odzież - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

urzęd. rzeczy, w które ubiera się człowiek

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Ubranie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

garderoba
odzienie
przyodziewek
ubiór
ubranie

Połączenia

damska, dziecięca, męska; bawełniana, gumowa, skórzana, wełniana; biała, czarna..., jasna; brudna, czysta; wierzchnia; duża, gruba, lekka, ciepła, przewiewna; indyjska, polska, zachodnia, zagraniczna; specjalistyczna, specjalna, sportowa, zwykła; ekologiczna, firmowa; letnia, zimowa; dodatkowa; hurtowa, atrakcyjna, dobra, ekskluzywna, elegancka, luksusowa, markowa, oryginalna; niepotrzebna, najpotrzebniejsza, niezbędna; odpowiednia; droga, tania; modna; nowa, stara; podarta, zabrudzona, zniszczona, własna; niekompletna; mokra, sucha; importowana, sprowadzana, przekazana komuś; podrobiona; rozrzucona, używana odzież; odzież ciężka, lekka; młodzieżowa; wojskowa; ochronna, robocza; gotowa
odzież dziecka; jakiejś firmy, marki; Benettona...
odzież dla dzieci, dla niemowląt, dla pań, dla pracowników, dla powodzian; z Chin, z Turcji, z Zachodu, z zagranicy, z importu, ze sklepu; z darów; ze skóry
odzież na zimę; na wagę; na zmianę; na eksport, na jakiś rynek
odzież z jakąś metką
odzież i akcesoria, odzież i jakieś artykuły; odzież i bielizna, odzież i buty, odzież i dodatki, odzież i dokumenty, odzież i kosmetyki, odzież i leki, odzież i lekarstwa; odzież i obuwie; odzież i jakiś sprzęt, odzież i środki czystości, odzież i tekstylia, odzież i jakieś wyroby; odzież i zabawki, odzież i żywność
sztuka; warstwy; zakamarki; części, element, fragment, kawałki, mieszanina, resztki, skrawki, strzępy; komplet; partia; ilość, jakość, rodzaj, rozmiar, typ; sterta; ceny, katalog, kolekcja, pokaz, model; marka; podróbka; brak, dystrybucja, import, produkcja; fabryka, hurtownia, magazyn, pralnia, wytwórnia; czystość; przeróbka, reperacja; czyszczenie, dezynfekcja, konserwacja, odkażanie; importer, krawiec, producent, projektant, projektantka, sprzedawca; rynek, sprzedaż, transport, wymiana, zakup; zbiórka; zmiana; technologia odzieży
handel, obrót odzieżą
dodatki, suszarka do odzieży
pojemnik, szafa; wydatki na odzież
budka, butik, magazyn, sklep, stoisko, stragan; katalog; regał; kontener, paczka, plecak, reklamówka, torba, walizka, worek z odzieżą
odzież trafia do kogoś
nosić; zmienić, zrzucać; kupić/kupować, zakupić, sprzedawać; dostać, otrzymać; niszczyć, zniszczyć; dostarczać, przekazywać, rozdawać, wydać/wydawać, zebrać/zbierać, przydzielić; czyścić, prać; szyć, produkować, wytwarzać; przechowywać; przeszukać; skraść, ukraść, zabrać odzież; pranie, projektowanie odzieży
handlować odzieżą; (torba, worek...) wypełniony odzieżą
ubrany w jakąś odzież; wyposażenie, zaopatrzenie w odzież

Cytaty

	Zapewnienie osobie bezdomnej schronienia, ciepłej odzieży, posiłku jest zadaniem własnym i obligatoryjnym gminy. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 05.12.2002
	Pracodawca może także ustalić stanowiska pracy, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 2377 par. 2 k.p.). źródło: NKJP: Katarzyna Wrońska-Zblewska: Praca i Zdrowie: Odzież robocza, prasa, 2007-12-07
	Dzięki tym akcjom możliwy był zakup ciepłej odzieży dla wychowanków, wysyłanie ich na kolonie i do sanatorium. źródło: NKJP: (ZS): Człowiek schronieniem dla człowieka, Echo Dnia, 2006-02-13
	Dzieci, które do nas trafiają, często nie mają na sobie nic poza jedną zmianą odzieży, która nadaje się jedynie do wyrzucenia. źródło: NKJP: (IB): Kwestowi zawodowcy, Echo Dnia, 2004-12-11
	Oprócz salonów z luksusową odzieżą powstaną wielobranżowe supermarkety (pierwsze otwarto już w Warszawie, Wrocławiu i Krakowie). źródło: NKJP: Anna Gąsiorowska: Pewex story, Gazeta Wyborcza, 1993-02-23

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odzież	odzieże
D.	odzieży	odzieży

C.	odzieży	odzieżom
B.	odzież	odzieże
N.	odzieżą	odzieżami
Ms.	odzieży	odzieżach
W.	odzieży	odzieże

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

ukr. odéža, ódiž

z psł. *odedja 'okrycie; to, co służy do okrycia; odzież, ubranie, strój'

Polską rodzimą postacią było dawne (XVI-XVII w.) odziedza 'okrycie, powłoka, pokrywa; błona okrywająca coś na ciele'; forma prasłowiańska oparta na temacie czasu teraźniejszego *oded-; postać fonetyczna formy współczesnej z -ž wskazuje na zapożyczenie z ukraińskiego (Bor); zob. odziać