Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. świadomy
1. komuś coś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Relacje znaczeniowe
synonimy: | ktoś zdał sobie sprawę, uprzytomnić, uzmysłowić |
Połączenia
- uświadomić czytelnikom, ludziom, obywatelom, słuchaczom, sobie, wyborcom
- uświadomić absurdalność, bezsens czegoś, pomyłkę, powody, sens, zagrożenie, znaczenie czegoś
- uświadomić sobie po chwili
- uświadomić sobie z lękiem, z niepokojem, ze zdziwieniem
- uświadomić sobie jasno, nagle
Cytaty
Nagle uświadomiłem sobie własną niemoc. Cóż znaczyła moja próba niesienia pomocy, skoro nie miałem za sobą całej potęgi medycyny, aparatury [..], niczego oprócz dobrych chęci. źródło: NKJP: Jacek Głębski: Droga do Ite, 2006 |
|
Michał trafił w czuły punkt. Uświadomił mi, że pieniądze same z nieba kapać nie będą. Jeśli Romański miał wkroczyć z ekipą, potrzebna była gotówka. źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009 |
|
Ton głosu matki uświadomił wtedy Stachowi ostatecznie, że Małgorzata nie ustąpi i że wszelkie próby wpłynięcia na zmianę jej decyzji są pozbawione sensu. źródło: NKJP: Ewa Kujawska: Dom Małgorzaty, 2007 |
|
Jakub ocknął się na dźwięk dzwonka. Przez dłuższą chwilę nie mógł sobie uświadomić, gdzie jest. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
uświadomię |
uświadomimy |
|||
2 os. |
uświadomisz |
uświadomicie |
|||
3 os. |
uświadomi |
uświadomią |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
uświadomiłem +(e)m uświadomił |
uświadomiłam +(e)m uświadomiła |
uświadomiłom +(e)m uświadomiło |
uświadomiliśmy +(e)śmy uświadomili |
uświadomiłyśmy +(e)śmy uświadomiły |
2 os. |
uświadomiłeś +(e)ś uświadomił |
uświadomiłaś +(e)ś uświadomiła |
uświadomiłoś +(e)ś uświadomiło |
uświadomiliście +(e)ście uświadomili |
uświadomiłyście +(e)ście uświadomiły |
3 os. |
uświadomił |
uświadomiła |
uświadomiło |
uświadomili |
uświadomiły |
bezosobnik: uświadomiono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
uświadommy |
|
2 os. |
uświadom |
uświadomcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
uświadomiłbym bym uświadomił |
uświadomiłabym bym uświadomiła |
uświadomiłobym bym uświadomiło |
uświadomilibyśmy byśmy uświadomili |
uświadomiłybyśmy byśmy uświadomiły |
2 os. |
uświadomiłbyś byś uświadomił |
uświadomiłabyś byś uświadomiła |
uświadomiłobyś byś uświadomiło |
uświadomilibyście byście uświadomili |
uświadomiłybyście byście uświadomiły |
3 os. |
uświadomiłby by uświadomił |
uświadomiłaby by uświadomiła |
uświadomiłoby by uświadomiło |
uświadomiliby by uświadomili |
uświadomiłyby by uświadomiły |
bezosobnik: uświadomiono by
bezokolicznik: uświadomić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
uświadomiwszy
gerundium: uświadomienie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | uświadomienie |
uświadomienia |
D. | uświadomienia |
uświadomień |
C. | uświadomieniu |
uświadomieniom |
B. | uświadomienie |
uświadomienia |
N. | uświadomieniem |
uświadomieniami |
Ms. | uświadomieniu |
uświadomieniach |
W. | uświadomienie |
uświadomienia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: uświadomiony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | uświadomiony |
uświadomiony |
uświadomiony |
uświadomione |
uświadomiona |
D. | uświadomionego |
uświadomionego |
uświadomionego |
uświadomionego |
uświadomionej |
C. | uświadomionemu |
uświadomionemu |
uświadomionemu |
uświadomionemu |
uświadomionej |
B. | uświadomionego |
uświadomionego |
uświadomiony |
uświadomione |
uświadomioną |
N. | uświadomionym |
uświadomionym |
uświadomionym |
uświadomionym |
uświadomioną |
Ms. | uświadomionym |
uświadomionym |
uświadomionym |
uświadomionym |
uświadomionej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | uświadomieni |
uświadomieni |
uświadomione |
uświadomione |
D. | uświadomionych |
uświadomionych |
uświadomionych |
uświadomionych |
C. | uświadomionym |
uświadomionym |
uświadomionym |
uświadomionym |
B. | uświadomionych |
uświadomionych |
uświadomionych |
uświadomione |
N. | uświadomionymi |
uświadomionymi |
uświadomionymi |
uświadomionymi |
Ms. | uświadomionych |
uświadomionych |
uświadomionych |
uświadomionych |
odpowiednik aspektowy: uświadamiać
Składnia
