UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zburzyć

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp
W postaci: zborzyć

Pochodzenie

Zob. burzyć

1. budynek

Definicja

zniszczyć budowlę, rozbijając ją na kawałki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	rozpirzyć, zwalić
	antonimy:	wybudować, zbudować
	hiperonimy:	zniszczyć

Połączenia

bomba zburzyła
zburzenie Bastylii, Jerozolimy, Troi; muru
zburzyć cerkiew, dom, dzielnicę, kościół, meczet, pałac, piec, pomnik, posąg, synagogę, ścianę, świątynię, wieżę, zabudowania, zamek
zburzyć doszczętnie, na wpół
zburzony budynek, most; zburzone domy, miasto; częściowo zburzony; rocznica zburzenia; zburzony przez hitlerowców, Niemców, Szwedów

Cytaty

	Podczas powstania warszawskiego dom zburzyła bomba. źródło: NKJP: Beata Pawlak: Reportaż, Gazeta Wyborcza, 1994-10-21
	Budowle sypią się, bo wykonane zostały wiele lat temu według anachronicznych technologii i nie remontowane dożywają teraz swoich dni. Najlepiej byłoby je zburzyć i postawić od nowa [...]. źródło: NKJP: Najlepiej zburzyć, Życie Warszawy, 2001
	Gdy w 1980 r. byłem w NRD, Niemcy mówili mi, że zburzą mur w Berlinie. Musieli poczekać jeszcze dziewięć lat. źródło: NKJP: Monika Słowakiewicz, Algier Xxdash Tizi-ouzou: Algierczycy pierwszy raz wybierają demokratyczny parlament, Gazeta Wyborcza, 1997-06-06
	Karczmę jej ojca zburzono już po wojnie. Na jej miejscu stoi dziś prywatny dom. źródło: NKJP: Katarzyna Janowska: Wyspiańskiemu pyski zbiję, Polityka, 2000-11-18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zburzę	zburzymy
2 os.	zburzysz	zburzycie
3 os.	zburzy	zburzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zburzyłem +(e)m zburzył	zburzyłam +(e)m zburzyła	zburzyłom +(e)m zburzyło	zburzyliśmy +(e)śmy zburzyli	zburzyłyśmy +(e)śmy zburzyły
2 os.	zburzyłeś +(e)ś zburzył	zburzyłaś +(e)ś zburzyła	zburzyłoś +(e)ś zburzyło	zburzyliście +(e)ście zburzyli	zburzyłyście +(e)ście zburzyły
3 os.	zburzył	zburzyła	zburzyło	zburzyli	zburzyły

bezosobnik: zburzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zburzmy
2 os.	zburz	zburzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zburzyłbym bym zburzył	zburzyłabym bym zburzyła	zburzyłobym bym zburzyło	zburzylibyśmy byśmy zburzyli	zburzyłybyśmy byśmy zburzyły
2 os.	zburzyłbyś byś zburzył	zburzyłabyś byś zburzyła	zburzyłobyś byś zburzyło	zburzylibyście byście zburzyli	zburzyłybyście byście zburzyły
3 os.	zburzyłby by zburzył	zburzyłaby by zburzyła	zburzyłoby by zburzyło	zburzyliby by zburzyli	zburzyłyby by zburzyły

bezosobnik: zburzono by

bezokolicznik: zburzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zburzywszy

gerundium: zburzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zburzenie	zburzenia
D.	zburzenia	zburzeń
C.	zburzeniu	zburzeniom
B.	zburzenie	zburzenia
N.	zburzeniem	zburzeniami
Ms.	zburzeniu	zburzeniach
W.	zburzenie	zburzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zburzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zburzony	zburzony	zburzony	zburzone	zburzona
D.	zburzonego	zburzonego	zburzonego	zburzonego	zburzonej
C.	zburzonemu	zburzonemu	zburzonemu	zburzonemu	zburzonej
B.	zburzonego	zburzonego	zburzony	zburzone	zburzoną
N.	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzoną
Ms.	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zburzeni	zburzeni	zburzone	zburzone
D.	zburzonych	zburzonych	zburzonych	zburzonych
C.	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzonym
B.	zburzonych	zburzonych	zburzonych	zburzone
N.	zburzonymi	zburzonymi	zburzonymi	zburzonymi
Ms.	zburzonych	zburzonych	zburzonych	zburzonych

