UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ozdobić

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  zdobić 

1. naczynie

Definicja

umieścić na czymś ozdoby lub inne przedmioty, które pełnią funkcję dekoracji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka sztuki plastyczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przystroić, ubrać, udekorować, upiększyć

Połączenia

  • ozdobić fryzem, kokardą
  • ozdobiony blendami, figurami, freskami, girlandami, haftami, herbami, malunkami, mozaikami, ornamentami, pilastrami, płaskorzeźbami, polichromią, portykiem, reliefami, rzeźbami, stiukami, sztukateriami, tympanonem; ozdobiona choinka, elewacja, świątynia; ozdobione kwiatami, motywami, napisami, podobiznami, ściany, wizerunkiem; ozdobiony budynek, kościół, pałac; ozdobiona sala; ozdobione drzwi, okna, wnętrze; bogato ozdobiony

Cytaty

Po posadzeniu roślinek można ozdobić podłoże kolorowymi kamykami, muszelkami czy gałązkami drzew.

źródło: KWSJP: Izabela Kraj: Szklane kwietniki, Życie Warszawy nr 20/11, 2001

Najpierw ozdobił plastry boczku górkami chrzanu, następnie ugniótł i uformował za pomocą noża ostrą maź, po czym z lekkim westchnieniem pochłonął podwędzone i przypieczone mięso, zagryzając je czarnym razowym chlebem.

źródło: KWSJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

Tematy wszystkich trzech wymienionych kościołów inspirowały artystę, który ozdobił kościół wystawiony przez wysokiego dygnitarza dworu, Stylianosa.

źródło: KWSJP: Janina Kłosińska: Sztuka bizantyńska, 1975

Pod koniec uczty wzniesiono na srebrnej tacy kołacz weselny, ozdobiony konfiturami i cukrami.

źródło: KWSJP: Stefan M. Kuczyński: Litwin i Andegawenka, 1977

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ozdobię
 ozdobimy
2 os. ozdobisz
 ozdobicie
3 os. ozdobi
 ozdobią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ozdobiłem
+(e)m ozdobił
 ozdobiłam
+(e)m ozdobiła
 ozdobiłom
+(e)m ozdobiło
 ozdobiliśmy
+(e)śmy ozdobili
 ozdobiłyśmy
+(e)śmy ozdobiły
2 os. ozdobiłeś
+(e)ś ozdobił
 ozdobiłaś
+(e)ś ozdobiła
 ozdobiłoś
+(e)ś ozdobiło
 ozdobiliście
+(e)ście ozdobili
 ozdobiłyście
+(e)ście ozdobiły
3 os. ozdobił
 ozdobiła
 ozdobiło
 ozdobili
 ozdobiły

bezosobnik: ozdobiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ozdóbmy
2 os. ozdób
 ozdóbcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ozdobiłbym
bym ozdobił
 ozdobiłabym
bym ozdobiła
 ozdobiłobym
bym ozdobiło
 ozdobilibyśmy
byśmy ozdobili
 ozdobiłybyśmy
byśmy ozdobiły
2 os. ozdobiłbyś
byś ozdobił
 ozdobiłabyś
byś ozdobiła
 ozdobiłobyś
byś ozdobiło
 ozdobilibyście
byście ozdobili
 ozdobiłybyście
byście ozdobiły
3 os. ozdobiłby
by ozdobił
 ozdobiłaby
by ozdobiła
 ozdobiłoby
by ozdobiło
 ozdobiliby
by ozdobili
 ozdobiłyby
by ozdobiły

bezosobnik: ozdobiono by

bezokolicznik: ozdobić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ozdobiwszy

gerundium: ozdobienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: ozdobiony

odpowiedniki aspektowe: ozdabiać , zdobić

Inne uwagi

zwykle imb

Składnia

Rzosobowy + ozdobić +
CO + (CZYM)

2. o obrazach

Definicja

stać się ozdobą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka sztuki plastyczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ozdobić, udekorować, upiększyć

Cytaty

Egzotyczne i nieznane rośliny ozdobią miejsce kultury i wypoczynku.

źródło: KWSJP: Szanuj zieleń!, Tygodnik Płocki nr 22, 1998

Jak nożem uciął kończą się uprawne pola i zaczyna się suchy busz, półpustynna okolica, szara, rozległa, ozdobiona pagórkami wygasłych wulkanów.

źródło: KWSJP: Ada Wińcza: Opowieści z sawanny i buszu, 1981

Po chwili ujrzeli szpakowatą głowę, a potem twarz ozdobioną szlachetnie garbatym nosem, należącą bynajmniej nie do ghula, lecz do szczupłego mężczyzny w średnim wieku.

źródło: KWSJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ozdobię
 ozdobimy
2 os. ozdobisz
 ozdobicie
3 os. ozdobi
 ozdobią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ozdobiłem
+(e)m ozdobił
 ozdobiłam
+(e)m ozdobiła
 ozdobiłom
+(e)m ozdobiło
 ozdobiliśmy
+(e)śmy ozdobili
 ozdobiłyśmy
+(e)śmy ozdobiły
2 os. ozdobiłeś
+(e)ś ozdobił
 ozdobiłaś
+(e)ś ozdobiła
 ozdobiłoś
+(e)ś ozdobiło
 ozdobiliście
+(e)ście ozdobili
 ozdobiłyście
+(e)ście ozdobiły
3 os. ozdobił
 ozdobiła
 ozdobiło
 ozdobili
 ozdobiły

bezosobnik: ozdobiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ozdóbmy
2 os. ozdób
 ozdóbcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ozdobiłbym
bym ozdobił
 ozdobiłabym
bym ozdobiła
 ozdobiłobym
bym ozdobiło
 ozdobilibyśmy
byśmy ozdobili
 ozdobiłybyśmy
byśmy ozdobiły
2 os. ozdobiłbyś
byś ozdobił
 ozdobiłabyś
byś ozdobiła
 ozdobiłobyś
byś ozdobiło
 ozdobilibyście
byście ozdobili
 ozdobiłybyście
byście ozdobiły
3 os. ozdobiłby
by ozdobił
 ozdobiłaby
by ozdobiła
 ozdobiłoby
by ozdobiło
 ozdobiliby
by ozdobili
 ozdobiłyby
by ozdobiły

bezosobnik: ozdobiono by

bezokolicznik: ozdobić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ozdobiwszy

gerundium: ozdobienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: ozdobiony

odpowiedniki aspektowe: zdobić , ozdabiać

Inne uwagi

zwykle imb

Składnia

Rznieżywotny + ozdobić +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 15.02.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN