UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

oszczędzić

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. szczędzić

1. pieniądze

Definicja

zgromadzić pewną ilość pieniędzy dzięki ograniczeniu wydatków

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	odłożyć, zaoszczędzić
	hiperonimy:	zgromadzić

Połączenia

oszczędzić pieniądze
oszczędzić na ogrzewaniu; na rachunkach, na wydatkach
dużo oszczędzić
chcieć, móc oszczędzić

Cytaty

	Jego ojciec był kolekcjonerem płyt, co pozwalało oszczędzić mnóstwo pieniędzy i wyrobić eklektyczny gust. źródło: NKJP: Grzegorz Brzozowicz, Filip Łobodziński: Sto płyt, które wstrząsnęły światem: kronnika czasów popkultury, 2000
	Nie da się oszczędzić na lekarstwach. Antybiotyk plus witaminy to minimum 30 zł. źródło: NKJP: Joanna Hofmann: Dom dziecka w Gołdapi: perfekcja w oszczędzaniu, Gazeta Wyborcza, 1996-10-17
	Zamiast [...] oszczędzić na spadku marki kilkaset złotych, nasi klienci przeznaczali je na wycieczki o wyższym standardzie - wyjaśnia Krzysztof Piątek, prezes Neckermann Polska. źródło: NKJP: Mariola Balicka: Złotówką silni, Polityka, 2001-09-15
	Z łazienki przestanę korzystać i nie będę musiał myć uszu ani szyi, argumentując, że mnie nie stać. W ten sposób oszczędzę na słodycze. źródło: NKJP: Życie rodzinne, Dziennik Polski, 2000-08-28

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	oszczędzę	oszczędzimy
2 os.	oszczędzisz	oszczędzicie
3 os.	oszczędzi	oszczędzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	oszczędziłem +(e)m oszczędził	oszczędziłam +(e)m oszczędziła	oszczędziłom +(e)m oszczędziło	oszczędziliśmy +(e)śmy oszczędzili	oszczędziłyśmy +(e)śmy oszczędziły
2 os.	oszczędziłeś +(e)ś oszczędził	oszczędziłaś +(e)ś oszczędziła	oszczędziłoś +(e)ś oszczędziło	oszczędziliście +(e)ście oszczędzili	oszczędziłyście +(e)ście oszczędziły
3 os.	oszczędził	oszczędziła	oszczędziło	oszczędzili	oszczędziły

bezosobnik: oszczędzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		oszczędźmy
2 os.	oszczędź	oszczędźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	oszczędziłbym bym oszczędził	oszczędziłabym bym oszczędziła	oszczędziłobym bym oszczędziło	oszczędzilibyśmy byśmy oszczędzili	oszczędziłybyśmy byśmy oszczędziły
2 os.	oszczędziłbyś byś oszczędził	oszczędziłabyś byś oszczędziła	oszczędziłobyś byś oszczędziło	oszczędzilibyście byście oszczędzili	oszczędziłybyście byście oszczędziły
3 os.	oszczędziłby by oszczędził	oszczędziłaby by oszczędziła	oszczędziłoby by oszczędziło	oszczędziliby by oszczędzili	oszczędziłyby by oszczędziły

bezosobnik: oszczędzono by

bezokolicznik: oszczędzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: oszczędziwszy

gerundium: oszczędzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	oszczędzenie	oszczędzenia
D.	oszczędzenia	oszczędzeń
C.	oszczędzeniu	oszczędzeniom
B.	oszczędzenie	oszczędzenia
N.	oszczędzeniem	oszczędzeniami
Ms.	oszczędzeniu	oszczędzeniach
W.	oszczędzenie	oszczędzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: oszczędzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	oszczędzony	oszczędzony	oszczędzony	oszczędzone	oszczędzona
D.	oszczędzonego	oszczędzonego	oszczędzonego	oszczędzonego	oszczędzonej
C.	oszczędzonemu	oszczędzonemu	oszczędzonemu	oszczędzonemu	oszczędzonej
B.	oszczędzonego	oszczędzonego	oszczędzony	oszczędzone	oszczędzoną
N.	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzoną
Ms.	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	oszczędzeni	oszczędzeni	oszczędzone	oszczędzone
D.	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych
C.	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym
B.	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzone
N.	oszczędzonymi	oszczędzonymi	oszczędzonymi	oszczędzonymi
Ms.	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych

odpowiednik aspektowy: oszczędzać

Składnia

Rz_osobowy	+	oszczędzić	+	CO
Rz_osobowy	+	oszczędzić	+	(CO) + na KIM/CZYM
Rz_osobowy	+	oszczędzić	+	(CO) + na CO

