zorza
-
zjawisko świetlne na niebie polegające na zmianie jego barw o wschodzie lub o zachodzie słońca
-
CZŁOWIEK I PRZYRODA
Niebo i wszechświat
słońce i księżyc, pory dnia
CZŁOWIEK I PRZYRODA
Pogoda
zjawiska atmosferyczne -
- poranna, ranna, wieczorna; czerwona; zachodnia zorza; pierwsze; krwawe zorze
- zorza świtu, zachodu
- blask, światło zorzy
- zorze wstają; gasły
- zobaczyć zorzę
- na tle zorzy
-
Poranek dzisiejszy inny niż wszystkie poprzednie. Fausta obudziła się wcześnie w oczekiwaniu na to, co musi się wreszcie stać. Cudowne światło zorzy, żółte jak żółtko jaja, a nad nim smuga, ciemnoczerwony zarodek dnia. Znak, który coś zapowiada.
źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Fausta, 2010
[...] dziesiątki wytwornych zaprzęgów ciągnęły bezszelestnie po żwirowanych drogach parków wysp Jełagin i Kriestowskiej, by oglądać zniżające się słońce przyćmione delikatną, różową mgiełką, a potem blask zorzy wieczornej odbijającej się czerwienią na zazwyczaj gładkiej powierzchni morza.
źródło: NKJP:Mieczysław Jalowiecki: Na skraju imperium, 2005
Jest wieczór, chylący się ku zachodowi dzień z wolna przygasa. Pora spoczynku, uciszenia i modlitwy do Boga przed nadciągającą nocą. A jednocześnie ta krzycząca czerwienią, płonąca na nieboskłonie krwawa zorza zachodu, jakby wyraz i znak gniewu Bożego za wszystkie zbrodnie, przewinienia i zaniedbania człowieka.
źródło: NKJP: Artur Hutnikiewicz: Młoda Polska, 1994
Pierwsze zorze dogonił za Białymstokiem, późne styczniowe świtanie gdzieś przed Grajewem. Słońce powędrowało szybko w górę nieba, dzień spłynął na zamarzniętą ziemię i rozświetlił ją aż po horyzont, nic go już nie mogło dopędzić.
źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998
Oto plac, na którym tłum faluje w tańcu w rozświetlony zorzami letni wieczór albo przemarznięci żołnierze w mrokach zimy udeptują śnieg, grzejąc ręce przy koksowniku.
źródło: NKJP: Magdalena Tulli: Sny i kamienie, 1999
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza liczba mnoga M. zorza
zorze
D. zorzy
zórz
C. zorzy
zorzom
B. zorzę
zorze
N. zorzą
zorzami
Ms. zorzy
zorzach
W. zorzo
zorze
-
psł. *zor'a (< *zor-ja) / *zar'a (< *zar-ja) 'zorza, świtanie, brzask (zjawisko świetlne o wschodzie lub zachodzie słońca)'
Rzeczownik odczasownikowy - od psł. *zьrěti 'patrzeć, spoglądać' z wymianą rdzennego *ьr : *or.