odpowiednik aspektowy: burzyć

Składnia

zburzyć

2. spokój

Definicja

zmienić na gorsze ustabilizowaną sytuację lub obraz czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

naruszyć, zniszczyć

Połączenia

zburzyć ład, mit, porządek, równowagę, spokój, system, szczęście

Cytaty

	A w Paryżu trafiłam w sam raz na majowe rozruchy. Pomyśleć, że tam studenci chcieli zburzyć to, o czym my marzymy! źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997
	Trzeba przyznać, że najwyższe czynniki polityczne obu dworów w 1886 r., kiedy trwał tak groźny kryzys międzynarodowy, zdawały sobie sprawę, że wojna między obu mocarstwami zburzy istniejący układ stosunków politycznych. źródło: NKJP: Henryk Wereszycki: Koniec sojuszu trzech cesarzy, 1977
	A więc jeśli po dokonaniu podsumowania naszego życia stwierdzimy, że praca nas satysfakcjonuje, małżeństwo układa się harmonijnie, a mimo to koniecznie chcemy coś zmienić, to zamiast robić rewolucję, która zburzy nasze życie, zmieńmy coś innego. Przemalujmy mieszkanie, poprzestawiajmy meble, zmieńmy uczesanie lub sposób ubierania się, zacznijmy jeździć w inne miejsca na wakacje itd. źródło: NKJP: Elżbieta Kłobus; Zofia Wieczorek: Z astrologią pod rękę, 2007
	Krzyże, kiedy zamieszkali tu Ziemek, Putrament, były cichą wsią. Jej spokój zburzyli - jako pierwsi - młodzi STS-owcy. źródło: NKJP: Kira Gałczyńska: Nie wrócę tu nigdy, czyli Pożegnanie z Mazurami, 1998
	Radni lewicowi jak jeden mąż wybrali krótszą formułę roty, radni prawicowi prosili Boga o pomoc w swojej pracy. I mimo że jedni i drudzy w przemówieniach inauguracyjnych deklarowali chęć współpracy, nowo zaprzysiężony radny Tomasz Wrona postanowił zburzyć sielankową atmosferę. źródło: NKJP: (JOR): Poznaj swojego radnego, Dziennik Zachodni, 2002-11-21

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zburzę	zburzymy
2 os.	zburzysz	zburzycie
3 os.	zburzy	zburzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zburzyłem +(e)m zburzył	zburzyłam +(e)m zburzyła	zburzyłom +(e)m zburzyło	zburzyliśmy +(e)śmy zburzyli	zburzyłyśmy +(e)śmy zburzyły
2 os.	zburzyłeś +(e)ś zburzył	zburzyłaś +(e)ś zburzyła	zburzyłoś +(e)ś zburzyło	zburzyliście +(e)ście zburzyli	zburzyłyście +(e)ście zburzyły
3 os.	zburzył	zburzyła	zburzyło	zburzyli	zburzyły

bezosobnik: zburzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zburzmy
2 os.	zburz	zburzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zburzyłbym bym zburzył	zburzyłabym bym zburzyła	zburzyłobym bym zburzyło	zburzylibyśmy byśmy zburzyli	zburzyłybyśmy byśmy zburzyły
2 os.	zburzyłbyś byś zburzył	zburzyłabyś byś zburzyła	zburzyłobyś byś zburzyło	zburzylibyście byście zburzyli	zburzyłybyście byście zburzyły
3 os.	zburzyłby by zburzył	zburzyłaby by zburzyła	zburzyłoby by zburzyło	zburzyliby by zburzyli	zburzyłyby by zburzyły

