Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *skora 'to, co się odcina, oddziela, obłupuje’, 'skóra, kora, powłoka'
< pie. *(s)ker- ‘ciąć’.
Por. kora .
1. u ludzi i zwierząt
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Połączenia
- ludzka; kobieca, męska; aksamitna, brzoskwiniowa; alabastrowa, biała, blada, brązowa, czarna; czerwona; ciemna, jasna; ogorzała, opalona, smagła, śniada; przezroczysta; cienka, delikatna, gruba, jedwabista; miękka; elastyczna, jędrna; chropowata, gładka, szorstka, twarda, zgrubiała, zrogowaciała; dojrzała, młoda, świeża; ciepła; czysta; lepka, wilgotna; goła, naga; chora, zdrowa; łojotokowa, normalna, sucha, tłusta, wrażliwa; podrażniona, rozpalona; piegowata; owłosiona; obwisła, zniszczona, zwiotczała; lśniąca, naciągnięta, napięta, pomarszczona, przesuszona, wysuszona, poparzona, spalona, spękana, spierzchnięta, zaczerwieniona; spocona; piękna; martwa; inna; nowa skóra
- skóra człowieka, dziecka, kobiety, mężczyzn; ofiary, pacjenta; brzucha, czaszki, dłoni, głowy, nóg, piersi, pleców, policzków, powiek, przedramienia, ramienia, rąk, stóp, szyi, twarzy
- skóra z brzucha, z dłoni, z głowy, z pleców, z rąk, z twarzy
- skóra na przeszczepy; skóra z problemami, ze skłonnościami do czegoś
- skóra na brzuchu, na czole, na dłoniach, na głowie, na karku, na kolanach, na nogach, na plecach, na policzkach, na ramionach, na rękach, na szyi, na twarzy
- skóra i paznokcie, skóra i włosy
- fałda; fragment, kawałek, płat, skrawek, strzęp; powierzchnia; barwa, karnacja, kolor, odcień, pigment, pigmentacja; rodzaj, wygląd; bladość, elastyczność; nadwrażliwość; niedoskonałość; grubość; stan, struktura, warstwy; alergia, choroby; czerniak, grzybica, nowotwór, rak, zapalenie; oparzenie, otarcie, podrażnienie, przebarwienie, świąd, zabarwienie, zaczerwienienie, uszkodzenie; ubytek; ochrona, pielęgnacja, regeneracja; ukrwienie; zapach; przeszczep; zdrowie skóry
- balsam, krem do skóry (wrażliwej, normalnej, ...)
- bąble, krosty, nacięcia, plamy, przebarwienia, ranki, rany, rozstępy, wypryski na skórze; ludzie o jakiejś skórze
- skóra oddycha, pęka, piecze, schodzi komuś
- starzenie, swędzenie skóry
- natłuszczać, nawilżać, oczyścić/oczyszczać, odżywić, posmarować, smarować, uelastycznić, ujędrnić; chronić, pielęgnować, regenerować; drażnić, podrażnić; gładzić, pieścić; naciąć/nacinać, rozciąć/rozcinać, rozciągać, rozrywać; przebić, przeciąć; ogolić; przeszczepić skórę
- wybielanie, wygładzanie skóry
- ogolony, ostrzyżony; przylegający do skóry; przeznaczony dla (normalnej, suchej, ...) skóry; obedrzeć/obdzierać ze skóry; odarty ze skóry
- działać, nałożyć/nakładać na skórę; dbać o skórę; wstrzyknąć/wstrzykiwać, wszczepić, wszyć pod skórę; przenikać przez skórę; wcierać, wklepać, wmasować w skórę
- wchłaniany/wchłonięty przez skórę
- poczuć na skórze
Cytaty
|
Choć opalanie nadaje naszej skórze ładny, brązowy wygląd, dermatolodzy zalecają, żeby opalać się z umiarem. źródło: NKJP: R.Nadaj: Strzeż się upałów, Tygodnik Ciechanowski, 2006-08-05 |
|
|
Na pożegnaniu pojawił się niemal cały wolny tego dnia personel, łącznie kilkadziesiąt osób, prawdziwa zbieranina ludzi reprezentujących wszelkie możliwe kolory skóry, wyznania, poziomy edukacji, światopoglądy i języki [...]. źródło: NKJP: Waldemar Borzestowski: Bulterier Samson i ja, 2008 |
|
|
