imperatyw

  • książk.  nakaz, któremu trzeba się podporządkować
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Ocena i wartościowanie

    prawdy i wartości życiowe

    • absolutny, bezwzględny, biologiczny, doniosły, ekonomiczny, etyczny, kantowski, moralny; podstawowy, przyjęty, wewnętrzny imperatyw; imperatyw ekologiczny, ekonomiczny
    • imperatyw działania, miłości, myślenia, obowiązku, pisania, polityki, przedłużenia gatunku, rozwoju, solidarności, sprawiedliwości, sumienia, tworzenia, walki, wolności, życia społecznego/zbiorowego; Kanta
    • koncepcja imperatywu
    • podlegać imperatywowi
    • formułować, zawierać imperatyw
  • Idea wolności utraciła na Zachodzie aspekt moralny i przestała być tą najwyższą wartością, której imperatyw moralny każe bronić, bez względu na ryzyko i ofiary.

    źródło: NKJP: Juliusz Mieroszewski: Finał klasycznej Europy, 1997

    Miłość musi być naczelnym imperatywem działania. Czyn zawsze musi być moralny, bo pasjonat jest na to bardzo wyczulony.

    źródło: NKJP: Janusz Mastalski: Zarys teorii wychowania, 2002

    Normy tworzone przez ludzi są jedynie przepisami, które na drodze rozumowania zostały wyprowadzone z prawa naturalnego. Podstawowe prawo naturalne sprowadza się do prostego imperatywu: „czyń dobro, unikaj zła”.

    źródło: NKJP: Antonina Sebesta: 30. rocznica śmierci. Wątki etyczne w twórczości Antoniego Kępińskiego, Wychowawca, 2002-07

    [...] tekst ten powinien być bazą źródłową dla wszystkich teologów, którzy przeprowadzają refleksję nad biblijnymi imperatywami dotyczącymi życia ludzkiego.

    źródło: NKJP: Andrzej Muszala: Medycyna a globalizacja, 2003

    Nigdy nie miałem powodu, by ubiegać się o rozmowę z prezesem, a być może i prezes nie czuje jakiegoś imperatywu, by rozmawiać ze mną.

    źródło: NKJP: Agnieszka Kublik: Po emisji „Heidi”, Gazeta Wyborcza, 1997-03-05

  • część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: m3

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. imperatyw
    imperatywy
    D. imperatywu
    imperatywów
    C. imperatywowi
    imperatywom
    B. imperatyw
    imperatywy
    N. imperatywem
    imperatywami
    Ms. imperatywie
    imperatywach
    W. imperatywie
    imperatywy
  • bez ograniczeń + imperatyw +
    (CZEGO)
    bez ograniczeń + imperatyw +
    (JAKI)
    bez ograniczeń + imperatyw +
    (żeby ZDANIE)
  • łac. imperātīvus 'nakazujący, rozkazujący'

CHRONOLOGIZACJA:
1700, Kart XVII-XVIII
FRAZEOLOGIZMY:
Data ostatniej modyfikacji: 07.03.2017