UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

cieszyć

Chronologizacja

XV w., Bańk
XV w., Bor

Pochodzenie

psł. *těšiti 'uspokajać, uśmierzać'

Definicja

sprawiać przyjemność lub radość

Noty o użyciu

Często używane metonimicznie w połączeniu z wyrazami takimi jak oko , ucho , serce , zmysły .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

antonimy:

smęcić, smucić, zasmęcać, zasmucać

Połączenia

odmiana, perspektywa wakacji, rozwiązanie, słońce, sukces, czyjeś szczęście, widok czegoś, zwycięstwo cieszy; nagrody, prezenty, wyrazy uznania cieszą kogoś
cieszyć oko, oczy, uszy, wzrok
cieszyć bardzo, niepomiernie, ogromnie
coś może, powinno; przestaje cieszyć
cieszyć i podniecać, cieszyć i smucić, cieszyć i wzruszać

Cytaty

	Cieszą mnie żywiołowe reakcje publiczności. źródło: NKJP: Krzysztof Kucharski: Łabędź umiera w żartach, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-11-0
	[...] nie miała żadnych wiadomości ani od Fritza, ani od chłopców. Nie umiała rozstrzygnąć, czy powinno ją to cieszyć, dając wciąż nadzieję, czy wręcz przeciwnie - może powinna już zacząć opłakiwać synów. źródło: NKJP: Ewa Kujawska: Dom Małgorzaty, 2007
	Najbardziej cieszyło go, gdy mógł spędzać czas w bibliotece. Nie lubił ruchu... Nie cieszyły go kwitnące kwiaty. Wolał o nich czytać niż je oglądać. źródło: NKJP: Beata Ostrowicka: Kraina kolorów: księga intryg, 1999
	Cieszyło mnie, że tylu ciekawych rzeczy dowiaduję się [...] o niej. źródło: NKJP: Andrzej Wójckiewicz: Przebudzenie Cheopsa, czyli Jak uratować ludzi i Ziemię, 2005
	Za parę lat gdy drzewa urosną mieszkańcy Sędzinka będą cieszyli oko pięknym zagajnikiem, który być może będzie też służył jako miejsce wycieczek szkolnych i lekcji przyrody w terenie. źródło: NKJP: Bartosz Sobański: Będzie piękny zagajnik, Polska Głos Wielkopolski, 2004-10-26

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	cieszę	cieszymy
2 os.	cieszysz	cieszycie
3 os.	cieszy	cieszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	cieszyłem +(e)m cieszył	cieszyłam +(e)m cieszyła	cieszyłom +(e)m cieszyło	cieszyliśmy +(e)śmy cieszyli	cieszyłyśmy +(e)śmy cieszyły
2 os.	cieszyłeś +(e)ś cieszył	cieszyłaś +(e)ś cieszyła	cieszyłoś +(e)ś cieszyło	cieszyliście +(e)ście cieszyli	cieszyłyście +(e)ście cieszyły
3 os.	cieszył	cieszyła	cieszyło	cieszyli	cieszyły

bezosobnik: cieszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę cieszył będę cieszyć	będę cieszyła będę cieszyć	będę cieszyło będę cieszyć	będziemy cieszyli będziemy cieszyć	będziemy cieszyły będziemy cieszyć
2 os.	będziesz cieszył będziesz cieszyć	będziesz cieszyła będziesz cieszyć	będziesz cieszyło będziesz cieszyć	będziecie cieszyli będziecie cieszyć	będziecie cieszyły będziecie cieszyć
3 os.	będzie cieszył będzie cieszyć	będzie cieszyła będzie cieszyć	będzie cieszyło będzie cieszyć	będą cieszyli będą cieszyć	będą cieszyły będą cieszyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		cieszmy
2 os.	ciesz	cieszcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	cieszyłbym bym cieszył	cieszyłabym bym cieszyła	cieszyłobym bym cieszyło	cieszylibyśmy byśmy cieszyli	cieszyłybyśmy byśmy cieszyły
2 os.	cieszyłbyś byś cieszył	cieszyłabyś byś cieszyła	cieszyłobyś byś cieszyło	cieszylibyście byście cieszyli	cieszyłybyście byście cieszyły
3 os.	cieszyłby by cieszył	cieszyłaby by cieszyła	cieszyłoby by cieszyło	cieszyliby by cieszyli	cieszyłyby by cieszyły

bezosobnik: cieszono by

bezokolicznik: cieszyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: ciesząc

gerundium: cieszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	cieszenie	cieszenia
D.	cieszenia	cieszeń
C.	cieszeniu	cieszeniom
B.	cieszenie	cieszenia
N.	cieszeniem	cieszeniami
Ms.	cieszeniu	cieszeniach
W.	cieszenie	cieszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: cieszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	cieszący	cieszący	cieszący	cieszące	ciesząca
D.	cieszącego	cieszącego	cieszącego	cieszącego	cieszącej
C.	cieszącemu	cieszącemu	cieszącemu	cieszącemu	cieszącej
B.	cieszącego	cieszącego	cieszący	cieszące	cieszącą
N.	cieszącym	cieszącym	cieszącym	cieszącym	cieszącą
Ms.	cieszącym	cieszącym	cieszącym	cieszącym	cieszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	cieszący	cieszący	cieszące	cieszące
D.	cieszących	cieszących	cieszących	cieszących
C.	cieszącym	cieszącym	cieszącym	cieszącym
B.	cieszących	cieszących	cieszących	cieszące
N.	cieszącymi	cieszącymi	cieszącymi	cieszącymi
Ms.	cieszących	cieszących	cieszących	cieszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: cieszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	cieszony	cieszony	cieszony	cieszone	cieszona
D.	cieszonego	cieszonego	cieszonego	cieszonego	cieszonej
C.	cieszonemu	cieszonemu	cieszonemu	cieszonemu	cieszonej
B.	cieszonego	cieszonego	cieszony	cieszone	cieszoną
N.	cieszonym	cieszonym	cieszonym	cieszonym	cieszoną
Ms.	cieszonym	cieszonym	cieszonym	cieszonym	cieszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	cieszeni	cieszeni	cieszone	cieszone
D.	cieszonych	cieszonych	cieszonych	cieszonych
C.	cieszonym	cieszonym	cieszonym	cieszonym
B.	cieszonych	cieszonych	cieszonych	cieszone
N.	cieszonymi	cieszonymi	cieszonymi	cieszonymi
Ms.	cieszonych	cieszonych	cieszonych	cieszonych

odpowiednik aspektowy: ucieszyć

Składnia

Rz_nieżywotny	+	cieszyć	+	KOGO
(to), że ZDANIE \| ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE	+	cieszyć	+	(KOGO)
	+	cieszyć	+	CO + CZYM

Frazeologizmy

ktoś cieszy japę
ktoś cieszy paszczę
mała rzecz, a cieszy

Przysłowia

Gdy / Jeśli / Jak się człowiek spieszy, to się diabeł cieszy
Gdy / Jeśli / Jak się człowiek śpieszy, to się diabeł cieszy

Data ostatniej modyfikacji: 07.05.2014