2. czas

Definicja

rozporządzić czymś w taki sposób, aby stracić jak najmniejszą ilość tego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zaoszczędzić

Połączenia

oszczędzić czas, energię, siły, zdrowie

Cytaty

	Technologia ocieplania Dryvit pozwala oszczędzić energię cieplną do 30-40 procent. źródło: NKJP: Spacerkiem po Budmie 2001, Dziennik Polski, 2001-02-07
	Decydujesz się na wizytę u lekarza. W przychodni jak zwykle kolejka, rejestratorka nie ma czasu na dłuższą konwersację, więc chcąc oszczędzić czas, próbuje cię zbyć: objawy minęły? źródło: NKJP: Paweł Walewski: Udaremnić udar, Polityka, 2008-11-01
	Do meczu z Górnikiem Zabrze RKS przystąpił w eksperymentalnym składzie i ustawieniu, ponieważ trener Mandrysz chciał oszczędzić siły zawodników podstawowego składu. źródło: NKJP: Jerzy Strzembosz: Baraże o ekstraklasę, Gazeta Radomszczańska, 2009-05-13
	Podczas ostatniego meczu z Sokołem Chorzów trenerzy Ryszard Litwin i Jerzy Bicz zdecydowali się oszczędzić zdrowie siatkarki i zastąpili ją Katarzyną Krawczyk. źródło: NKJP: O miano niepokonanych, Dziennik Polski, 2002-12-14

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	oszczędzę	oszczędzimy
2 os.	oszczędzisz	oszczędzicie
3 os.	oszczędzi	oszczędzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	oszczędziłem +(e)m oszczędził	oszczędziłam +(e)m oszczędziła	oszczędziłom +(e)m oszczędziło	oszczędziliśmy +(e)śmy oszczędzili	oszczędziłyśmy +(e)śmy oszczędziły
2 os.	oszczędziłeś +(e)ś oszczędził	oszczędziłaś +(e)ś oszczędziła	oszczędziłoś +(e)ś oszczędziło	oszczędziliście +(e)ście oszczędzili	oszczędziłyście +(e)ście oszczędziły
3 os.	oszczędził	oszczędziła	oszczędziło	oszczędzili	oszczędziły

bezosobnik: oszczędzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		oszczędźmy
2 os.	oszczędź	oszczędźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	oszczędziłbym bym oszczędził	oszczędziłabym bym oszczędziła	oszczędziłobym bym oszczędziło	oszczędzilibyśmy byśmy oszczędzili	oszczędziłybyśmy byśmy oszczędziły
2 os.	oszczędziłbyś byś oszczędził	oszczędziłabyś byś oszczędziła	oszczędziłobyś byś oszczędziło	oszczędzilibyście byście oszczędzili	oszczędziłybyście byście oszczędziły
3 os.	oszczędziłby by oszczędził	oszczędziłaby by oszczędziła	oszczędziłoby by oszczędziło	oszczędziliby by oszczędzili	oszczędziłyby by oszczędziły

bezosobnik: oszczędzono by

bezokolicznik: oszczędzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: oszczędziwszy

gerundium: oszczędzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	oszczędzenie	oszczędzenia
D.	oszczędzenia	oszczędzeń
C.	oszczędzeniu	oszczędzeniom
B.	oszczędzenie	oszczędzenia
N.	oszczędzeniem	oszczędzeniami
Ms.	oszczędzeniu	oszczędzeniach
W.	oszczędzenie	oszczędzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: oszczędzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	oszczędzony	oszczędzony	oszczędzony	oszczędzone	oszczędzona
D.	oszczędzonego	oszczędzonego	oszczędzonego	oszczędzonego	oszczędzonej
C.	oszczędzonemu	oszczędzonemu	oszczędzonemu	oszczędzonemu	oszczędzonej
B.	oszczędzonego	oszczędzonego	oszczędzony	oszczędzone	oszczędzoną
N.	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzoną
Ms.	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	oszczędzeni	oszczędzeni	oszczędzone	oszczędzone
D.	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych
C.	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym
B.	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzone
N.	oszczędzonymi	oszczędzonymi	oszczędzonymi	oszczędzonymi
Ms.	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych

odpowiednik aspektowy: oszczędzać

Składnia

Rz_osobowy

oszczędzić

3. cierpień

Definicja

ochronić kogoś przed przykrymi doznaniami lub kłopotami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	zaoszczędzić
	hiperonimy:	ochronić

