utyskiwać
-
książk. mówić z niezadowoleniem o kimś lub o czymś sprawiającym kłopot lub powodującym, że następuje jakaś niepożądana sytuacja
-
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Ocena i wartościowanie
wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia -
Wuj był mrukowaty i wypowiadał od czasu do czasu oderwane zdania na temat szerzących się w całym mieście strajków, na temat wojny, ale głównie utyskiwał na nieuczciwość stolarzy, których u siebie zatrudniał i których posądzał o kradzież zegarka.
źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958
Pod koniec lat 50. prasa utyskiwała na panie, które pojawiały się na balu w banalnych kreacjach, obsypując smokingi i fraki panów „złotym proszkiem” opadającym z włosów.
źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, 2004
Niewątpliwie, utyskiwanie nad upadkiem dobrego smaku uchodziłoby dziś za przejaw śmiesznej pretensjonalności, podobnie jak domaganie się respektu dla intelektualnych elit.
źródło: NKJP: Mirosław Pęczak: Zalotnicy parobka, 2002-04-13
Mieszkańcy gminy utyskują, że stan dróg i ulic nadal pozostawia wiele do życzenia.
źródło: NKJP: Mirosław Kowalski: O drogach, bibliotece i „Orliku”, Dziennik Polski, 2008-07-19
– Jak za komuny każą nam czekać – utyskiwali kolejkowicze.
źródło: NKJP: Stefan Augustyn: W tłoku po zasiłek, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-04-28
Prezydent nie może wtórować pisarzowi i utyskiwać, jak to narodowi jest źle.
źródło: NKJP: Anna Żebrowska: Niepotrzebny prorok, Gazeta Wyborcza, 1998-04-24
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. utyskuję
utyskujemy
2 os. utyskujesz
utyskujecie
3 os. utyskuje
utyskują
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. utyskiwałem
+(e)m utyskiwał
utyskiwałam
+(e)m utyskiwała
utyskiwałom
+(e)m utyskiwało
utyskiwaliśmy
+(e)śmy utyskiwali
utyskiwałyśmy
+(e)śmy utyskiwały
2 os. utyskiwałeś
+(e)ś utyskiwał
utyskiwałaś
+(e)ś utyskiwała
utyskiwałoś
+(e)ś utyskiwało
utyskiwaliście
+(e)ście utyskiwali
utyskiwałyście
+(e)ście utyskiwały
3 os. utyskiwał
utyskiwała
utyskiwało
utyskiwali
utyskiwały
bezosobnik: utyskiwano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę utyskiwał
będę utyskiwać
będę utyskiwała
będę utyskiwać
będę utyskiwało
będę utyskiwać
będziemy utyskiwali
będziemy utyskiwać
będziemy utyskiwały
będziemy utyskiwać
2 os. będziesz utyskiwał
będziesz utyskiwać
będziesz utyskiwała
będziesz utyskiwać
będziesz utyskiwało
będziesz utyskiwać
będziecie utyskiwali
będziecie utyskiwać
będziecie utyskiwały
będziecie utyskiwać
3 os. będzie utyskiwał
będzie utyskiwać
będzie utyskiwała
będzie utyskiwać
będzie utyskiwało
będzie utyskiwać
będą utyskiwali
będą utyskiwać
będą utyskiwały
będą utyskiwać
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. utyskujmy
2 os. utyskuj
utyskujcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. utyskiwałbym
bym utyskiwał
utyskiwałabym
bym utyskiwała
utyskiwałobym
bym utyskiwało
utyskiwalibyśmy
byśmy utyskiwali
utyskiwałybyśmy
byśmy utyskiwały
2 os. utyskiwałbyś
byś utyskiwał
utyskiwałabyś
byś utyskiwała
utyskiwałobyś
byś utyskiwało
utyskiwalibyście
byście utyskiwali
utyskiwałybyście
byście utyskiwały
3 os. utyskiwałby
by utyskiwał
utyskiwałaby
by utyskiwała
utyskiwałoby
by utyskiwało
utyskiwaliby
by utyskiwali
utyskiwałyby
by utyskiwały
bezosobnik: utyskiwano by
bezokolicznik: utyskiwać
imiesłów przysłówkowy współczesny: utyskując
gerundium: utyskiwanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. utyskiwanie
utyskiwania
D. utyskiwania
utyskiwań
C. utyskiwaniu
utyskiwaniom
B. utyskiwanie
utyskiwania
N. utyskiwaniem
utyskiwaniami
Ms. utyskiwaniu
utyskiwaniach
W. utyskiwanie
utyskiwania
imiesłów przymiotnikowy czynny: utyskujący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. utyskujący
utyskujący
utyskujący
utyskujące
utyskująca
D. utyskującego
utyskującego
utyskującego
utyskującego
utyskującej
C. utyskującemu
utyskującemu
utyskującemu
utyskującemu
utyskującej
B. utyskującego
utyskującego
utyskujący
utyskujące
utyskującą
N. utyskującym
utyskującym
utyskującym
utyskującym
utyskującą
Ms. utyskującym
utyskującym
utyskującym
utyskującym
utyskującej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. utyskujący
utyskujący
utyskujące
utyskujące
D. utyskujących
utyskujących
utyskujących
utyskujących
C. utyskującym
utyskującym
utyskującym
utyskującym
B. utyskujących
utyskujących
utyskujących
utyskujące
N. utyskującymi
utyskującymi
utyskującymi
utyskującymi
Ms. utyskujących
utyskujących
utyskujących
utyskujących
-
+ utyskiwać + (na KOGO/CO) | (nad CZYM)+ utyskiwać + że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE+ utyskiwać + MOWA WPROST -
pol. dawne utyskować
st.pol. styskać 'wyrażać niezadowolenie, uskarżać się, narzekać'
Przypuszczalnie podstawę stanowił niezachowany czasownik tyskać < *tyskati, czasownik wielokrotny lub kauzatywny (ze wzdłużeniem rdzennego *ъ w y) od *tъsknǫti 'odczuwać głęboki smutek, przygnębienie zwłaszcza z powodu braku kogoś, czegoś, smucić się' (Bor.).
Na podstawie indeksu haseł