UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

bać się

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	boję się	boimy się
2 os.	boisz się	boicie się
3 os.	boi się	boją się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	bałem się +(e)m się bał	bałam się +(e)m się bała	bałom się +(e)m się bało	baliśmy się +(e)śmy się bali	bałyśmy się +(e)śmy się bały
2 os.	bałeś się +(e)ś się bał	bałaś się +(e)ś się bała	bałoś się +(e)ś się bało	baliście się +(e)ście się bali	bałyście się +(e)ście się bały
3 os.	bał się	bała się	bało się	bali się	bały się

bezosobnik: bano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się bał będę się bać	będę się bała będę się bać	będę się bało będę się bać	będziemy się bali będziemy się bać	będziemy się bały będziemy się bać
2 os.	będziesz się bał będziesz się bać	będziesz się bała będziesz się bać	będziesz się bało będziesz się bać	będziecie się bali będziecie się bać	będziecie się bały będziecie się bać
3 os.	będzie się bał będzie się bać	będzie się bała będzie się bać	będzie się bało będzie się bać	będą się bali będą się bać	będą się bały będą się bać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bójmy się
2 os.	bój się	bójcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	bałbym się bym się bał	bałabym się bym się bała	bałobym się bym się bało	balibyśmy się byśmy się bali	bałybyśmy się byśmy się bały
2 os.	bałbyś się byś się bał	bałabyś się byś się bała	bałobyś się byś się bało	balibyście się byście się bali	bałybyście się byście się bały
3 os.	bałby się by się bał	bałaby się by się bała	bałoby się by się bało	baliby się by się bali	bałyby się by się bały

bezosobnik: bano by się

bezokolicznik: bać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: bojąc się

gerundium: banie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	banie się	bania się
D.	bania się	bań się
C.	baniu się	baniom się
B.	banie się	bania się
N.	baniem się	baniami się
Ms.	baniu się	baniach się
W.	banie się	bania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: bojący się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bojący się	bojący się	bojący się	bojące się	bojąca się
D.	bojącego się	bojącego się	bojącego się	bojącego się	bojącej się
C.	bojącemu się	bojącemu się	bojącemu się	bojącemu się	bojącej się
B.	bojącego się	bojącego się	bojący się	bojące się	bojącą się
N.	bojącym się	bojącym się	bojącym się	bojącym się	bojącą się
Ms.	bojącym się	bojącym się	bojącym się	bojącym się	bojącej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bojący się	bojący się	bojące się	bojące się
D.	bojących się	bojących się	bojących się	bojących się
C.	bojącym się	bojącym się	bojącym się	bojącym się
B.	bojących się	bojących się	bojących się	bojące się
N.	bojącymi się	bojącymi się	bojącymi się	bojącymi się
Ms.	bojących się	bojących się	bojących się	bojących się

Pochodzenie

psł. *bojati sę

1. bandytów

Definicja

czuć się źle, spodziewając się, że ktoś może nam zaszkodzić lub że coś może być niebezpieczne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	cykać się, drżeć, ktoś ma duszę na ramieniu, ktoś ma stracha, lękać się, obawiać się, strach II, strachać się
	antonimy:	gardzić

Połączenia

dziecko, pacjent, asekurant, tchórz boi się; ludzie boją się
bać się Boga; rywali; burzy, ciemności, kary, kompromitacji, konkurencji, konsekwencji, kontroli, krytyki, lustracji, odpowiedzialności, ośmieszenia, podejmowania decyzji, przyszłości, pytań, śmierci, raka, reform, ryzyka, wyzwań, zemsty; skutków, ujawnienia czegoś
bać się panicznie, śmiertelnie; na zapas, niepotrzebnie
bać się powiedzieć, przyznać do czegoś, wypowiadać publicznie, zaryzykować, zabierać głos
bać się kogoś/czegoś jak diabeł święconej wody, jak morowego powietrza, jak (morowej) zarazy, jak ognia, jak (samego) diabła
nie należy, przestać, zacząć bać się
bać się i płakać, bać się i brzydzić czegoś, bać się i nienawidzić, bać się i milczeć, szanować i bać się kogoś
bardzo się bać

