiesłów przysłówkowy współczesny: szamając

gerundium: szamanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	szamanie	szamania
D.	szamania	szamań
C.	szamaniu	szamaniom
B.	szamanie	szamania
N.	szamaniem	szamaniami
Ms.	szamaniu	szamaniach
W.	szamanie	szamania

imiesłów przymiotnikowy czynny: szamający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	szamający	szamający	szamający	szamające	szamająca
D.	szamającego	szamającego	szamającego	szamającego	szamającej
C.	szamającemu	szamającemu	szamającemu	szamającemu	szamającej
B.	szamającego	szamającego	szamający	szamające	szamającą
N.	szamającym	szamającym	szamającym	szamającym	szamającą
Ms.	szamającym	szamającym	szamającym	szamającym	szamającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	szamający	szamający	szamające	szamające
D.	szamających	szamających	szamających	szamających
C.	szamającym	szamającym	szamającym	szamającym
B.	szamających	szamających	szamających	szamające
N.	szamającymi	szamającymi	szamającymi	szamającymi
Ms.	szamających	szamających	szamających	szamających

imiesłów przymiotnikowy bierny: szamany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	szamany	szamany	szamany	szamane	szamana
D.	szamanego	szamanego	szamanego	szamanego	szamanej
C.	szamanemu	szamanemu	szamanemu	szamanemu	szamanej
B.	szamanego	szamanego	szamany	szamane	szamaną
N.	szamanym	szamanym	szamanym	szamanym	szamaną
Ms.	szamanym	szamanym	szamanym	szamanym	szamanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	szamani	szamani	szamane	szamane
D.	szamanych	szamanych	szamanych	szamanych
C.	szamanym	szamanym	szamanym	szamanym
B.	szamanych	szamanych	szamanych	szamane
N.	szamanymi	szamanymi	szamanymi	szamanymi
Ms.	szamanych	szamanych	szamanych	szamanych

odpowiedniki aspektowe: zszamać , wszamać

Składnia

+

szamać

+

CO

Pochodzenie

psł. *šamati : *šemati (?) 'powodować szum, szelest; trzeć czymś, kręcić czymś'

Od: dźwiękonaśladowczego rdzenia *šam- / *šem-. Znaczenie 'jeść' wtórne, powstałe drogą neutralizacji ekspresywnego początkowo określenia głośnego sposobu spożywania pokarmu.