bezosobnik: zburzono by

bezokolicznik: zburzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zburzywszy

gerundium: zburzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zburzenie	zburzenia
D.	zburzenia	zburzeń
C.	zburzeniu	zburzeniom
B.	zburzenie	zburzenia
N.	zburzeniem	zburzeniami
Ms.	zburzeniu	zburzeniach
W.	zburzenie	zburzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zburzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zburzony	zburzony	zburzony	zburzone	zburzona
D.	zburzonego	zburzonego	zburzonego	zburzonego	zburzonej
C.	zburzonemu	zburzonemu	zburzonemu	zburzonemu	zburzonej
B.	zburzonego	zburzonego	zburzony	zburzone	zburzoną
N.	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzoną
Ms.	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zburzeni	zburzeni	zburzone	zburzone
D.	zburzonych	zburzonych	zburzonych	zburzonych
C.	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzonym
B.	zburzonych	zburzonych	zburzonych	zburzone
N.	zburzonymi	zburzonymi	zburzonymi	zburzonymi
Ms.	zburzonych	zburzonych	zburzonych	zburzonych

odpowiednik aspektowy: burzyć

Składnia

zburzyć

3. wodę

Definicja

gwałtownie poruszyć wodę

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wzburzyć

Połączenia

zburzyć wodę

Cytaty

Wtem jasny kształt zburzył wodę tuż za ostatnimi kołkami. Sandacz.

źródło: Internet

Powiał nocny wiatr, dosyć chłodny, zburzył wodę.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zburzę	zburzymy
2 os.	zburzysz	zburzycie
3 os.	zburzy	zburzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zburzyłem +(e)m zburzył	zburzyłam +(e)m zburzyła	zburzyłom +(e)m zburzyło	zburzyliśmy +(e)śmy zburzyli	zburzyłyśmy +(e)śmy zburzyły
2 os.	zburzyłeś +(e)ś zburzył	zburzyłaś +(e)ś zburzyła	zburzyłoś +(e)ś zburzyło	zburzyliście +(e)ście zburzyli	zburzyłyście +(e)ście zburzyły
3 os.	zburzył	zburzyła	zburzyło	zburzyli	zburzyły

bezosobnik: zburzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zburzmy
2 os.	zburz	zburzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zburzyłbym bym zburzył	zburzyłabym bym zburzyła	zburzyłobym bym zburzyło	zburzylibyśmy byśmy zburzyli	zburzyłybyśmy byśmy zburzyły
2 os.	zburzyłbyś byś zburzył	zburzyłabyś byś zburzyła	zburzyłobyś byś zburzyło	zburzylibyście byście zburzyli	zburzyłybyście byście zburzyły
3 os.	zburzyłby by zburzył	zburzyłaby by zburzyła	zburzyłoby by zburzyło	zburzyliby by zburzyli	zburzyłyby by zburzyły

bezosobnik: zburzono by

bezokolicznik: zburzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zburzywszy

gerundium: zburzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zburzenie	zburzenia
D.	zburzenia	zburzeń
C.	zburzeniu	zburzeniom
B.	zburzenie	zburzenia
N.	zburzeniem	zburzeniami
Ms.	zburzeniu	zburzeniach
W.	zburzenie	zburzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zburzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zburzony	zburzony	zburzony	zburzone	zburzona
D.	zburzonego	zburzonego	zburzonego	zburzonego	zburzonej
C.	zburzonemu	zburzonemu	zburzonemu	zburzonemu	zburzonej
B.	zburzonego	zburzonego	zburzony	zburzone	zburzoną
N.	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzoną
Ms.	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zburzeni	zburzeni	zburzone	zburzone
D.	zburzonych	zburzonych	zburzonych	zburzonych
C.	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzonym
B.	zburzonych	zburzonych	zburzonych	zburzone
N.	zburzonymi	zburzonymi	zburzonymi	zburzonymi
Ms.	zburzonych	zburzonych	zburzonych	zburzonych