Musiał minąć jakiś czas, by zauważyli i przekonali się, że nie wszystkim było dobrze bez brody, że ogorzała skóra na szyi, nosie i czole paskudnie odbijała od bieli pozbawionych zarostu policzków. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002 |
|
|
Kurcząt nie skubał, tylko zdzierał skórę razem z pierzem, które mu się lepiło do palców ciemnych od krwi. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | skóra |
skóry |
|
| D. | skóry |
skór |
|
| C. | skórze |
skórom |
|
| B. | skórę |
skóry |
|
| N. | skórą |
skórami |
|
| Ms. | skórze |
skórach |
|
| W. | skóro |
skóry |
2. własne życie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Połączenia
- swoja, własna skóra
- obawa o własną skórę
- bronić własnej skóry
- narażać; ocalić, ratować, uratować własną skórę
- bać się, dbać o własną skórę
Cytaty
|
- Jeżeli w klubie panują takie zwyczaje i tendencje, aby ktoś ratował swoją skórę kosztem trenera po jakimś jednym meczu, to albo popełniono błąd zatrudniając tego trenera, albo ambicje tych, którzy tę drużynę tworzyli, czy włożyli pieniądze, są większe od możliwości zawodników. źródło: NKJP: Czy Lenczyk zaszkodzi Łachowi?, Dziennik Polski, 2000-10-13 |
|
|
I wreszcie te dziesięć osób doszło do wniosku, że jutro lub pojutrze Sowiety muszą nieodwołalnie splajtować, więc nie ma co czekać na wielki krach, trzeba zatem oddać władzę i w ten sposób starać się ocalić własną skórę. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Pruskie dzieci Lenina, Gazeta Wyborcza, 1995-03-11 |
|
|
[...] nikt nie pytał najpierw, jaką doktrynę filozoficzną czy polityczną wyznajesz, lecz - czy gotów jesteś do podjęcia walki o wolność z narażeniem własnej skóry; czy gotów jesteś iść za swą walkę o wolność do więzienia, a po wyjściu z więzienia na nowo ją podejmować. źródło: NKJP: Niewygodna rocznica, Gazeta Wyborcza, 1993-02-27 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | skóra |
skóry |
|
| D. | skóry |
skór |
|
| C. | skórze |
skórom |
|
| B. | skórę |
skóry |
|
| N. | skórą |
skórami |
|
| Ms. | skórze |
skórach |
|
| W. | skóro |
skóry |
Składnia
|
+ | skóra | + |
CZYJAŚ
|
3. ze zwierząt
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł materiały używane w przemyśle
Połączenia
- zwierzęca; barania, bydlęca, bycza, cielęca, focza, jelenia, końska, kozia, krokodyla, krokodylowa, lamparcia, niedźwiedzia, owcza, sarnia, świńska, wężowa; juchtowa, pergaminowa; biała, brązowa, brunatna, oliwkowa; czarna; ciemna; cętkowana; gruba, miękka, sztywna, twarda; mocna; lakierowana; tłoczona, wytłaczana; surowa, niewyprawiona, wyprawiona, wygarbowana; przetworzona, spreparowana; naturalna, prawdziwa; sztuczna; nowa skóra
- skóra zwierzęcia; bawołu, bizona, bobrów, delfina, geparda, grzechotnika, hipopotama, kangura, łosia, pantery, rekina, rysia, słonia, tygrysa, węża, zająca; zwierząt
- skóra z dzika, z kangura, z niedźwiedzia, ...; ze zwierząt
- skóra na buty
- skóra na grzbiecie
- skóra i kości, skóra i mięso, skóra i mięśnie, skóry i poroża, skóry i skórki, skóra i wełna
- fragment, kawałek, pasek; obróbka, produkcja; eksport, import; imitacja skóry
- handel, handlarz skórami
- buty, glany, kurtka, płaszcz, rękawiczki; odzienie, odzież; kanapa; oprawa; pokrowiec; wyroby ze skóry
- oprawny w skórę
- ściągnąć/ściągać, zdjąć/zdejmować; barwić; garbować; imitować skórę; importować skóry
- zdzieranie skóry