Cytaty

	Tym razem miałem szczęście, ale boję się, że kiedyś ktoś nie wróci z trasy. źródło: NKJP: (AD, ZAM): Z nożem w ręku na kierowcę, Echo Dnia, 2005-05-05
	Rodziny ofiar często nie zawiadamiają policji, bojąc się zemsty gangsterów. źródło: NKJP: Cena strachu, Dziennik Polski, 2001-04-11
	Nie przychodził już do mnie na podwórze, nie gwizdał dyskretnie pod oknem... Panicznie bał się mojego ojca. źródło: KJ PWN: Krystian Lupa: Podglądania, 2003
	Rząd zmierzał skrycie do kapitulacji, gdyż bał się rewolucji społecznej bardziej niż Prusaków. źródło: KJ PWN: Stefan Kieniewicz: Historia Polski 1795-1918, 1968
	Bała się, czy jej przeżycia nie znajdą niepożądanego odzwierciedlenia w rysunkach. źródło: KJ PWN: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997

Składnia

+	bać się	+	KOGO/CZEGO
+	bać się	+	że ZDANIE \| aby ZDANIE \| czy ZDANIE
+	bać się	+	BEZOKOLICZNIK

2. o dzieci

Definicja

martwić się, że w przyszłości może się stać coś złego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	lękać się, obawiać się, strachać się
	hiperonimy:	martwić się

Połączenia

rodzice boją się o dzieci, kolekcjonerzy boją się o swoje zbiory
bać się o córkę, o męża, o rodzinę, o siebie, o swoich bliskich; o czyjeś bezpieczeństwo, o pracę, o swoją przyszłość, o swoje oszczędności, o swój los, o własną skórę, o zdrowie, o życie
bać się panicznie, śmiertelnie; na zapas, niepotrzebnie
bardzo się bać

Cytaty

	Siły ONZ w Bośni boją się o los własnych żołnierzy, narażonych na serbski odwet i uwikłanie w krwawą wojnę. źródło: NKJP: Miłada Jędrysik, Gazeta Wyborcza, 1994-02-17
	Bał się o swoją reputację, bał się opinii ślepego rogacza. źródło: KJ PWN: Janusz Płoński, Maciej Rybiński: Góralskie tango, 1978
	Sąd musi rozstrzygnąć, czy Henryk M. spełniał polecenia hitlerowców, bo bał się o własne życie, czy też świadomie uczestniczył w zbrodni. źródło: NKJP: Przeszłość bez embarga, Dziennik Polski, 2001-05-25
	Ostatnie, tragiczne wydarzenia w USA sprawiły także, że rodzice boją się o swoje pociechy. źródło: NKJP: (FIL): Nie poleci do Nowej Zelandii, Dziennik Polski, 2001-09-21

Składnia

bać się

o KOGO/CO

3. roślina mrozów

Definicja

źle znosić warunki atmosferyczne lub glebowe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Połączenia

rośliny (nie) boją się mrozów
(nie) bać się suszy, nadmiernego nawodnienia, zimna, zimy, kwaśnych deszczów, gruntowych przymrozków

Cytaty

Wiesiołek nie boi się suszy, sucha pogoda sprzyja mu bardziej niż deszczowa.

źródło: Internet

Grab jest odporny na suszę, ale nie boi się
też miejsc wilgotnych.

źródło: Internet

Nasiona […] wysiewamy wprost do gruntu w okresie późnej wiosny, gdyż kabaczki boją się mrozu.

źródło: NKJP: Kabaczki - uprawa i pielęgnacja, prasa, 1970

Składnia

bać się

CZEGO

Frazeologizmy

bój się Boga
ktoś Boga się nie boi
ktoś boi się spojrzeć w oczy komuś
ktoś boi się własnego cienia
strach się bać

Data ostatniej modyfikacji: 17.11.2022