usprawiedliwiać się - Wielki słownik języka polskiego PAN

wyjaśniać przyczyny swego postępowania komuś, kto bez tego mógłby je uznać za niemądre, niewłaściwe lub bezprawne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

	- W takim razie zjem tylko ciastko i sobie pójdę - powiedziała. - Czasami nie mogę sobie odmówić, chociaż nie powinnam - zaczęła się usprawiedliwiać. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007
	Usprawiedliwiała się, że nie może zostać dłużej, a ja dziękowałem Bogu, że wreszcie mnie opuści. źródło: NKJP: Waldemar Borzestowski: Bulterier Samson i ja, 2008
	Łowcy parami na zmianę nieśli młodego, ważącego około stu kilogramów „kociaka''. Stary Gold szedł obok, usprawiedliwiając się przed nim, dlaczego musiał pozbawić go wolności. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963
	Odpychasz go, kłamiesz, usprawiedliwiając się bólami brzucha, migreną, zmęczeniem, sennością, tym, że zburzy ci fryzurę lub zetrze makijaż. źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997
	Potulnie usprawiedliwiał się przed nim z niezbyt porządnie prowadzonej buchalterii. źródło: NKJP: Marian Brandys: Nieznany książę Poniatowski, 1960

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usprawiedliwiałem się +(e)m się usprawiedliwiał	usprawiedliwiałam się +(e)m się usprawiedliwiała	usprawiedliwiałom się +(e)m się usprawiedliwiało	usprawiedliwialiśmy się +(e)śmy się usprawiedliwiali	usprawiedliwiałyśmy się +(e)śmy się usprawiedliwiały
2 os.	usprawiedliwiałeś się +(e)ś się usprawiedliwiał	usprawiedliwiałaś się +(e)ś się usprawiedliwiała	usprawiedliwiałoś się +(e)ś się usprawiedliwiało	usprawiedliwialiście się +(e)ście się usprawiedliwiali	usprawiedliwiałyście się +(e)ście się usprawiedliwiały
3 os.	usprawiedliwiał się	usprawiedliwiała się	usprawiedliwiało się	usprawiedliwiali się	usprawiedliwiały się

bezosobnik: usprawiedliwiano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się usprawiedliwiał będę się usprawiedliwiać	będę się usprawiedliwiała będę się usprawiedliwiać	będę się usprawiedliwiało będę się usprawiedliwiać	będziemy się usprawiedliwiali będziemy się usprawiedliwiać	będziemy się usprawiedliwiały będziemy się usprawiedliwiać
2 os.	będziesz się usprawiedliwiał będziesz się usprawiedliwiać	będziesz się usprawiedliwiała będziesz się usprawiedliwiać	będziesz się usprawiedliwiało będziesz się usprawiedliwiać	będziecie się usprawiedliwiali będziecie się usprawiedliwiać	będziecie się usprawiedliwiały będziecie się usprawiedliwiać
3 os.	będzie się usprawiedliwiał będzie się usprawiedliwiać	będzie się usprawiedliwiała będzie się usprawiedliwiać	będzie się usprawiedliwiało będzie się usprawiedliwiać	będą się usprawiedliwiali będą się usprawiedliwiać	będą się usprawiedliwiały będą się usprawiedliwiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		usprawiedliwiajmy się
2 os.	usprawiedliwiaj się	usprawiedliwiajcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usprawiedliwiałbym się bym się usprawiedliwiał	usprawiedliwiałabym się bym się usprawiedliwiała	usprawiedliwiałobym się bym się usprawiedliwiało	usprawiedliwialibyśmy się byśmy się usprawiedliwiali	usprawiedliwiałybyśmy się byśmy się usprawiedliwiały
2 os.	usprawiedliwiałbyś się byś się usprawiedliwiał	usprawiedliwiałabyś się byś się usprawiedliwiała	usprawiedliwiałobyś się byś się usprawiedliwiało	usprawiedliwialibyście się byście się usprawiedliwiali	usprawiedliwiałybyście się byście się usprawiedliwiały
3 os.	usprawiedliwiałby się by się usprawiedliwiał	usprawiedliwiałaby się by się usprawiedliwiała	usprawiedliwiałoby się by się usprawiedliwiało	usprawiedliwialiby się by się usprawiedliwiali	usprawiedliwiałyby się by się usprawiedliwiały

bezosobnik: usprawiedliwiano by się

bezokolicznik: usprawiedliwiać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: usprawiedliwiając się

gerundium: usprawiedliwianie się

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: usprawiedliwiający się

odpowiednik aspektowy: usprawiedliwić się

+	usprawiedliwiać się	+	MOWA WPROST
+	usprawiedliwiać się	+	(przed KIM/CZYM) + że ZDANIE \| ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
+	usprawiedliwiać się	+	(CZYM) + (z CZEGO) + (przed KIM)

Od: sprawiedliwy