- obciągnięty, obity, obszyty, okryty, pokryty, powleczony skórą
- obedrzeć/obdzierać ze skóry
- wykonany ze skóry
- odziany, ubrany; oprawiony w skórę
Cytaty
|
Skórzane fotele i wykończenie skórą kabiny zrobił od nowa tapicer artysta Czesław Podliński. źródło: NKJP: B.Prus: Rolls royce i bentleye wyjeżdżają z Ciechanowa...,Tygodnik Ciechanowski, 2007-05-03 |
|
|
Mahoniowy barek, jak u Brenta, stał w rogu, a pod ścianą – obita skórą kanapa, przed nią niski, podłużny stolik z jasnoszarym, marmurowym blatem, a po bokach dwa wygodne fotele, podobnie jak kanapa, w kolorze ciemnobordowym. źródło: NKJP: Piotr Niklewicz: Niezwykła kariera Antoniego K., 2006 |
|
|
Zdjęcia, pięknie wkomponowane w kremowe, mięsiste karty wielkiego, oprawnego w skórę albumu, z pewnej odległości przypominały formistyczną czarno-białą grafikę. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007 |
|
|
- Ten pogryziony futrzak... wciąż tam jest? Bo moja przyjaciółka trzyma staropolskim zwyczajem starą skórę dzika na podłodze! źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Pudełko ze szpilkami, 2006 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | skóra |
skóry |
|
| D. | skóry |
skór |
|
| C. | skórze |
skórom |
|
| B. | skórę |
skóry |
|
| N. | skórą |
skórami |
|
| Ms. | skórze |
skórach |
|
| W. | skóro |
skóry |
4. kurtka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań
Połączenia
- czarna skóra
- skóra i dżins
- człowiek, facet, mężczyzna w skórze
- nosić skórę
- odziany, ubrany w skórę
- chodzić w skórze
Cytaty
|
Policjanci są odziani w czarne skóry i białe pasy o srebrzystych klamrach. źródło: NKJP: Dawid Bieńkowski: Biało-czerwony, 2007 |
|
|
Jedyna postać, której narrator sobie nie przypomina, to uśmiechnięty typek w skórze nabijanej ćwiekami. źródło: NKJP: Magdalena Tulli: Tryby, 2003 |
|
|
Jest najbogatszym „scyzorykiem”, jak mówią w Kielcach. Ma 42 lata, chodzi w skórze i dżinsach oraz jeździ superszybkim motorem BMW 1200. źródło: NKJP: Tomasz Lipko: Scyzoryki budują Maracanę, prasa 2005 |
|
|
W czarnej, twardej skórze chodził wówczas co czwarty student. Ale im bliżej końca wieku, tym ludzi w kultowych skórach jakby mniej. źródło: NKJP: Druga skóra, CKM, 2001 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | skóra |
skóry |
|
| D. | skóry |
skór |
|
| C. | skórze |
skórom |
|
| B. | skórę |
skóry |
|
| N. | skórą |
skórami |
|
| Ms. | skórze |
skórach |
|
| W. | skóro |
skóry |
5. zewnętrzna warstwa
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | skórka |
Połączenia
- cienka, gruba; twarda skóra
- zdjąć/zdejmować skórę
Cytaty
|
Czasami ktoś przywoził mandarynki od taty, z dalekiego Tyflisu, gdzie tata spalał się w partyjnej pracy. Akulina Iwanowna nauczyła się zdejmować skórę z dziwacznego owocu i karmić Wanwanycza soczystymi cząstkami. źródło: NKJP: Bułat Okudżawa: Zamknięty teatr, Gazeta Wyborcza, 1994-05-07 |
|
|
[...] często trafiają się kwaśne, z grubą skórą, z pestkami, a i często gęsto trzeba przebierać, by znaleźć coś niezgniłego. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Ponieważ dynia ma najgrubszą skórę ze wszystkich, nie kumuluje szkodliwych azotanów i pestycydów. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | skóra |
skóry |
|
| D. | skóry |
skór |
|
| C. | skórze |
skórom |
|
| B. | skórę |
skóry |
|
| N. | skórą |
skórami |
|
| Ms. | skórze |
skórach |
|
| W. | skóro |
skóry |