UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zbawiać

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zbawiam
 zbawiamy
2 os. zbawiasz
 zbawiacie
3 os. zbawia
 zbawiają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zbawiałem
+(e)m zbawiał
 zbawiałam
+(e)m zbawiała
 zbawiałom
+(e)m zbawiało
 zbawialiśmy
+(e)śmy zbawiali
 zbawiałyśmy
+(e)śmy zbawiały
2 os. zbawiałeś
+(e)ś zbawiał
 zbawiałaś
+(e)ś zbawiała
 zbawiałoś
+(e)ś zbawiało
 zbawialiście
+(e)ście zbawiali
 zbawiałyście
+(e)ście zbawiały
3 os. zbawiał
 zbawiała
 zbawiało
 zbawiali
 zbawiały

bezosobnik: zbawiano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę zbawiał
będę zbawiać
 będę zbawiała
będę zbawiać
 będę zbawiało
będę zbawiać
 będziemy zbawiali
będziemy zbawiać
 będziemy zbawiały
będziemy zbawiać
2 os. będziesz zbawiał
będziesz zbawiać
 będziesz zbawiała
będziesz zbawiać
 będziesz zbawiało
będziesz zbawiać
 będziecie zbawiali
będziecie zbawiać
 będziecie zbawiały
będziecie zbawiać
3 os. będzie zbawiał
będzie zbawiać
 będzie zbawiała
będzie zbawiać
 będzie zbawiało
będzie zbawiać
 będą zbawiali
będą zbawiać
 będą zbawiały
będą zbawiać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zbawiajmy
2 os. zbawiaj
 zbawiajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zbawiałbym
bym zbawiał
 zbawiałabym
bym zbawiała
 zbawiałobym
bym zbawiało
 zbawialibyśmy
byśmy zbawiali
 zbawiałybyśmy
byśmy zbawiały
2 os. zbawiałbyś
byś zbawiał
 zbawiałabyś
byś zbawiała
 zbawiałobyś
byś zbawiało
 zbawialibyście
byście zbawiali
 zbawiałybyście
byście zbawiały
3 os. zbawiałby
by zbawiał
 zbawiałaby
by zbawiała
 zbawiałoby
by zbawiało
 zbawialiby
by zbawiali
 zbawiałyby
by zbawiały

bezosobnik: zbawiano by

bezokolicznik: zbawiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zbawiając

gerundium: zbawianie

imiesłów przymiotnikowy czynny: zbawiający

imiesłów przymiotnikowy bierny: zbawiany

odpowiednik aspektowy: zbawić

Pochodzenie

Zob. zbawić

1. człowieka

Definicja

w niektórych religiach: ocalać od wiecznego potępienia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  ocalać

Połączenia

  • Bóg, Jezus Chrystus; Boża miłość, wiara zbawia
  • zbawiać człowieka, dusze, nas; świat

Cytaty

Wolność jest sposobem przejawiania się dobra. Bóg, który jest Dobrem, z wolności objawia się człowiekowi, wybiera człowieka, zbawia człowieka.

źródło: NKJP: Józef Tischner: Logika wiary, Gazeta Wyborcza, 1994-04-16

Bóg zbawia jednych za pośrednictwem drugich, ale sposoby Jego działania pozostają zakryte przed naszymi oczami.

źródło: NKJP: Wacław Hryniewicz: Uniżenie Boga, uniżenie Kościoła, prasa, 1994

Prawda wyzwala ludzi z wszelkiego zniewolenia, a prawda Boża zbawia od śmierci wiecznej.

źródło: NKJP: Tadeusz Loska SJ: Wszystkie moje źródła są w Tobie : nabożeństwa eucharystyczne : godziny święte-spotkania modlitewne, 1999

W zranieniu seksualnym konieczne jest poznanie całej prawdy: po pierwsze prawdy o własnej zranionej seksualności, o głębi i źródłach tego zranienia, z drugiej strony zaś prawdy o Bogu, który miłując człowieka, leczy go i zbawia.

źródło: NKJP: Józef Augustyn SJ: Integracja seksualna - Przewodnik w poznawaniu i kształtowaniu własnej seksualności, 1993

Składnia

bez ograniczeń + zbawiać +
KOGO/ CO + (od CZEGO)

2. Polskę

Definicja

ocalać od jakiegoś nieszczęścia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  ratować

Połączenia

  • miłość zbawia
  • zbawiać ludzkość, naród, Polskę, świat

Cytaty

Na ekranie jednak - od czasu „Szklanej pułapki” [...] - utrwalił się jako awanturnik i twardy man, bokser, płatny zabójca i odrażający typ lub też cwany detektyw czy policjant zbawiający świat od terrorystów.

źródło: NKJP: Szósty zmysł, Dziennik Polski - Magazyn, 2000-02-04

Związana z Orientacją Poetycką „Hybrydy”, formacją artystyczną, która debiutowała w parę lat po Październiku '56. Orientacja określała się jako pokolenie bez biografii, deklarowała apolityczność, brak zainteresowania zbawianiem narodu.

źródło: NKJP: Piotr Bratkowski: Zabić poetów, Gazeta Wyborcza, 1997-03-15

Co drugi, trzeci dzień ktoś tu przyjeżdża w celu nagłego wyleczenia ludzi, ostatnio - coraz częściej - z egzotycznych krajów. Widać nasi rodzimi uzdrowiciele jakoś osłabli, ich dłonie potraciły moc, bo zagraniczna konkurencja dorwała się do zbawiania chorych.

źródło: NKJP: Wiesław Ziobro: Wysoka wibracja, Dziennik Polski - Tarnów, 2003-03-01

Kiedy Żydzi mówią o Sprawiedliwym, nie myślą wyłącznie o sobie. Sprawiedliwym może być każdy człowiek, który swoją działalnością ratuje i zbawia ludzkość.

źródło: NKJP: Robert Tabarant: Prorok w Warszawie, Gazeta Wyborcza, 1992-05-21

Powinniśmy skoncentrować się na obronie dobrego imienia „Solidarności” i popularyzacji jej idei, by zaczęły one żyć w społeczeństwie samoistnym bytem. Konwent nie może ulec pokusie zajmowania się wszystkim, zbawianiem gospodarki, naprawą oświaty itp.

źródło: NKJP: Odpowiedzialni za „Solidarność”, Dziennik Polski - Magazyn, 2002-08-30

Składnia

bez ograniczeń + zbawiać +
KOGO / CO + (od CZEGO)
Data ostatniej modyfikacji: 16.11.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN