Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. budzić
1. ze snu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
Relacje znaczeniowe
synonimy: | przebudzić się, wybudzić się, zbudzić się | |
antonimy: | usnąć, zasnąć |
Połączenia
- obudzić się na chwilę
- obudzić się nad ranem
- obudzić się o świcie, o ósmej (dziewiątej…)
- obudzić się w nocy, w środku nocy; w innej Polsce, w innej rzeczywistości
- obudzić się z drzemki, z koszmaru, ze snu; z bólem, z gorączką, z kacem, z krzykiem, z płaczem
- obudzić się nagle, późno, rano, wcześnie
- obudzić się i wstać
Cytaty
Następnego dnia Jan obudził się rześki i pełen nadziei. Zjadł z apetytem śniadanie, najstaranniej się ogolił i uczesał. źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Pogoda dla wszystkich, 2003 |
|
Obudziwszy się około 7 rano, stwierdził, że do odlotu zostało niewiele czasu, złapał więc taksówkę i pognał na Okęcie. źródło: NKJP: Dzieci Dionizosa, Dziennik Polski, 2001-03-03 |
|
Niedługo spała. Obudziła się z uczuciem, że coś ciężkiego ją przygniata. źródło: NKJP: Ewa Kozierkiewicz-Widermańska: Nieszczęścia chodzą parami, 1999 |
|
Kiedy Polek obudził się z dławiącym uczuciem przerażenia, za ścianą ciurkały monotonnie ostatnie krople w rynnach. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1995 |
|
Dog obudził się nagle i kłapnął pyskiem. źródło: NKJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk... i śmierć bankiera, 2006 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
obudzę się |
obudzimy się |
|||
2 os. |
obudzisz się |
obudzicie się |
|||
3 os. |
obudzi się |
obudzą się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
obudziłem się +(e)m się obudził |
obudziłam się +(e)m się obudziła |
obudziłom się +(e)m się obudziło |
obudziliśmy się +(e)śmy się obudzili |
obudziłyśmy się +(e)śmy się obudziły |
2 os. |
obudziłeś się +(e)ś się obudził |
obudziłaś się +(e)ś się obudziła |
obudziłoś się +(e)ś się obudziło |
obudziliście się +(e)ście się obudzili |
obudziłyście się +(e)ście się obudziły |
3 os. |
obudził się |
obudziła się |
obudziło się |
obudzili się |
obudziły się |
bezosobnik: obudzono się
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
obudźmy się |
|
2 os. |
obudź się |
obudźcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
obudziłbym się bym się obudził |
obudziłabym się bym się obudziła |
obudziłobym się bym się obudziło |
obudzilibyśmy się byśmy się obudzili |
obudziłybyśmy się byśmy się obudziły |
2 os. |
obudziłbyś się byś się obudził |
obudziłabyś się byś się obudziła |
obudziłobyś się byś się obudziło |
obudzilibyście się byście się obudzili |
obudziłybyście się byście się obudziły |
3 os. |
obudziłby się by się obudził |
obudziłaby się by się obudziła |
obudziłoby się by się obudziło |
obudziliby się by się obudzili |
obudziłyby się by się obudziły |
bezosobnik: obudzono by się
bezokolicznik: obudzić się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
obudziwszy się
gerundium: obudzenie się
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | obudzenie się |
obudzenia się |
D. | obudzenia się |
obudzeń się |
C. | obudzeniu się |
obudzeniom się |
B. | obudzenie się |
obudzenia się |
N. | obudzeniem się |
obudzeniami się |
Ms. | obudzeniu się |
obudzeniach się |
W. | obudzenie się |
obudzenia się |
odpowiednik aspektowy: budzić się
Składnia
Rz żywotny | + | obudzić się | + |
(z CZEGO)
|
2. oprzytomnieć
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
Relacje znaczeniowe
synonimy: | oprzytomnieć, przebudzić się, wybudzić się |
Połączenia
- obudzić się z zamyślenia, z zadumy, z transu, z narkozy, ze śpiączki
Cytaty
Wczoraj rano dziewczynka obudziła się z narkozy. źródło: NKJP: Dziennik Polski, 1999-10-14 |
|
Po terapii polem magnetycznym udało się obudzić ze śpiączki młodego mężczyznę. źródło: Internet |
|
Edyta długo jeszcze dochodziła do siebie po nagłym najściu, gdy zegar wybijający trzecią w nocy obudził ją z zadumy. źródło: Internet |
|
Ciepły powiew wiatru obudził mnie z transu. źródło: Internet |
|
Miała pełne, nieomal zbyt szerokie usta, wąski, prosty nos i olbrzymie półprzymknięte powieki, spod których patrzyła z wyrazem jakiejś sennej ociężałości, jakby przed chwilą obudziła się z rozkosznego marzenia, z marzenia o rozkoszy. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Prąd zatokowy, 2003 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
obudzę się |
obudzimy się |
|||
2 os. |
obudzisz się |
obudzicie się |
|||
3 os. |
obudzi się |
obudzą się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
obudziłem się +(e)m się obudził |
obudziłam się +(e)m się obudziła |
obudziłom się +(e)m się obudziło |
obudziliśmy się +(e)śmy się obudzili |
obudziłyśmy się +(e)śmy się obudziły |
2 os. |
obudziłeś się +(e)ś się obudził |
obudziłaś się +(e)ś się obudziła |
obudziłoś się +(e)ś się obudziło |
obudziliście się +(e)ście się obudzili |
obudziłyście się +(e)ście się obudziły |
3 os. |
obudził się |
obudziła się |
obudziło się |
obudzili się |
obudziły się |
bezosobnik: obudzono się
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
obudźmy się |
|
2 os. |
obudź się |
obudźcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
obudziłbym się bym się obudził |
obudziłabym się bym się obudziła |
obudziłobym się bym się obudziło |
obudzilibyśmy się byśmy się obudzili |
obudziłybyśmy się byśmy się obudziły |
2 os. |
obudziłbyś się byś się obudził |
obudziłabyś się byś się obudziła |
obudziłobyś się byś się obudziło |
obudzilibyście się byście się obudzili |
obudziłybyście się byście się obudziły |
3 os. |
obudziłby się by się obudził |
obudziłaby się by się obudziła |
obudziłoby się by się obudziło |
obudziliby się by się obudzili |
obudziłyby się by się obudziły |
bezosobnik: obudzono by się
bezokolicznik: obudzić się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
obudziwszy się
gerundium: obudzenie się
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | obudzenie się |
obudzenia się |
D. | obudzenia się |
obudzeń się |
C. | obudzeniu się |
obudzeniom się |
B. | obudzenie się |
obudzenia się |
N. | obudzeniem się |
obudzeniami się |
Ms. | obudzeniu się |
obudzeniach się |
W. | obudzenie się |
obudzenia się |
odpowiednik aspektowy: budzić się
Składnia
Rz osobowy | + | obudzić się | + |
z CZEGO
|
3. do życia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
synonimy: | odrodzić się, przebudzić się, wybudzić się |
Połączenia
- obudzić się do działania, do życia
- obudzić się z letargu, z odrętwienia, z otępienia, z uśpienia, z zimowego snu
Cytaty
Wielu ludzi raptem obudziło się z pewnego rodzaju letargu i uwierzyło w nową szansę. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 31.08.1995 |
|
Rodacy! Jeżeli nie chcecie stać się złomem historii, obudźcie się! Wstępujcie do naszej partii, jeżeli chcecie żyć z sensem! źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997 |
|
Któregoś dnia Dymny obudził się z odrętwienia. Postanowił, że odbudują swój strych jeszcze lepiej. źródło: NKJP: Anna Dymna, Elżbieta Baniewicz: Ona to ja, 1997 |
|
Wielu ekspertów przewidywało, że po kilku latach stagnacji japońska gospodarka obudzi się z marazmu. źródło: NKJP: Paweł Wujec, Gazeta Wyborcza, 1995-03-11 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
obudzę się |
obudzimy się |
|||
2 os. |
obudzisz się |
obudzicie się |
|||
3 os. |
obudzi się |
obudzą się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
obudziłem się +(e)m się obudził |
obudziłam się +(e)m się obudziła |
obudziłom się +(e)m się obudziło |
obudziliśmy się +(e)śmy się obudzili |
obudziłyśmy się +(e)śmy się obudziły |
2 os. |