odpowiednik aspektowy: burzyć

Składnia

zburzyć

4. włosy

Definicja

spowodować, że włosy stają się nastroszone i są w nieładzie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Relacje znaczeniowe

	antonimy:	uczesać
	hiperonimy:	potargać

Połączenia

zburzyć włosy

Cytaty

	Musisz ze sobą walczyć, żeby móc go odtrącić z udawaną obojętnością, bo przecież jest ci z nim dobrze. Trudno... Odpychasz go, kłamiesz, usprawiedliwiając się bólami brzucha, migreną, zmęczeniem, sennością, tym, że zburzy ci fryzurę lub zetrze makijaż. źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997
	Po chwili pociąg ruszył i pęd powietrza zburzył włosy kobiety. źródło: NKJP: Dorota Abramowicz: Dotrwać do północy..., Dziennik Bałtycki, 2006-04-15
	Klęczałbym wtedy przed tobą, tu, na tej podłodze, z bukietem kwiatów w dłoni, i błagałbym cię o litość, o cień nadziei. A ty, bez żadnego wysiłku, bez zburzenia fryzury, jak przy walce wręcz, bawiłabyś się swoją potęgą za murem konwencji. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Tango, 1964
	Po chwili wyszła, poprawiając przed lustrem zburzone włosy. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zburzę	zburzymy
2 os.	zburzysz	zburzycie
3 os.	zburzy	zburzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zburzyłem +(e)m zburzył	zburzyłam +(e)m zburzyła	zburzyłom +(e)m zburzyło	zburzyliśmy +(e)śmy zburzyli	zburzyłyśmy +(e)śmy zburzyły
2 os.	zburzyłeś +(e)ś zburzył	zburzyłaś +(e)ś zburzyła	zburzyłoś +(e)ś zburzyło	zburzyliście +(e)ście zburzyli	zburzyłyście +(e)ście zburzyły
3 os.	zburzył	zburzyła	zburzyło	zburzyli	zburzyły

bezosobnik: zburzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zburzmy
2 os.	zburz	zburzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zburzyłbym bym zburzył	zburzyłabym bym zburzyła	zburzyłobym bym zburzyło	zburzylibyśmy byśmy zburzyli	zburzyłybyśmy byśmy zburzyły
2 os.	zburzyłbyś byś zburzył	zburzyłabyś byś zburzyła	zburzyłobyś byś zburzyło	zburzylibyście byście zburzyli	zburzyłybyście byście zburzyły
3 os.	zburzyłby by zburzył	zburzyłaby by zburzyła	zburzyłoby by zburzyło	zburzyliby by zburzyli	zburzyłyby by zburzyły

bezosobnik: zburzono by

bezokolicznik: zburzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zburzywszy

gerundium: zburzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zburzenie	zburzenia
D.	zburzenia	zburzeń
C.	zburzeniu	zburzeniom
B.	zburzenie	zburzenia
N.	zburzeniem	zburzeniami
Ms.	zburzeniu	zburzeniach
W.	zburzenie	zburzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zburzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zburzony	zburzony	zburzony	zburzone	zburzona
D.	zburzonego	zburzonego	zburzonego	zburzonego	zburzonej
C.	zburzonemu	zburzonemu	zburzonemu	zburzonemu	zburzonej
B.	zburzonego	zburzonego	zburzony	zburzone	zburzoną
N.	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzoną
Ms.	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zburzeni	zburzeni	zburzone	zburzone
D.	zburzonych	zburzonych	zburzonych	zburzonych
C.	zburzonym	zburzonym	zburzonym	zburzonym
B.	zburzonych	zburzonych	zburzonych	zburzone
N.	zburzonymi	zburzonymi	zburzonymi	zburzonymi
Ms.	zburzonych	zburzonych	zburzonych	zburzonych

odpowiednik aspektowy: burzyć

Składnia

zburzyć

Data ostatniej modyfikacji: 17.04.2024