jedynowładca

  • książk.  władca sprawujący władzę w sposób nieograniczony, poza jakąkolwiek kontrolą społeczną
  • CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Funkcjonowanie państwa

    władza państwowa

  • synonimy:  autarcha
    autokrata
    jednowładca
    samowładca
    hiperonimy:  władca
  • Wstępując na tron, stawał się on jedynowładcą, którego wola, aż do 1906 r. nieograniczona przez konstytucję, była jedynym źródłem prawa państwowego i głównym czynnikiem kształtującym bieżącą politykę rządu.

    źródło: NKJP: Aleksandra Porada: Samodzierżawie, Polityka, 2007-10-29

    [...] wielonarodowe imperia, dominujące w Europie środka przez pół tysiąclecia, traktowały zaś chłopów jako poddanych, których jedyną racją istnienia było dostarczanie jedynowładcom podatków i rekruta.

    źródło: NKJP: Dawid Warszawski: Opowieść o osobliwych chłopach, Gazeta Wyborcza, 1993-02-17

    Dzisiejsza samorządność to przede wszystkim odpowiedzialność, której powinna towarzyszyć kryształowa uczciwość, bo łatwo o wypaczenia, gdy wybrany przez społeczność zarządca gminy jest jedynowładcą.

    źródło: NKJP: Urszula Giżyńska: Śledztwo w toku, Gazeta Częstochowska, 2006-11-02

  • część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: m1

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. jedynowładca
    jedynowładcy
    ndepr
    jedynowładce
    depr
    D. jedynowładcy
    jedynowładców
    C. jedynowładcy
    jedynowładcom
    B. jedynowładcę
    jedynowładców
    N. jedynowładcą
    jedynowładcami
    Ms. jedynowładcy
    jedynowładcach
    W. jedynowładco
    jedynowładcy
    ndepr
    jedynowładce
    depr
  • Kalka grecyzmu monarcha (gr. mónos 'jedyny; sam; pojedynczy', archós 'ten, kto prowadzi; przewodnik; dowódca'). Zob. jeden, władza.

CHRONOLOGIZACJA:
1586, SPXVI
W postaci jedynowłajca
Data ostatniej modyfikacji: 16.12.2018