UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

usprawiedliwić się

Chronologizacja

XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. usprawiedliwię się
usprawiedliwimy się
2 os. usprawiedliwisz się
usprawiedliwicie się
3 os. usprawiedliwi się
usprawiedliwią się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. usprawiedliwiłem się
+(e)m się usprawiedliwił
usprawiedliwiłam się
+(e)m się usprawiedliwiła
usprawiedliwiłom się
+(e)m się usprawiedliwiło
usprawiedliwiliśmy się
+(e)śmy się usprawiedliwili
usprawiedliwiłyśmy się
+(e)śmy się usprawiedliwiły
2 os. usprawiedliwiłeś się
+(e)ś się usprawiedliwił
usprawiedliwiłaś się
+(e)ś się usprawiedliwiła
usprawiedliwiłoś się
+(e)ś się usprawiedliwiło
usprawiedliwiliście się
+(e)ście się usprawiedliwili
usprawiedliwiłyście się
+(e)ście się usprawiedliwiły
3 os. usprawiedliwił się
usprawiedliwiła się
usprawiedliwiło się
usprawiedliwili się
usprawiedliwiły się

bezosobnik: usprawiedliwiono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. usprawiedliwmy się
2 os. usprawiedliw się
usprawiedliwcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. usprawiedliwiłbym się
bym się usprawiedliwił
usprawiedliwiłabym się
bym się usprawiedliwiła
usprawiedliwiłobym się
bym się usprawiedliwiło
usprawiedliwilibyśmy się
byśmy się usprawiedliwili
usprawiedliwiłybyśmy się
byśmy się usprawiedliwiły
2 os. usprawiedliwiłbyś się
byś się usprawiedliwił
usprawiedliwiłabyś się
byś się usprawiedliwiła
usprawiedliwiłobyś się
byś się usprawiedliwiło
usprawiedliwilibyście się
byście się usprawiedliwili
usprawiedliwiłybyście się
byście się usprawiedliwiły
3 os. usprawiedliwiłby się
by się usprawiedliwił
usprawiedliwiłaby się
by się usprawiedliwiła
usprawiedliwiłoby się
by się usprawiedliwiło
usprawiedliwiliby się
by się usprawiedliwili
usprawiedliwiłyby się
by się usprawiedliwiły

bezosobnik: usprawiedliwiono by się

bezokolicznik: usprawiedliwić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: usprawiedliwiwszy się

gerundium: usprawiedliwienie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. usprawiedliwienie się
usprawiedliwienia się
D. usprawiedliwienia się
usprawiedliwień się
C. usprawiedliwieniu się
usprawiedliwieniom się
B. usprawiedliwienie się
usprawiedliwienia się
N. usprawiedliwieniem się
usprawiedliwieniami się
Ms. usprawiedliwieniu się
usprawiedliwieniach się
W. usprawiedliwienie się
usprawiedliwienia się

odpowiednik aspektowy: usprawiedliwiać się

Pochodzenie

Od: sprawiedliwy

Definicja

wyjaśnić przyczyny swego postępowania komuś, kto bez tego mógłby je uznać za niemądre, niewłaściwe lub bezprawne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • chcieć, musieć się usprawiedliwić
  • potrzeba, próba usprawiedliwienia się

Cytaty

- Co, już pan idzie? - zmartwił się tamten szczerze. - Szkoda w domu siedzieć w taki czas... - Niestety, czeka mnie jeszcze praca - usprawiedliwił się Malecki.

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001

Weźcie go za ramiona - zwrócił się do pachołków - i zawleczcie przed oblicze biskupa, niechaj wyzna przed jego wielebnością, jak zbrukał porządny dom! Oszołomiony sprawca całego zajścia próbował się usprawiedliwić, iż został do owej komnaty zaproszony.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004

W tym momencie prezes Walter pragnie wygłosić oświadczenie. - Chcę usprawiedliwić się przed czytelnikami, dlaczego nie jestem... Kondrat: - Patriotą? Walter: - Niech będzie.

źródło: NKJP: Wracamy do domu, Polityka, 2002-06-15

Panie Senatorze, wynik głosowania został niezmieniony, czyli jest tak, jak pan nacisnął, ale w protokole pana sprostowanie jest zanotowane. A może jakieś pismo, w którym będzie można usprawiedliwić się przed wyborcami?

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 73. posiedzenia Senatu RP, część 5

Ujęci kryminaliści, mimo bezspornych dowodów ich winy, często wypierają się wszystkiego i aby się usprawiedliwić, wymyślają niestworzone wręcz historie.

źródło: NKJP: (sz): Złodziejska fantazja: Dziennik Bałtycki, 2003-02-08

Składnia

bez ograniczeń + usprawiedliwić się +
MOWA WPROST
bez ograniczeń + usprawiedliwić się +
(przed KIM/CZYM) + że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
bez ograniczeń + usprawiedliwić się +
(CZYM) + (z CZEGO) + (przed KIM)
Data ostatniej modyfikacji: 04.04.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj