Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. głupi
1. dla zabawy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny rozrywka
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | zgrywać się |
Połączenia
- wygłupiać się na lekcjach, na parkiecie
- przestać, zacząć wygłupiać się
- wygłupiać się i popisywać, wygłupiać się i opowiadać kawały
Cytaty
|
Wygłupiamy się i nieraz śmiejemy się do łez. źródło: NKJP: Sonia Raduńska: Kartki z białego zeszytu, 2008 |
|
|
Zaczęli się wygłupiać. Parodiować Breakoutów, Niemena, Dąbrowskiego, Rosiewicza. źródło: NKJP: Krystyna Berwińska: Con Amore, 1976 |
|
|
[...] popala fajki w szkolnym kiblu, wygłupia się za plecami nauczycielki. źródło: NKJP: Sylwia Chutnik: Dzidzia, 2009 |
|
|
- Daj pokój, Toluś - prosi wujka matka, wymownym gestem pokazując w moją stronę. - Ty się wygłupiasz, a on będzie później powtarzał przy ludziach te androny. źródło: NKJP: Zbigniew Mentzel: Wszystkie języki świata, 2005 |
|
|
Czasami nie wiem, kiedy się wygłupiasz, a kiedy mówisz serio. źródło: NKJP: Anna Onichimowska: Trzecie oko, 2009 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wygłupiam się |
wygłupiamy się |
|||
| 2 os. |
wygłupiasz się |
wygłupiacie się |
|||
| 3 os. |
wygłupia się |
wygłupiają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wygłupiałem się +(e)m się wygłupiał |
wygłupiałam się +(e)m się wygłupiała |
wygłupiałom się +(e)m się wygłupiało |
wygłupialiśmy się +(e)śmy się wygłupiali |
wygłupiałyśmy się +(e)śmy się wygłupiały |
| 2 os. |
wygłupiałeś się +(e)ś się wygłupiał |
wygłupiałaś się +(e)ś się wygłupiała |
wygłupiałoś się +(e)ś się wygłupiało |
wygłupialiście się +(e)ście się wygłupiali |
wygłupiałyście się +(e)ście się wygłupiały |
| 3 os. |
wygłupiał się |
wygłupiała się |
wygłupiało się |
wygłupiali się |
wygłupiały się |
bezosobnik: wygłupiano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się wygłupiał będę się wygłupiać |
będę się wygłupiała będę się wygłupiać |
będę się wygłupiało będę się wygłupiać |
będziemy się wygłupiali będziemy się wygłupiać |
będziemy się wygłupiały będziemy się wygłupiać |
| 2 os. |
będziesz się wygłupiał będziesz się wygłupiać |
będziesz się wygłupiała będziesz się wygłupiać |
będziesz się wygłupiało będziesz się wygłupiać |
będziecie się wygłupiali będziecie się wygłupiać |
będziecie się wygłupiały będziecie się wygłupiać |
| 3 os. |
będzie się wygłupiał będzie się wygłupiać |
będzie się wygłupiała będzie się wygłupiać |
będzie się wygłupiało będzie się wygłupiać |
będą się wygłupiali będą się wygłupiać |
będą się wygłupiały będą się wygłupiać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wygłupiajmy się |
|
| 2 os. |
wygłupiaj się |
wygłupiajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wygłupiałbym się bym się wygłupiał |
wygłupiałabym się bym się wygłupiała |
wygłupiałobym się bym się wygłupiało |
wygłupialibyśmy się byśmy się wygłupiali |
wygłupiałybyśmy się byśmy się wygłupiały |
| 2 os. |
wygłupiałbyś się byś się wygłupiał |
wygłupiałabyś się byś się wygłupiała |
wygłupiałobyś się byś się wygłupiało |
wygłupialibyście się byście się wygłupiali |
wygłupiałybyście się byście się wygłupiały |
| 3 os. |
wygłupiałby się by się wygłupiał |
wygłupiałaby się by się wygłupiała |
wygłupiałoby się by się wygłupiało |
wygłupialiby się by się wygłupiali |
wygłupiałyby się by się wygłupiały |
bezosobnik: wygłupiano by się
bezokolicznik: wygłupiać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wygłupiając się
