UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

daleki

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

psł. *daľekъ 'odległy; długi, rozległy'

1. w czasie lub przestrzeni

Definicja

taki, że odległość między określonym punktem w przestrzeni lub czasie a tym, o którym mowa, jest duża

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni odległość

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

antonimy:

bliski I, niedaleki

Połączenia

daleki rejs, wyjazd; świat; strzał, grzmot, wybuch; daleka droga, podróż, wyprawa; przyszłość, perspektywa; dalekie dudnienie; wspomnienie; dalekie spacery, podróże, wędrówki, wyprawy, trasy; kraje, krainy; odległości; odgłosy; najdalsze zakątki, zakamarki; po najdalszy horyzont

Cytaty

	Przybysz z dalekich stron nie był w oczach Julka intruzem, który wdarł się bezprawnie na wyspę [...]. Był kimś takim jak rozbitek, którego w czasie burzy wciąga się na statek. źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961
	[...] na czystym błękicie nieba zaczęło pojawiać się coraz więcej chmur, które około drugiej całkowicie, aż po daleki horyzont, zasnuły go gęstą szarością. źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001
	Mogę sobie pozwolić na podróże, bliższe i dalsze. Świat nie kończy się na Polsce. źródło: NKJP: Ewa Magdalena Iwaniak: Flamenco w Siemiatyczach - Prosto z Granady, Głos Siemiatycz, 2009-04-24
	Gdybym tylko mogła zostać żoną Króla Tanga, gdybym wiedziała, że mam szanse zostać jego żoną kiedykolwiek, nawet w dalekiej przyszłości, nigdy nie zawracałabym sobie głowy tym barczystym, byczkowatym studentem. źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997
	Danka obejrzała się kilkakrotnie [...] i zauważyła siedzącą trzy rzędy dalej starszą panią o zupełnie białych włosach. Jej widok przywołał jakieś dalekie, zamglone wspomnienia. źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	daleki	daleki	daleki	dalekie	daleka
D.	dalekiego	dalekiego	dalekiego	dalekiego	dalekiej
C.	dalekiemu	dalekiemu	dalekiemu	dalekiemu	dalekiej
B.	dalekiego	dalekiego	daleki	dalekie	daleką
N.	dalekim	dalekim	dalekim	dalekim	daleką
Ms.	dalekim	dalekim	dalekim	dalekim	dalekiej
W.	daleki	daleki	daleki	dalekie	daleka

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dalekie	dalekie
D.	dalekich	dalekich	dalekich	dalekich
C.	dalekim	dalekim	dalekim	dalekim
B.	dalekie
N.	dalekimi	dalekimi	dalekimi	dalekimi
Ms.	dalekich	dalekich	dalekich	dalekich
W.	dalekie	dalekie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dalszy	dalszy	dalszy	dalsze	dalsza
D.	dalszego	dalszego	dalszego	dalszego	dalszej
C.	dalszemu	dalszemu	dalszemu	dalszemu	dalszej
B.	dalszy	dalsze	dalszą
N.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym	dalszą
Ms.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym	dalszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dalsze	dalsze
D.	dalszych	dalszych	dalszych	dalszych
C.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym
B.	dalsze
N.	dalszymi	dalszymi	dalszymi	dalszymi
Ms.	dalszych	dalszych	dalszych	dalszych

2. od ideału

Definicja

taki, któremu dużo brakuje, by zachodził stan rzeczy, o którym mowa

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

antonimy:

bliski I, niedaleki

Połączenia

daleki od ideału, od doskonałości, od oczekiwań, od rozwiązania; od entuzjazmu; od prawdy, od rzeczywistości

Cytaty

	Przesiedział w wieży ziębickiego zamku trzy doby. Ale daleki był od załamania. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
	[…] nie będę daleki od obiektywizmu, jeżeli powiem, że Wanda w tym okresie cierpiała. źródło: NKJP: Ireneusz Iredyński: Dzień oszusta. Człowiek epoki, 1995
	[…] stan wiedzy na temat skutków deficytów budżetowych jest nadal daleki od zadowalającego. źródło: NKJP: Stanisław Owsiak: Finanse publiczne, 1998
	Jak najdalsza od współpracy z Polską pozostawała Wielka Brytania. źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	daleki	daleki	daleki	dalekie	daleka
D.	dalekiego	dalekiego	dalekiego	dalekiego	dalekiej
C.	dalekiemu	dalekiemu	dalekiemu	dalekiemu	dalekiej
B.	dalekiego	dalekiego	daleki	dalekie	daleką
N.	dalekim	dalekim	dalekim	dalekim	daleką
Ms.	dalekim	dalekim	dalekim	dalekim	dalekiej
W.	daleki	daleki	daleki	dalekie	daleka

