uprzytomnić

  • zorientować się, jaka jest sytuacja lub jakie mogą być czegoś konsekwencje, albo spowodować, że ktoś się zorientował
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Działalność intelektualna człowieka

    nazwy działań intelektualnych człowieka

    • ból, widok uprzytomnił; rozmowa uprzytomniła; dane uprzytomniły komuś coś
    • uprzytomnić czytelnikom, ludziom, sobie
    • uprzytomnić bezsens, istnienie, sens czegoś, grozę położenia
    • uprzytomnić sobie z przerażeniem, z ulgą, ze smutkiem, ze zgrozą
    • uprzytomnić sobie nagle, od razu, później
  • Czego inne szczepy przed nimi nie zrozumiały, oni jasno sobie uprzytomnili: grozę położenia i konieczność skutecznej obrony, skutecznej, lecz nie heroicznie samobójczej.

    źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Nowa przygoda: Gwinea, 1962

    W holu uprzytomnił sobie, że nie ma przy sobie przepustki.

    źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999

    Tomek stał jak skamieniały. Przez moment sądził, że matka nie żyje, lecz cichy jęk uprzytomnił mu, że jeszcze jej nie stracili.

    źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Skarb w glinianym naczyniu, 2008

    Zatrzymuję się tak długo przy tych urywkach wspomnień, aby sobie samemu i mojemu czytelnikowi uprzytomnić, jak głęboko mnie ukształtowała kosmopolityczna atmosfera Berlina lat 20.

    źródło: NKJP: Stefan Leder, Witold Leder: Czerwona nić: ze wspomnień i prac rodziny Lederów, 2005

  • część mowy: czasownik

    aspekt: dokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. uprzytomnię
    uprzytomnimy
    2 os. uprzytomnisz
    uprzytomnicie
    3 os. uprzytomni
    uprzytomnią

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. uprzytomniłem
    +(e)m uprzytomnił
    uprzytomniłam
    +(e)m uprzytomniła
    uprzytomniłom
    +(e)m uprzytomniło
    uprzytomniliśmy
    +(e)śmy uprzytomnili
    uprzytomniłyśmy
    +(e)śmy uprzytomniły
    2 os. uprzytomniłeś
    +(e)ś uprzytomnił
    uprzytomniłaś
    +(e)ś uprzytomniła
    uprzytomniłoś
    +(e)ś uprzytomniło
    uprzytomniliście
    +(e)ście uprzytomnili
    uprzytomniłyście
    +(e)ście uprzytomniły
    3 os. uprzytomnił
    uprzytomniła
    uprzytomniło
    uprzytomnili
    uprzytomniły

    bezosobnik: uprzytomniono

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. uprzytomnijmy
    2 os. uprzytomnij
    uprzytomnijcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. uprzytomniłbym
    bym uprzytomnił
    uprzytomniłabym
    bym uprzytomniła
    uprzytomniłobym
    bym uprzytomniło
    uprzytomnilibyśmy
    byśmy uprzytomnili
    uprzytomniłybyśmy
    byśmy uprzytomniły
    2 os. uprzytomniłbyś
    byś uprzytomnił
    uprzytomniłabyś
    byś uprzytomniła
    uprzytomniłobyś
    byś uprzytomniło
    uprzytomnilibyście
    byście uprzytomnili
    uprzytomniłybyście
    byście uprzytomniły
    3 os. uprzytomniłby
    by uprzytomnił
    uprzytomniłaby
    by uprzytomniła
    uprzytomniłoby
    by uprzytomniło
    uprzytomniliby
    by uprzytomnili
    uprzytomniłyby
    by uprzytomniły

    bezosobnik: uprzytomniono by

    bezokolicznik: uprzytomnić

    imiesłów przysłówkowy uprzedni: uprzytomniwszy

    gerundium: uprzytomnienie

    imiesłów przymiotnikowy bierny: uprzytomniony

    odpowiedniki aspektowe: uprzytomniać , uprzytamniać

  • bez ograniczeń + uprzytomnić +
    KOMU + CO
    bez ograniczeń + uprzytomnić +
    KOMU + że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
  • Zob.  przytomny 

CHRONOLOGIZACJA:
SWil
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
Data ostatniej modyfikacji: 21.07.2012