Połączenia

Bóg, los oszczędził
oszczędzić komuś bólu, cierpień, przykrości, wstydu; fatygi, kłopotów; pracy
oszczędzić czegoś czytelnikom
miłosiernie oszczędzić
postanowić oszczędzić

Cytaty

	[...] doświadczenia muszą być robione tak, żeby zwierzętom oszczędzić cierpień i stresów, a jednocześnie – nie powielać badań czy doświadczeń [...], które niczego nie wnoszą, a są tylko sztuką dla sztuki [...]. źródło: NKJP: Sprawozdanie z 102. posiedzenia Senatu RP w dniu 19 czerwca 1997
	Literaturoznawcy dzielą powieść jak za króla Ċwieczka na dziesiątki gatunków. Oszczędzę pracy klasyfikatorom, w mojej powieści będą zgodnie współżyły i nawzajem się wspierały obce sobie gatunki literackie. źródło: NKJP: Henryk Rozpędowski: Charleston, 2002
	Często próba sięgnięcia do kieszeni dziadków kończy się podobnie jak w przypadku Anny D. - unikający dotąd płacenia alimentów tatuś, by oszczędzić kłopotu i wstydu swoim rodzicom, zaczyna płacić. źródło: NKJP: Ryszarda Socha: Musi na wnusia, Polityka, 2006-05-13
	Zdaniem maleckiego szkoleniowca, los oszczędził jego zespół za zmarnowane sytuacje z początku drugiej odsłony, w tym przegrany pojedynek sam na sam z bramkarzem [...]. źródło: NKJP: Prezenty od bramkarzy, Dziennik Polski, 2005-10-08

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	oszczędzę	oszczędzimy
2 os.	oszczędzisz	oszczędzicie
3 os.	oszczędzi	oszczędzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	oszczędziłem +(e)m oszczędził	oszczędziłam +(e)m oszczędziła	oszczędziłom +(e)m oszczędziło	oszczędziliśmy +(e)śmy oszczędzili	oszczędziłyśmy +(e)śmy oszczędziły
2 os.	oszczędziłeś +(e)ś oszczędził	oszczędziłaś +(e)ś oszczędziła	oszczędziłoś +(e)ś oszczędziło	oszczędziliście +(e)ście oszczędzili	oszczędziłyście +(e)ście oszczędziły
3 os.	oszczędził	oszczędziła	oszczędziło	oszczędzili	oszczędziły

bezosobnik: oszczędzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		oszczędźmy
2 os.	oszczędź	oszczędźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	oszczędziłbym bym oszczędził	oszczędziłabym bym oszczędziła	oszczędziłobym bym oszczędziło	oszczędzilibyśmy byśmy oszczędzili	oszczędziłybyśmy byśmy oszczędziły
2 os.	oszczędziłbyś byś oszczędził	oszczędziłabyś byś oszczędziła	oszczędziłobyś byś oszczędziło	oszczędzilibyście byście oszczędzili	oszczędziłybyście byście oszczędziły
3 os.	oszczędziłby by oszczędził	oszczędziłaby by oszczędziła	oszczędziłoby by oszczędziło	oszczędziliby by oszczędzili	oszczędziłyby by oszczędziły

bezosobnik: oszczędzono by

bezokolicznik: oszczędzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: oszczędziwszy

gerundium: oszczędzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	oszczędzenie	oszczędzenia
D.	oszczędzenia	oszczędzeń
C.	oszczędzeniu	oszczędzeniom
B.	oszczędzenie	oszczędzenia
N.	oszczędzeniem	oszczędzeniami
Ms.	oszczędzeniu	oszczędzeniach
W.	oszczędzenie	oszczędzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: oszczędzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	oszczędzony	oszczędzony	oszczędzony	oszczędzone	oszczędzona
D.	oszczędzonego	oszczędzonego	oszczędzonego	oszczędzonego	oszczędzonej
C.	oszczędzonemu	oszczędzonemu	oszczędzonemu	oszczędzonemu	oszczędzonej
B.	oszczędzonego	oszczędzonego	oszczędzony	oszczędzone	oszczędzoną
N.	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzoną
Ms.	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	oszczędzeni	oszczędzeni	oszczędzone	oszczędzone
D.	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych
C.	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym
B.	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzone
N.	oszczędzonymi	oszczędzonymi	oszczędzonymi	oszczędzonymi
Ms.	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych

odpowiednik aspektowy: oszczędzać

Składnia

	+	oszczędzić	+	KOMU + CZEGO
	+	oszczędzić	+	KOGO

4. życie

Definicja

ochronić kogoś przed śmiercią lub zagładą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Połączenia

