Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *věra 'przeświadczenie, przekonanie, pewność, że coś jest prawdą, ufność, że coś się spełni'
1. głęboka
Definicja
Noty o użyciu
Używane w nazwach własnych, np. Wiara i światło .
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół
Połączenia
- głęboka, niezachwiana, niezłomna, prawdziwa, silna, wielka, żywa; moja wiara; wiara religijna
- wiara Abrahama, chrześcijan, człowieka, dzieci, Kościoła, ludu, ludzi, narodu, Polaków
- wiara w Boga
- wiara i Bóg, wiara i Kościół, wiara i kultura, wiara i miłość, wiara i modlitwa, wiara i moralność, wiara i nadzieja, wiara i niewiara, wiara i ojczyzna, wiara i religia, wiara i rozum, wiara i wierność, wiara i zaufanie
- człowiek wiary
- wiara pomaga, pozwala coś robić
- szukać wiary
- stracić wiarę
- dojść / dochodzić, powrócić / powracać do wiary; odejść / odchodzić, odstąpić od wiary
Cytaty
|
Wiedza i świadomość grzeszności ludzi Kościoła nie ma wpływu na moją wiarę. źródło: NKJP: Jarosław Makowski: Kobiety uczą kościół, 2007 |
|
|
Wiara religijna jest zaufaniem człowieka do Boga. Dopiero w konsekwencji przyjmujemy i rozumiemy z powodu tego zaufania także określone informacje, które są prawdami wiary. źródło: NKJP: Paweł Milcarek: Zakochać się w samym Bogu, prasa, 1992 |
|
|
[...] nie wolno zapominać, że Jan Paweł II jest przede wszystkim człowiekiem głębokiej wiary i modlitwy. źródło: NKJP: Muzyką i słowem, Dziennik Polski - Magazyn, 1999-05-31 |
|
|
Wiara człowieka nie wali się przez przypadek. Odchodzimy od wiary najczęściej przez powolne zanurzanie się w grzech, które trwa nieraz całymi latami. źródło: NKJP: Jan Paulas, Cezary Sękalski: Oni nas stworzyli, 2002 |
|
|
Dzisiejsze, konsumpcyjne używanie życia w końcu obrzydnie, wyda się miałkie, a może nawet nudne. Moim zdaniem nastąpi powrót do wiary, do wartości etycznych. źródło: NKJP: Helena Zaworska: Jestem, bo jesteś, Gazeta Wyborcza - Magazyn 1998-11-20 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | wiara |
wiary |
|
| D. | wiary |
wiar |
|
| C. | wierze |
wiarom |
|
| B. | wiarę |
wiary |
|
| N. | wiarą |
wiarami |
|
| Ms. | wierze |
wiarach |
|
| W. | wiaro |
wiary |
Inne uwagi
Zwykle lp
2. wyznanie
Definicja
Noty o użyciu
Używane w nazwach własnych, np. Kongregacja Nauki Wiary .
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | wyznanie |
Połączenia
- moja; dawna, nowa; inna; wspólna wiara; wiara chrześcijańska, muzułmańska, żydowska; katolicka, rzymskokatolicka, prawosławna; święta
- wiara ojców, przodków
- wiara i tradycja, wiara i wiedza
- dogmat, kanon, symbol; nakazy, prawdy, zasady; doświadczenie, łaska, światło, tajemnica; droga; duch, fundament; kryzys, utrata; obrona, obrońca, postawa; poszanowanie, potrzeba; przejaw, świadectwo, wyraz, znak; wyznawca; wspólnota; życie; kwestia, problem wiary; w sprawach wiary
- zagrożenia dla wiary; droga; odniesienie, podejście; przywiązanie, stosunek do wiary; odstępstwo od wiary
- dojrzałość; oparcie; życie w wierze
- sprzeczny; związany z wiarą
- gorliwy, mocny; zakorzeniony w wierze
- głosić, krzewić, przyjąć, odrzucać, szerzyć, tracić, umocnić / umacniać, utracić, utrzymać, zachować, zmienić wiarę; pogłębienie wiary
- powrócić / powracać, wrócić do wiary; odejść / odchodzić, odstąpić od wiary; wynikać z wiary; płynący z wiary
- nawracać na wiarę (Allaha, Chrystusową, chrześcijańską...)
- pogodzić, przyjąć / przyjmować coś z wiarą
- oparty na wierze; trwać, umocnić się / umacniać się, utwierdzić, wytrwać, wzrastać, żyć w wierze; wychowany w wierze; dojrzewanie w wierze
- zgodnie z wiarą
Cytaty
|
W trakcie wykładu inauguracyjnego doktor honorowy PWT powiedział m.in., że dzisiejszy świat potrzebuje Boga, że chrześcijańska wiara broni współczesnego człowieka przed zwątpieniem i zatracaniem sensu życia. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 08.11.2000 |
|
|
Słyszałem o Islamuddinie, rosyjskim żołnierzu, który dostał się do niewoli mudżahedinów, a potem przystał do nich i przeszedł na muzułmańską wiarę. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002 |
|
|
Postanawiamy żyć i umierać w świętej katolickiej wierze. Pozostaniemy wierni Jezusowi Chrystusowi i Jego Ewangelii. źródło: NKJP: Tadeusz Loska SJ: Wszystkie moje źródła są w Tobie: nabożeństwa eucharystyczne : godziny święte-spotkania modlitewne, 1992 |
|
|
Jeszcze inna opowieść głosi, że Tadeusz Juda razem z apostołem Tomaszem nawracał na wiarę chrześcijańską mieszkańców Persji, a później zginął śmiercią męczeńską w Fenicji. źródło: NKJP: Bogna Wernichowska: Zodiak apostolski (II), Dziennik Polski -- Pejzaż, 2002-10-12 |
|
|
W Asjut Wiktor wyznał publicznie swoją wiarę; choć go torturowano, nie wyrzekł się jej. Zawieziono go do Ibsydii i znów torturowano, lecz w dalszym ciągu nie odstąpił od wiary. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | wiara |
wiary |
|
| D. | wiary |
wiar |
|
| C. | wierze |
wiarom |
|
| B. | wiarę |
wiary |
|
| N. | wiarą |
wiarami |
|
| Ms. | wierze |
wiarach |
|
| W. | wiaro |
wiary |
Składnia
|
+ | wiara | + |
JAKA
|
3. w sprawiedliwość
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
| antonimy: | niewiara |
Połączenia
- absolutna, głęboka, niezłomna, niezmącona, ogromna, silna, wielka, żarliwa; fanatyczna, irracjonalna, magiczna, mistyczna, naiwna, ślepa, złudna; dziecięca, młodzieńcza wiara w coś
- wiara człowieka, dzieci, ludzi, ludu, narodu, Polaków; inwestorów, obywateli, pana (ministra, posła...) polityków, posłów, społeczeństwa w coś
- brak wiary
- wiara w Allaha, w Boga, w (Jezusa) Chrystusa; w dobro, w miłość Boga, w sprawiedliwość; w dogmaty; w cuda, w przeznaczenie; w metempsychozę, w reinkarnację, w życie pozagrobowe; w lepszą przyszłość; w istnienie czegoś
- odrzucać, odzyskać, osłabić, podtrzymać, podważyć, podzielać, porzucić, przywracać, szerzyć, tracić, umocnić / umacniać, utracić, utrzymać, wyznawać, zachować, żywić wiarę w coś
- wynikać z wiary
- opierać się na wierze
Cytaty
|
Właśnie odduchowienie znamionuje człowieka przełomu XX i XXI wieku. Wyraża się ono - w przypadku wartości religijnych - w kultywowaniu obrzędów bez jednocześnie żywej wiary w Boga. źródło: NKJP: Maria Szyszkowska: W poszukiwaniu sensu życia : po co nam filozofia, 1997 |
|
|
W komunistycznym imperium, w którym wiarę w istnienie Boga uznawano za naganny zabobon, wstydliwy przeżytek, religia została sprowadzona do egzotycznego obrządku, niemodnego i zupełnie nieprzystającego do epoki komputerów, lotów w kosmos, industrializacji, globalizacji. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004 |
|
|