obudziłeś się +(e)ś się obudził |
obudziłaś się +(e)ś się obudziła |
obudziłoś się +(e)ś się obudziło |
obudziliście się +(e)ście się obudzili |
obudziłyście się +(e)ście się obudziły |
3 os. |
obudził się |
obudziła się |
obudziło się |
obudzili się |
obudziły się |
bezosobnik: obudzono się
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
obudźmy się |
|
2 os. |
obudź się |
obudźcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
obudziłbym się bym się obudził |
obudziłabym się bym się obudziła |
obudziłobym się bym się obudziło |
obudzilibyśmy się byśmy się obudzili |
obudziłybyśmy się byśmy się obudziły |
2 os. |
obudziłbyś się byś się obudził |
obudziłabyś się byś się obudziła |
obudziłobyś się byś się obudziło |
obudzilibyście się byście się obudzili |
obudziłybyście się byście się obudziły |
3 os. |
obudziłby się by się obudził |
obudziłaby się by się obudziła |
obudziłoby się by się obudziło |
obudziliby się by się obudzili |
obudziłyby się by się obudziły |
bezosobnik: obudzono by się
bezokolicznik: obudzić się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
obudziwszy się
gerundium: obudzenie się
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | obudzenie się |
obudzenia się |
D. | obudzenia się |
obudzeń się |
C. | obudzeniu się |
obudzeniom się |
B. | obudzenie się |
obudzenia się |
N. | obudzeniem się |
obudzeniami się |
Ms. | obudzeniu się |
obudzeniach się |
W. | obudzenie się |
obudzenia się |
odpowiednik aspektowy: budzić się
Składnia
+ | obudzić się | + |
z CZEGO +
(do CZEGO)
|
4. o uczuciach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka
Relacje znaczeniowe
synonimy: | ocknąć się, przebudzić się, wzbudzić się, zrodzić się | |
hiperonimy: | powstać |
Połączenia
- obudziły się lęki, nadzieje, obawy, podejrzenia, wątpliwości
Cytaty
Dotąd bał się tylko ludzi, a teraz obudził się w nim lęk przed czymś niewiadomym. źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Atlantyda, wyspa ognia, 1967 |
|
Osaczony, odchodziłem od zmysłów i wówczas obudziła się we mnie zwierzęca wola przetrwania. źródło: NKJP: Humoreski Jacka Laudy, 1998 |
|
Naczelnemu inżynierowi przeleciał po krzyżu zimny dreszcz, obudziło się w nim bowiem potworne podejrzenie, że Lesio, wraz z utratą zdrowych zmysłów, stracił też zdolność rozróżniania płci. źródło: KJ PWN: Joanna Chmielewska: Lesio, 1973 |
|
Dzięki zimnej krwi Pompidou, determinacji generała de Gaulle'a i obudzeniu się instynktu samozachowawczego milczącej większości państwo przejęło inicjatywę. źródło: NKJP: Dziwna rocznica, Dziennik Polski, 1998-05-22 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
obudzę się |
obudzimy się |
|||
2 os. |
obudzisz się |
obudzicie się |
|||
3 os. |
obudzi się |
obudzą się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
obudziłem się +(e)m się obudził |
obudziłam się +(e)m się obudziła |
obudziłom się +(e)m się obudziło |
obudziliśmy się +(e)śmy się obudzili |
obudziłyśmy się +(e)śmy się obudziły |
2 os. |
obudziłeś się +(e)ś się obudził |
obudziłaś się +(e)ś się obudziła |
obudziłoś się +(e)ś się obudziło |
obudziliście się +(e)ście się obudzili |
obudziłyście się +(e)ście się obudziły |
3 os. |
obudził się |
obudziła się |
obudziło się |
obudzili się |
obudziły się |
bezosobnik: obudzono się
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
obudźmy się |
|
2 os. |
obudź się |
obudźcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
obudziłbym się bym się obudził |
obudziłabym się bym się obudziła |
obudziłobym się bym się obudziło |
obudzilibyśmy się byśmy się obudzili |
obudziłybyśmy się byśmy się obudziły |
2 os. |
obudziłbyś się byś się obudził |
obudziłabyś się byś się obudziła |
obudziłobyś się byś się obudziło |
obudzilibyście się byście się obudzili |
obudziłybyście się byście się obudziły |
