Chronologizacja
Pochodzenie
Rzeczownik odprzymiotnikowy od st.pol. pierzny (też pierny ) 'przyprawiony pieprzem' (Bor)
1. ciasto
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | ciasto |
Połączenia
- świąteczny, tradycyjny piernik
- piernik z bakaliami, z orzechami
- smak, zapach; kawałek piernika
- korzenie, przyprawa do piernika
- przepis; forma na piernik
- piec, upiec piernik
Cytaty
|
Przyjęło się też w Pieninach, że świąteczny piernik piecze się tu w Wielki Czwartek, babki drożdżowe - w Wielki Piątek; wtedy też gotuje się szynkę, natomiast w Wielką Sobotę serwowany jest na obiad rosół z ziemniakami przyrządzony na wywarze z szynki. źródło: NKJP: (TEZ): Wielkanocny stó, Dziennik Polski, 2006-04-15 |
|
|
Znad pieca pachniał piernik [...]. źródło: NKJP: Marek Krajwski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
|
|
Można było skosztować pierogów z suszonymi śliwkami, wigilijnych łazanek z makiem, barszczu z uszkami, grochu z kapustą, kutii, karpia w galarecie oraz wiele ciast, między innymi piernika z bakaliami, serników a także pysznych zawijanych makowców. źródło: NKJP: Tradycja na talerzu, Dziennik Polski, 2001-12-27 |
|
|
[...] na stołach nie zabrakło przeróżnych świątecznych wypieków, a więc tradycyjnych pierników, makowców, serników i ciasteczek. źródło: NKJP: By zapomnieć o samotności, Dziennik Polski, 2001-12-27 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | piernik |
pierniki |
|
| D. | piernika |
pierników |
|
| C. | piernikowi |
piernikom |
|
| B. | piernik |
pierniki |
|
| N. | piernikiem |
piernikami |
|
| Ms. | pierniku |
piernikach |
|
| W. | pierniku |
pierniki |
2. ciastko
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | ciastko |
Połączenia
- odpustowe, toruńskie; dekorowane, lukrowane pierniki
- pierniki w czekoladzie; w kształcie aniołów, choinek, domków, kogutów, św. Mikołajów, serc, serduszek
- wypiek, wyrób; fabryka; miasto; paczka pierników
- sklep, stoisko, stragan z piernikami
- kupować, sprzedawać; zdobić pierniki
Cytaty
|
W sieni Pałacu Krzysztofory [...] urządzono smakowitą wystawę: „Pierniki świąteczne”. Są tu pierniki w kształcie choinek, świętych Mikołajów, aniołów, kogutów, dawnych kamieniczek, przestrzenne piernikowe chatki z białymi soplami z lukru albo misternie lukrowane małe pierniczki na choinkę. źródło: NKJP: Z soplami z lukru, Dziennik Polski, 2001-12-05 |
|
|
Wysiadł, kupił w bufecie paczkę pierników, spacerował po peronie. źródło: NKJP: Jan Rogóż: Tajemnica brylantowej kolii, Dziennik Polski, 2000-08-19 |
|
|
Wreszcie przyszło Boże Narodzenie, na choince zawisły pierniki, twarde cukierki i bombki. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Przystupa, 2007 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3, m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | piernik |
pierniki |
|
| D. | piernika |
pierników |
|
| C. | piernikowi |
piernikom |
|
| B. | piernik pot. piernika |
pierniki |
|
| N. | piernikiem |
piernikami |
|
| Ms. | pierniku |
piernikach |
|
| W. | pierniku |
pierniki |
3. o człowieku
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz zapisywany niekiedy w cudzysłowie.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia starzenie się
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka płeć
Połączenia
- stary piernik
Cytaty
|
Ewa jak zahipnotyzowana odwróciła się w stronę Bożenki i rzekła: – Albo tej wariatce poplątała się czasoprzestrzeń od tajskich kadzideł, albo ten stary piernik coś kręci. źródło: NKJP: Joanna Szymczyk: Ewa i złoty kot, 2004 |
|
|
Marek już wcześniej zauważył, że z młodym dzieje się coś niedobrego. Podszedł do niego, a wytresowany starszy szeregowy zerwał się na równe nogi. Coś wybełkotał, pociągając nosem. – Siądźmy – zaproponował Marek. Pan major, prawie czterdziestoletni, doświadczony piernik, nie powiedział, że trzeba się wziąć w garść, lecz zapytał o szkołę, którą żołnierz skończył. źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008 |
|
|
Z konieczności sięgnąłem po czterech juniorów [...]. Młodzi chłopcy nie zawiedli, a przy okazji pokazali, że warto na nich stawiać. Nie wystawiłem do meczu „starych pierników”, jak mawiają kibice, bowiem ich ostatnie wyniki nie napawały optymizmem. źródło: NKJP: JCZ: Kłótnie, kłótnie - a punkty uciekają, Dziennik Polski, 2000-09-05 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | piernik |
piernicy |
ndepr |
| pierniki |
depr | ||
| D. | piernika |
pierników |
|
| C. | piernikowi |
piernikom |
|
| B. | piernika |
pierników |
|
| N. | piernikiem |
piernikami |
|
| Ms. | pierniku |
piernikach |
|
| W. | pierniku |
piernicy |
ndepr |
| pierniki |
depr |