nieprzyjaciel oszczędził; wojna oszczędziła
oszczędzić życie; miasto

Cytaty

	[...] nowoczesny konflikt wymaga bardzo precyzyjnych operacji - chirurgicznego cięcia, bo chodzi o to, by uderzyć w zbrodniarzy, a oszczędzić ludność cywilną. źródło: NKJP: Marek Ostrowski: Wojna o pokój, Polityka, 2006-09-23
	Wojska koalicyjne poczynią wszelkie wysiłki, by oszczędzić życie niewinnych ludzi - powiedział przywódca Stanów Zjednoczonych. źródło: NKJP: Na mój rozkaz, Dziennik Polski, 2003-03-21
	[...] ci, których oszczędziła śmierć, zazwyczaj emigrują. źródło: NKJP: Marcin Wolski: Alterland, 2003
	Wojny oszczędziły miasto: z budynków, które widać na sztychu, przepadła jedynie turecka grająca fontanna, zburzona podczas „zamieszek” w 1848 roku. źródło: NKJP: Dawid Warszawski: Swój do swego po swoje, Gazeta Wyborcza, 1994-12-06
	Znajdujemy więc dwie opowieści o walce Dawida z Achiszem [...], podwójną opowieść o tym, jak Dawid oszczędził Saulowi życie [...], i prawdopodobnie także dwie opowieści o śmierci Saula [...]. źródło: NKJP: Witold Tyloch: Dzieje ksiąg Starego Testamentu: szkice z krytyki biblijnej, 1994

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	oszczędzę	oszczędzimy
2 os.	oszczędzisz	oszczędzicie
3 os.	oszczędzi	oszczędzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	oszczędziłem +(e)m oszczędził	oszczędziłam +(e)m oszczędziła	oszczędziłom +(e)m oszczędziło	oszczędziliśmy +(e)śmy oszczędzili	oszczędziłyśmy +(e)śmy oszczędziły
2 os.	oszczędziłeś +(e)ś oszczędził	oszczędziłaś +(e)ś oszczędziła	oszczędziłoś +(e)ś oszczędziło	oszczędziliście +(e)ście oszczędzili	oszczędziłyście +(e)ście oszczędziły
3 os.	oszczędził	oszczędziła	oszczędziło	oszczędzili	oszczędziły

bezosobnik: oszczędzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		oszczędźmy
2 os.	oszczędź	oszczędźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	oszczędziłbym bym oszczędził	oszczędziłabym bym oszczędziła	oszczędziłobym bym oszczędziło	oszczędzilibyśmy byśmy oszczędzili	oszczędziłybyśmy byśmy oszczędziły
2 os.	oszczędziłbyś byś oszczędził	oszczędziłabyś byś oszczędziła	oszczędziłobyś byś oszczędziło	oszczędzilibyście byście oszczędzili	oszczędziłybyście byście oszczędziły
3 os.	oszczędziłby by oszczędził	oszczędziłaby by oszczędziła	oszczędziłoby by oszczędziło	oszczędziliby by oszczędzili	oszczędziłyby by oszczędziły

bezosobnik: oszczędzono by

bezokolicznik: oszczędzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: oszczędziwszy

gerundium: oszczędzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	oszczędzenie	oszczędzenia
D.	oszczędzenia	oszczędzeń
C.	oszczędzeniu	oszczędzeniom
B.	oszczędzenie	oszczędzenia
N.	oszczędzeniem	oszczędzeniami
Ms.	oszczędzeniu	oszczędzeniach
W.	oszczędzenie	oszczędzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: oszczędzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	oszczędzony	oszczędzony	oszczędzony	oszczędzone	oszczędzona
D.	oszczędzonego	oszczędzonego	oszczędzonego	oszczędzonego	oszczędzonej
C.	oszczędzonemu	oszczędzonemu	oszczędzonemu	oszczędzonemu	oszczędzonej
B.	oszczędzonego	oszczędzonego	oszczędzony	oszczędzone	oszczędzoną
N.	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzoną
Ms.	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	oszczędzeni	oszczędzeni	oszczędzone	oszczędzone
D.	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych
C.	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym	oszczędzonym
B.	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzone
N.	oszczędzonymi	oszczędzonymi	oszczędzonymi	oszczędzonymi
Ms.	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych	oszczędzonych

odpowiednik aspektowy: oszczędzać

Składnia

	+	oszczędzić	+	KOGO/CO
	+	oszczędzić	+	CO + (KOMU)

Data ostatniej modyfikacji: 03.06.2011