szuja - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

pot. pogard. osoba postępująca nieetycznie i zasługująca w związku z tym na potępienie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

słownictwo oceniające

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Zasady współżycia społecznego

zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

bydlak
bydlę
drań
łachudra
łajdak
łajdus
nędznik
padalec

Cytaty

	- Ależ to kawał bezwstydnej szui! Kobieto, z kim ty żyłaś tyle lat? Przecież ON, pisząc coś takiego, określił siebie jednoznacznie! Sam o sobie wystawił świadectwo. Tępy bydlak! - z oburzeniem w głosie wykrzyknął Władek. źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001
	O, wy przeklęte szuje polityczne i wojskowe, żądne siły i władzy, gnijecie teraz na cmentarzu, dobrze wam tak, to za mój los, za to, że mam życie szare, bez kolorów i radości! źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Asystent śmierci. Powieść o karykaturach Mahometa, o miłości i nienawiści w Europie, 2007
	[...] nie dzielę ludzi na Polaków, Ślązaków czy Niemców, ale na porządnych i szuje. źródło: NKJP: Jan Dziadul: Jak się ojca nie bać?, Polityka, 2001-05-05
	Wiem przecież, że mogę grać bardzo różnych ludzi: szujów, bydlaków, zboczeńców... Ale wtedy tym bardziej chodzi o wydźwięk filmu. źródło: NKJP: Maria Malatyńska: Motorem jest światopogląd autora, Gazeta Krakowska, 2008-06-13
	Nie brakowało [...] szui, ludzi pozbawionych sumienia, którzy ostentacyjnie wyrażali aprobatę postępowania hitlerowców. źródło: NKJP: Leon Guz: Targowa 64. Dziennik 27 I 1943 - 11 IX 1944, 2001

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1, ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	szuja	szuje
D.	szui	szujów szui	neut
D.	szui	szuj	char
C.	szui	szujom
B.	szuję	szujów szuje
N.	szują	szujami
Ms.	szui	szujach
W.	szujo	szuje

Inne uwagi

Gdy wyraz odnosi się tylko do osób płci żeńskiej, używa się r.ż., D. lm szui lub szuj , B. lm szuje . Gdy zaś odnosi się do osoby/osób płci męskiej, do grupy osób obojga płci albo do osoby/osób bez wskazania na płeć, używa się r. m1, D. i B. lm szujów lub r. ż, D. lm szui lub szuj , B. lm szuje

Pochodzenie

psł. *šuja (przym. [ż]) 'lewa'

Urzeczownikowiona forma rodzaju żeńskiego *šuja (forma podstawowa *šujь [m] 'lewy') oznaczała prawdopodobnie 'lewą stronę' przez lud uznawaną za gorszą. Stąd dalej 'coś gorszego, złego' > 'draństwo, dranie, hultaje, łajdacy', a następnie osobowo w lp 'człowiek nikczemny, łajdak, łotr' (Bor)