3 os. |
obudziłby się by się obudził |
obudziłaby się by się obudziła |
obudziłoby się by się obudziło |
obudziliby się by się obudzili |
obudziłyby się by się obudziły |
bezosobnik: obudzono by się
bezokolicznik: obudzić się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
obudziwszy się
gerundium: obudzenie się
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | obudzenie się |
obudzenia się |
D. | obudzenia się |
obudzeń się |
C. | obudzeniu się |
obudzeniom się |
B. | obudzenie się |
obudzenia się |
N. | obudzeniem się |
obudzeniami się |
Ms. | obudzeniu się |
obudzeniach się |
W. | obudzenie się |
obudzenia się |
odpowiednik aspektowy: budzić się
Składnia
Rz nieżywotny | + | obudzić się | + |
(w KIM)
|
5. poniewczasie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
synonimy: | ocknąć się |
Połączenia
- obudzić się nagle, za późno, zbyt późno
Cytaty
Jeśli odpowiednie fundusze i technologie znajdą się w zasięgu bioterrorystów, pewnego pięknego dnia możemy się obudzić w świecie rządzonym przez supermikroby. źródło: NKJP: Aleksandra Kowalczyk: Bakteria doktora Frankensteina, 2005 |
|
Rząd nie może uchylać się od odpowiedzialności za przygotowanie polskiej gospodarki do stowarzyszenia z EWG. Chodzi o to, abyśmy po upływie okresu przejściowego nie obudzili się nagle i aby nie okazało się, że przez cały ten czas staliśmy z rękoma w kieszeni. źródło: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.05.1992 |
|
Z zakupami radzę się pospieszyć. Obyśmy, tak jak to zdarzyło się pod koniec lata, nie obudzili się za późno. źródło: NKJP: (dw): Mieszane uczucia działacza, Dziennik Polski, 2002-11-23 |
|
Organizacje niepełnosprawnych zbyt późno się obudziły i w tej chwili - kiedy ustawa czeka już tylko na podpis prezydenta - może się okazać, że wszelka interwencja będzie nieskuteczna. źródło: NKJP: Dorota Stec-Fus: Podatek za wózek, Dziennik Polski, 2004-03-22 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
obudzę się |
obudzimy się |
|||
2 os. |
obudzisz się |
obudzicie się |
|||
3 os. |
obudzi się |
obudzą się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
obudziłem się +(e)m się obudził |
obudziłam się +(e)m się obudziła |
obudziłom się +(e)m się obudziło |
obudziliśmy się +(e)śmy się obudzili |
obudziłyśmy się +(e)śmy się obudziły |
2 os. |
obudziłeś się +(e)ś się obudził |
obudziłaś się +(e)ś się obudziła |
obudziłoś się +(e)ś się obudziło |
obudziliście się +(e)ście się obudzili |
obudziłyście się +(e)ście się obudziły |
3 os. |
obudził się |
obudziła się |
obudziło się |
obudzili się |
obudziły się |
bezosobnik: obudzono się
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
obudźmy się |
|
2 os. |
obudź się |
obudźcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
obudziłbym się bym się obudził |
obudziłabym się bym się obudziła |
obudziłobym się bym się obudziło |
obudzilibyśmy się byśmy się obudzili |
obudziłybyśmy się byśmy się obudziły |
2 os. |
obudziłbyś się byś się obudził |
obudziłabyś się byś się obudziła |
obudziłobyś się byś się obudziło |
obudzilibyście się byście się obudzili |
obudziłybyście się byście się obudziły |
3 os. |
obudziłby się by się obudził |
obudziłaby się by się obudziła |
obudziłoby się by się obudziło |
obudziliby się by się obudzili |
obudziłyby się by się obudziły |
bezosobnik: obudzono by się
bezokolicznik: obudzić się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
obudziwszy się
gerundium: obudzenie się
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | obudzenie się |
obudzenia się |
D. | obudzenia się |
obudzeń się |
C. | obudzeniu się |
obudzeniom się |
B. | obudzenie się |
obudzenia się |
N. | obudzeniem się |
obudzeniami się |
Ms. | obudzeniu się |
obudzeniach się |
W. | obudzenie się |
obudzenia się |
Składnia
Rz osobowy | + | obudzić się | + |