Rzosobowy | + | uświadomić | + |
KOMU +
CO
|
Rzosobowy | + | uświadomić | + |
KOMU +
że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
|
2. seksualnie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Połączenia
- uświadomić dziecko, młodzież
- uświadomić ekologicznie, politycznie, seksualnie
Cytaty
[...] zauważyłam, że pan Gruszka pojawia się dość rzadko, a z jego trzech pomocników pracuje tylko dwóch, trzeci zaś siedzi i się przygląda. Zagadnęłam go o to [...]. - On jest młody i się uczy - uświadomił mnie szef ekipy. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Księżyc nad Zakopanem, 2006 |
|
Na podstawie rozmów z uczniami mogę powiedzieć, że są uświadomieni seksualnie , a ich wiedza na temat środków antykoncepcyjnych jest niejednokrotnie bardzo obszerna. źródło: NKJP: Maria Fortuna-Sudor: Wychowanie do życia w rodzinie czy wychowanie seksualne?, Wychowawca, 2009, nr 202 |
|
Komuniści zapominają jednak, że uprzemysłowienie produkuje nie tylko dobra materialne, lecz również klasę robotniczą, której siła i uświadomienie polityczne rosną z każdym miesiącem. źródło: NKJP: Mieroszewski Juliusz: Finał klasycznej Europy, 1997 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
uświadomię |
uświadomimy |
|||
2 os. |
uświadomisz |
uświadomicie |
|||
3 os. |
uświadomi |
uświadomią |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
uświadomiłem +(e)m uświadomił |
uświadomiłam +(e)m uświadomiła |
uświadomiłom +(e)m uświadomiło |
uświadomiliśmy +(e)śmy uświadomili |
uświadomiłyśmy +(e)śmy uświadomiły |
2 os. |
uświadomiłeś +(e)ś uświadomił |
uświadomiłaś +(e)ś uświadomiła |
uświadomiłoś +(e)ś uświadomiło |
uświadomiliście +(e)ście uświadomili |
uświadomiłyście +(e)ście uświadomiły |
3 os. |
uświadomił |
uświadomiła |
uświadomiło |
uświadomili |
uświadomiły |
bezosobnik: uświadomiono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
uświadommy |
|
2 os. |
uświadom |
uświadomcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
uświadomiłbym bym uświadomił |
uświadomiłabym bym uświadomiła |
uświadomiłobym bym uświadomiło |
uświadomilibyśmy byśmy uświadomili |
uświadomiłybyśmy byśmy uświadomiły |
2 os. |
uświadomiłbyś byś uświadomił |
uświadomiłabyś byś uświadomiła |
uświadomiłobyś byś uświadomiło |
uświadomilibyście byście uświadomili |
uświadomiłybyście byście uświadomiły |
3 os. |
uświadomiłby by uświadomił |
uświadomiłaby by uświadomiła |
uświadomiłoby by uświadomiło |
uświadomiliby by uświadomili |
uświadomiłyby by uświadomiły |
bezosobnik: uświadomiono by
bezokolicznik: uświadomić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
uświadomiwszy
gerundium: uświadomienie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | uświadomienie |
uświadomienia |
D. | uświadomienia |
uświadomień |
C. | uświadomieniu |
uświadomieniom |
B. | uświadomienie |
uświadomienia |
N. | uświadomieniem |
uświadomieniami |
Ms. | uświadomieniu |
uświadomieniach |
W. | uświadomienie |
uświadomienia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: uświadomiony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | uświadomiony |
uświadomiony |
uświadomiony |
uświadomione |
uświadomiona |
D. | uświadomionego |
uświadomionego |
uświadomionego |
uświadomionego |
uświadomionej |
C. | uświadomionemu |
uświadomionemu |
uświadomionemu |
uświadomionemu |
uświadomionej |
B. | uświadomionego |
uświadomionego |
uświadomiony |
uświadomione |
uświadomioną |
N. | uświadomionym |
uświadomionym |
uświadomionym |
uświadomionym |
uświadomioną |
Ms. | uświadomionym |
uświadomionym |
uświadomionym |
uświadomionym |
uświadomionej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | uświadomieni |
uświadomieni |
uświadomione |
uświadomione |
D. | uświadomionych |
uświadomionych |
uświadomionych |
uświadomionych |
C. | uświadomionym |
uświadomionym |
uświadomionym |
uświadomionym |
B. | uświadomionych |
uświadomionych |
uświadomionych |
uświadomione |
N. | uświadomionymi |
uświadomionymi |
uświadomionymi |
uświadomionymi |
Ms. | uświadomionych |
uświadomionych |
uświadomionych |
uświadomionych |
odpowiednik aspektowy: uświadamiać
Składnia
Rzosobowy | + | uświadomić | + |
KOGO +
(JAK)
|
Rzosobowy | + | uświadomić | + |
KOGO +
MOWA WPROST
|