gerundium: wygłupianie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wygłupianie się |
wygłupiania się |
| D. | wygłupiania się |
wygłupiań się |
| C. | wygłupianiu się |
wygłupianiom się |
| B. | wygłupianie się |
wygłupiania się |
| N. | wygłupianiem się |
wygłupianiami się |
| Ms. | wygłupianiu się |
wygłupianiach się |
| W. | wygłupianie się |
wygłupiania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wygłupiający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wygłupiający się |
wygłupiający się |
wygłupiający się |
wygłupiające się |
wygłupiająca się |
| D. | wygłupiającego się |
wygłupiającego się |
wygłupiającego się |
wygłupiającego się |
wygłupiającej się |
| C. | wygłupiającemu się |
wygłupiającemu się |
wygłupiającemu się |
wygłupiającemu się |
wygłupiającej się |
| B. | wygłupiającego się |
wygłupiającego się |
wygłupiający się |
wygłupiające się |
wygłupiającą się |
| N. | wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
wygłupiającą się |
| Ms. | wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
wygłupiającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wygłupiający się |
wygłupiający się |
wygłupiające się |
wygłupiające się |
| D. | wygłupiających się |
wygłupiających się |
wygłupiających się |
wygłupiających się |
| C. | wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
| B. | wygłupiających się |
wygłupiających się |
wygłupiających się |
wygłupiające się |
| N. | wygłupiającymi się |
wygłupiającymi się |
wygłupiającymi się |
wygłupiającymi się |
| Ms. | wygłupiających się |
wygłupiających się |
wygłupiających się |
wygłupiających się |
Składnia
| Rzosobowy | + | wygłupiać się | + |
|
2. zachowywać się niemądrze
Definicja
Noty o użyciu
Zwykle z negacją.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie
Cytaty
|
Przestań się wygłupiać, dopiero przyjechałaś, nic mu nie będzie, dobrze mu zrobi, jak poczuje, że bez ciebie jest nikim. źródło: NKJP: Wojciech Kuczok: Opowieści przebrane, 2005 |
|
|
- Świnia jesteś - powiedział Eliasz i zrobił się cały czerwony. - Dlaczego? - zapytała Kaśka. - Dlatego. Podglądasz i podsłuchujesz. Ukradłaś mi modlitwę. - Nie wygłupiaj się, Eliasz. Nie mogłam ci ukraść modlitwy. źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999 |
|
|
Zbliżaliśmy się do skarpy i wtedy Zenobia zorientowała się, że zamierzam zrobić to samo, co Fryderyk. - Niech się pan nie wygłupia! - wrzasnęła z przerażeniem. Nie zdążyła nic więcej powiedzieć. Wehikuł runął na taflę jeziora. źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967 |
|
|
Zamiatin w Indiach oświadcza, że Zachód się wygłupia i histeryzuje, że spotkanie moskiewskie powinno rozproszyć te alarmistyczne tony. źródło: NKJP: Waldemar Kuczyński: Burza nad Wisłą: dziennik 1980-1981, 1981 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wygłupiam się |
wygłupiamy się |
|||
| 2 os. |
wygłupiasz się |
wygłupiacie się |
|||
| 3 os. |
wygłupia się |
wygłupiają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wygłupiałem się +(e)m się wygłupiał |
wygłupiałam się +(e)m się wygłupiała |
wygłupiałom się +(e)m się wygłupiało |
wygłupialiśmy się +(e)śmy się wygłupiali |
wygłupiałyśmy się +(e)śmy się wygłupiały |
| 2 os. |
wygłupiałeś się +(e)ś się wygłupiał |
wygłupiałaś się +(e)ś się wygłupiała |
wygłupiałoś się +(e)ś się wygłupiało |
wygłupialiście się +(e)ście się wygłupiali |
wygłupiałyście się +(e)ście się wygłupiały |
| 3 os. |
wygłupiał się |
wygłupiała się |
wygłupiało się |
wygłupiali się |
wygłupiały się |
bezosobnik: wygłupiano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się wygłupiał będę się wygłupiać |
będę się wygłupiała będę się wygłupiać |
będę się wygłupiało będę się wygłupiać |
będziemy się wygłupiali będziemy się wygłupiać |
będziemy się wygłupiały będziemy się wygłupiać |
| 2 os. |
będziesz się wygłupiał będziesz się wygłupiać |
będziesz się wygłupiała będziesz się wygłupiać |
będziesz się wygłupiało będziesz się wygłupiać |
będziecie się wygłupiali będziecie się wygłupiać |
będziecie się wygłupiały będziecie się wygłupiać |
| 3 os. |
będzie się wygłupiał będzie się wygłupiać |
będzie się wygłupiała będzie się wygłupiać |
będzie się wygłupiało będzie się wygłupiać |
będą się wygłupiali będą się wygłupiać |
będą się wygłupiały będą się wygłupiać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wygłupiajmy się |
|
| 2 os. |
wygłupiaj się |
wygłupiajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wygłupiałbym się bym się wygłupiał |
wygłupiałabym się bym się wygłupiała |
wygłupiałobym się bym się wygłupiało |
wygłupialibyśmy się byśmy się wygłupiali |
wygłupiałybyśmy się byśmy się wygłupiały |
| 2 os. |
wygłupiałbyś się byś się wygłupiał |
wygłupiałabyś się byś się wygłupiała |
wygłupiałobyś się byś się wygłupiało |
wygłupialibyście się byście się wygłupiali |
wygłupiałybyście się byście się wygłupiały |
| 3 os. |
wygłupiałby się by się wygłupiał |
wygłupiałaby się by się wygłupiała |
wygłupiałoby się by się wygłupiało |
wygłupialiby się by się wygłupiali |
wygłupiałyby się by się wygłupiały |
bezosobnik: wygłupiano by się
bezokolicznik: wygłupiać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wygłupiając się
gerundium: wygłupianie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wygłupianie się |
wygłupiania się |
| D. | wygłupiania się |
wygłupiań się |
| C. | wygłupianiu się |
wygłupianiom się |
| B. | wygłupianie się |
wygłupiania się |
| N. | wygłupianiem się |
wygłupianiami się |
| Ms. | wygłupianiu się |
wygłupianiach się |
| W. | wygłupianie się |
wygłupiania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wygłupiający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wygłupiający się |
wygłupiający się |
wygłupiający się |
wygłupiające się |
wygłupiająca się |
| D. | wygłupiającego się |
wygłupiającego się |
wygłupiającego się |
wygłupiającego się |
wygłupiającej się |
| C. | wygłupiającemu się |
wygłupiającemu się |
wygłupiającemu się |
wygłupiającemu się |
wygłupiającej się |
| B. | wygłupiającego się |
wygłupiającego się |
wygłupiający się |
wygłupiające się |
wygłupiającą się |
| N. | wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
wygłupiającą się |
| Ms. | wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
wygłupiającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wygłupiający się |
wygłupiający się |
wygłupiające się |
wygłupiające się |
| D. | wygłupiających się |
wygłupiających się |
wygłupiających się |
wygłupiających się |
| C. | wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
wygłupiającym się |
| B. | wygłupiających się |
wygłupiających się |
wygłupiających się |
wygłupiające się |
| N. | wygłupiającymi się |
wygłupiającymi się |
wygłupiającymi się |
wygłupiającymi się |
| Ms. | wygłupiających się |
wygłupiających się |
wygłupiających się |
wygłupiających się |
odpowiednik aspektowy: wygłupić się
Składnia
| Rzosobowy | + | wygłupiać się | + |
|