Chronologizacja
Pochodzenie
płn. psł. *ajьko
1. do jedzenia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Połączenia
- roztrzepane; rozbite, ubite; surowe; świeże; ugotowane; faszerowane, panierowane, posiekane; śmierdzące, zepsute, zgniłe; kolorowe, poświęcone, wielkanocne, święcone jajko; jajko kurze, przepiórcze
- jajka z chrzanem
- jajka na bekonie
- jajka w bułce, w majonezie; w proszku
- jajko i kiełbasa, jajko i masło, jajko i mąka, jajko i mleko, jajko i sól; jajka i cebula, jajka i cukier, jajka i mięso, jajka i ogórki, jajka i owoce, jajka i pomidory, jajka i ryby, jajka i ser, jajka i szynka, jajka i śmietana, jajka i wędliny, jajka i ziemniaki
- skorupka; białko, żółtko; połówka; plasterek jajka
- wydmuszka z jajka; sałatka z jajek
- kanapka, żurek z jajkiem; koszyczek, koszyk z jajkami
- gotować, usmażyć; dodać; wbić/wbijać; wkładać; pokroić; solić; zjeść; rozbić jajko; kupować; wymieszać; smażyć; malować, zdobić jajka
- dzielić się jajkiem; obrzucić/obrzucać, rzucać jajkami
Cytaty
|
Natalia [...] usmażyła jajko na grzance z kroplą ketchupu pośrodku, która to potrawa nosiła u Borejków nazwę „Cyklop”. źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993 |
|
|
Przygotowujemy sałatkę, mieszając pokrojone jajka z kukurydzą i majonezem. Sałatkę wkładamy do wydrążonych pomidorów, tak żeby z nich wystawała. źródło: NKJP: Regina Gowarzewska-Griessgraber: Szampańska zabawa, Trybuna Śląska, 2002-12-28 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | jajko |
jajka |
|
| D. | jajka |
jajek |
|
| C. | jajku |
jajkom |
|
| B. | jajko |
jajka |
|
| N. | jajkiem |
jajkami |
|
| Ms. | jajku |
jajkach |
|
| W. | jajko |
jajka |
2. ptaków
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | jajo |
Połączenia
- jajko kury
- jajka w gnieździe
- skorupka jajka
- gniazdo z jajkami
- wysiadywać, złożyć/składać; znieść/znosić jajko
Cytaty
|
Teraz właśnie, jak co roku, Pani struś emu o imieniu Balbina składa jajka. źródło: NKJP: GOK: Pierwsze jajko strusia, Gazeta Poznańska, 2001-12-05 |
|
|
Na obrzeżach Łodzi kruki wysiadują jajka, ale o miejscach gdzie można spotkać ich gniazda żaden miłośnik ptaków nie piśnie ani słowa, bo, niestety, nie wszyscy kochają ptaki źródło: NKJP: Grażyna Zdrojewska: Ptaki nad Łodzią, Express Ilustrowany, 2003-04-12 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | jajko |
jajka |
|
| D. | jajka |
jajek |
|
| C. | jajku |
jajkom |
|
| B. | jajko |
jajka |
|
| N. | jajkiem |
jajkami |
|
| Ms. | jajku |
jajkach |
|
| W. | jajko |
jajka |
3. z porcelany
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury
Połączenia
- czekoladowe jajko
- jajko niespodzianka
Cytaty
|
Królową balu zostanie zaś pani, która spośród pięciu finalistek (mających najwięcej róż) wylosuje ze swojego czekoladowego jajka pierścionek z brylantem. źródło: NKJP: (mas): Półtora tysiąca róż do wzięcia, Gazeta Krakowska, 2003-02-15 |
|
|
Pierwsze jajko wykonane przez firmę Fabergé trafiło na dwór carski w 1884 roku jako prezent dla żony Aleksandra III. źródło: NKJP: Jerzy Waksmański: Wielkanocne klejnoty, Dziennik Zachodni, 2003-04-15 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | jajko |
jajka |
|
| D. | jajka |
jajek |
|
| C. | jajku |
jajkom |
|
| B. | jajko |
jajka |
|
| N. | jajkiem |
jajkami |
|
| Ms. | jajku |
jajkach |
|
| W. | jajko |
jajka |
4. u mężczyzny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka płeć
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność
Cytaty
|
Skierował zgęstniałe spojrzenie na twarz szeregowego i wysyczał mu prosto w lekko drżący podbródek: - I paszoł won! Bo ci jajka odstrzelę... ty zdrajco. źródło: NKJP: Robert Urbański; Jacek Kondracki: Operacja „Dunaj”, 2009 |
|
|
He, he, chyba najwięcej w jajka oberwałem przy nauce ochi gari (nie pamiętam, jak to się pisze, partner podcina nogę od środka i lecisz od tyłu na plecy). źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | jajko |
jajka |
|
| D. | jajka |
jajek |
|
| C. | jajku |
jajkom |
|
| B. | jajko |
jajka |
|
| N. | jajkiem |
jajkami |
|
| Ms. | jajku |
jajkach |
|
| W. | jajko |
jajka |
Inne uwagi
Zwykle lm