[...] sama wiara w istnienie prawdy absolutnej nie czyni z człowieka ani fundamentalisty, ani też ideologa i wcale nie jest źródłem nietolerancji wobec innych ludzi. źródło: NKJP: Maciej Zięba: Niezwykły pontyfikat / z M. Ziębą rozmawia Adam Pawłowicz, 1997 |
|
|
[...] wiara w Chrystusa pomaga nam dostrzec w wymiarze doczesnym wagę rzeczywistości duchowej oraz otwiera horyzont czasowy w perspektywie dłuższej niż ludzkie życie. źródło: NKJP: Maciej Zięba: Niezwykły pontyfikat / z M. Ziębą rozmawia Adam Pawłowicz, 1997 |
|
|
Tocqueville zresztą rozsądnie uważał, że wiara w życie pozagrobowe sprawia, iż człowiek inaczej planuje swoje działania i do innych nieco odwołuje się wartości. źródło: NKJP: Marcin Król : Liberalizm strachu czy liberalizm odwagi, 1996 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | wiara |
wiary |
|
| D. | wiary |
wiar |
|
| C. | wierze |
wiarom |
|
| B. | wiarę |
wiary |
|
| N. | wiarą |
wiarami |
|
| Ms. | wierze |
wiarach |
|
| W. | wiaro |
wiary |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
|
+ | wiara | + |
w KOGO/CO
|
4. w człowieka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Połączenia
- wiara i pewność, wiara i optymizm, wiara i przekonanie, wiara i ufność
- wiara w człowieka, w ludzi, w rozum, w siebie; w przyszłość, w postęp, w sukces; w moc, w możliwości czegoś
- grać, zagrać bez wiary (w siebie, w sukces, w zwycięstwo...)
- zasługiwać na wiarę
Cytaty
|
Najstarsze wiadomości o tym, jak postępowano przy kodyfikacji zwyczajów prawnych, zawiera tzw. Krótki prolog do Prawa salickiego. Prolog ten pochodzi z VI w. i zasadniczo zasługuje na wiarę, mimo że dołączono go do korpusu norm prawnych w jakiś czas po ich spisaniu. źródło: NKJP: Karol Modzelewski: Barbarzyńska Europa, 2004 |
|
|
Bezkrytyczna wiara w postęp sprawiła, że nauki przyrodnicze, a później także nauki humanistyczne, zerwały więzy z teologią, a w końcu także te, które łączyły owe nauki z etyką. źródło: NKJP: Jedność kościołów, jedność Europy, Dziennik Polski - Magazyn, 2003-05-30 |
|
|
Wiara w nieomylność partii miała być dla komunistów silniejsza niż przyjaźń, miłość czy poczucie więzi ze swoim narodem. Pod koniec lat czterdziestych ster rządów w Polsce znalazł się w rękach komunistów gotowych w pełni podporządkować się Stalinowi. źródło: NKJP: Alicja Dybkowska, Jan Żaryn, Małgorzata Żaryn: Polskie dzieje od czasów najdawniejszych do współczesności, 1994 |
|
|
W październiku 1789 r. Jefferson opuścił Francję, udając się w drogę powrotną do Stanów Zjednoczonych. Wrócił wzbogacony o doświadczenia rewolucji francuskiej, o znajomość dorobku oświecenia, wiarę w rozum, naukę i człowieka. źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999 |
|
|
Był jeszcze mało znany, gdy zapragnął spotkać się z kimś, kto był jego ideałem i dodawał mu wiary w siebie. Pojechał do Paryża, bo tym kimś była... Edith Piaf. źródło: NKJP: Tomasz Raczek: Pies na telewizję, 1999 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | wiara |
wiary |
|
| D. | wiary |
wiar |
|
| C. | wierze |
wiarom |
|
| B. | wiarę |
wiary |
|
| N. | wiarą |
wiarami |
|
| Ms. | wierze |
wiarach |
|
| W. | wiaro |
wiary |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
|
+ | wiara | + |
(w KOGO/CO)
|
5. w demokrację
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- wiara w demokrację, w komunizm, w rewolucję, w sztukę; w sens, w skuteczność, w słuszność czegoś
Cytaty
|
[...] proces jego odchodzenia od wiary w komunizm zaczął się stosunkowo wcześnie, choć warunki cenzuralne w PRL skłaniały go przez długi czas do częściowego kamuflowania tej sprawy. źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet : wybór z pamięci 90-latka, 2004 |
|
|
Jedną z ułud człowieka przełomu XX i XXI wieku jest wiara w demokrację jako ustrój, który rzekomo ma rozstrzygać w sposób prawidłowy problemy życia społecznego. źródło: NKJP: Maria Szyszkowska: W poszukiwaniu sensu życia : po co nam filozofia, 1997 |
|
|
Co roku przyjmował do szkoły cztery klasy hałaśliwych berbeci, które przez kilka następnych lat nie ustawały w wysiłkach, aby zabić jego wiarę w sens pracy nauczycielskiej [...]. źródło: NKJP: Hanna Samson: Pułapka na motyla, 2000 |
|
|
Kiedy w ludziach umarła wiara w rewolucję bez rozlewu krwi, wyszli na ulice, by dać wyraz swojej goryczy i gniewowi. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Zapomniane wojny, Gazeta Wyborcza - Magazyn, 1995-07-14, |
|
|
[...] wiara w słuszność sprawy była tak mocna, że nawet gdyby władze przyjechały przeszkodzić w nielegalnej budowie, naród by zaczął rąbać ciupagami. źródło: NKJP: (KS): Krzyż nad Tylmanową, Dziennik Polski - Podhale, 2001-04-12 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | wiara |
wiary |
|
| D. | wiary |
wiar |
|
| C. | wierze |
wiarom |
|
| B. | wiarę |
wiary |
|
| N. | wiarą |
wiarami |
|
| Ms. | wierze |
wiarach |
|
| W. | wiaro |
wiary |
Składnia
|
|
+ | wiara | + |
(w CO)
|
6. grupa
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie
Cytaty
|
Brachu, wiedziałem, że można na ciebie liczyć. Jak by co, rozumiesz, wal do mnie jak w dym. My ze starej wiary musimy trzymać sztamę, mucha nie siada. źródło: NKJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000 |
|
|
Stara wiara wraca. Polacy dostrzegają, że po władzę sięgają teraz ci, co rządzili przed 1989 r. źródło: NKJP: CBOS, Gazeta Wyborcza, 1994-04-08 |
|
|
Kupa wiary zebrała się akuratnie w remizie, żeby wypróbować działanie nowych uzdrowicieli, których nie wiedzieć po co Józek nam sprowadził. źródło: NKJP: Anna Ablewicz: Konkurs \„Temat otwarty?, Gazeta Wyborcza, 1992-08-08 Konkurs \”Temat otwarty? |
|
|
Widok śpiących gdzie popadnie reporterów nie jest w Sydney niczym rzadkim. W zasadzie można odnieść wrażenie, że ta 20-tysięczna wiara w ogóle nie kładzie się do łóżka. źródło: NKJP: Krzysztof Kawa: Kiedy śpią kangury?, Dziennik Polski - Sport, 2000-09-21 |
|
|
Druhów zaprosił Andrzej Głuc - przed laty komendant Chorągwi Nowosądeckiej ZHP. Przybyła stara harcerska wiara, wśród nich dawniejsi zastępcy komendanta chorągwi:Ewa Ślazyk, Wiesław Zabierowski i Andrzej Koneczny. źródło: NKJP: (pg): Najważniejsza jest gospodarka, Dziennik Polski - Nowy Sącz, 2002-10-24 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | wiara |
wiary |
|
| D. | wiary |
wiar |
|
| C. | wierze |
wiarom |
|
| B. | wiarę |
wiary |
|
| N. | wiarą |
wiarami |
|
| Ms. | wierze |
wiarach |
|
| W. | wiaro |
wiary |