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dalecy	dalecy	dalekie	dalekie
D.	dalekich	dalekich	dalekich	dalekich
C.	dalekim	dalekim	dalekim	dalekim
B.	dalekich	dalekich	dalekich	dalekie
N.	dalekimi	dalekimi	dalekimi	dalekimi
Ms.	dalekich	dalekich	dalekich	dalekich
W.	dalecy	dalecy	dalekie	dalekie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dalszy	dalszy	dalszy	dalsze	dalsza
D.	dalszego	dalszego	dalszego	dalszego	dalszej
C.	dalszemu	dalszemu	dalszemu	dalszemu	dalszej
B.	dalszego	dalszego	dalszy	dalsze	dalszą
N.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym	dalszą
Ms.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym	dalszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dalsi	dalsi	dalsze	dalsze
D.	dalszych	dalszych	dalszych	dalszych
C.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym
B.	dalszych	dalszych	dalszych	dalsze
N.	dalszymi	dalszymi	dalszymi	dalszymi
Ms.	dalszych	dalszych	dalszych	dalszych

Składnia

	+	daleki	+	od CZEGO
szyk: neutralny

3. problem

Definicja

taki, że między dwoma obiektami, o których mowa, zachodzi luźny związek lub nie zachodzi żaden związek

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

antonimy:

bliski I, ścisły

Połączenia

dalekie echo czegoś

Cytaty

- Znajduję pewne podobieństwa formalne między Pańską twórczością a twórczością Pańskiego nauczyciela...
- Tak, przyznaję się do nich. To jest dalekie pokrewieństwo klimatu, stosunku do formy.

źródło: NKJP: Barbara Ziembicka: Najprostszą drogą. Rozmowy z artystami, 1998

Chodziła po ulicach [...]. Nikogo nie znała i nikt jej nie znał, choć w niektórych twarzach znajdowała dalekie echo podobieństwa znanych kiedyś ludzi.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Sezon na papierówki, 2003

Do wiosennych zjawisk zaliczyć wypada narciarskie parki zjeżdżające w góry pod koniec lutego lub z początkiem marca. Zakopiańskich miłości nie spisze się na wołowej skórze. [...] Lecz te płoche sprawy dalekie i obce były dawnym narciarzom, rozmiłowanym w zimowej turystyce.

źródło: NKJP: Stanisław Zieliński: W stronę Pysznej, 2008

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	daleki	daleki	daleki	dalekie	daleka
D.	dalekiego	dalekiego	dalekiego	dalekiego	dalekiej
C.	dalekiemu	dalekiemu	dalekiemu	dalekiemu	dalekiej
B.	daleki	dalekie	daleką
N.	dalekim	dalekim	dalekim	dalekim	daleką
Ms.	dalekim	dalekim	dalekim	dalekim	dalekiej
W.	daleki	daleki	daleki	dalekie	daleka

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dalekie	dalekie
D.	dalekich	dalekich	dalekich	dalekich
C.	dalekim	dalekim	dalekim	dalekim
B.	dalekie
N.	dalekimi	dalekimi	dalekimi	dalekimi
Ms.	dalekich	dalekich	dalekich	dalekich
W.	dalekie	dalekie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dalszy	dalszy	dalszy	dalsze	dalsza
D.	dalszego	dalszego	dalszego	dalszego	dalszej
C.	dalszemu	dalszemu	dalszemu	dalszemu	dalszej
B.	dalszy	dalsze	dalszą
N.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym	dalszą
Ms.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym	dalszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dalsze	dalsze
D.	dalszych	dalszych	dalszych	dalszych
C.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym
B.	dalszych	dalszych	dalszych	dalsze
N.	dalszymi	dalszymi	dalszymi	dalszymi
Ms.	dalszych	dalszych	dalszych	dalszych

Składnia

	+	daleki	+	(KOMU)
szyk: neutralny

4. znajomy

Definicja

taki, z którym ktoś ma sporadyczne kontakty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

Relacje znaczeniowe

antonimy:

bliski I

Połączenia

daleki znajomy; daleka znajoma

Cytaty

- Jak trafiłeś do Ameryki?
- Przez dalekiego znajomego mojego ojca z Chicago, gdzie znalazłem się w 1991 roku.

źródło: NKJP: Wojciech Nowosielski: Wychodzę na kort i jestem król, Gazeta Wyborcza, 1994-11-03

Przychodzi jednak ratunek i to ze strony osób dalekich, właściwie epizodycznych.

źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1981

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	daleki	daleki	daleki	dalekie	daleka
D.	dalekiego	dalekiego	dalekiego	dalekiego	dalekiej
C.	dalekiemu	dalekiemu	dalekiemu	dalekiemu	dalekiej
B.	dalekiego	dalekiego	daleki	dalekie	daleką
N.	dalekim	dalekim	dalekim	dalekim	daleką
Ms.	dalekim	dalekim	dalekim	dalekim	dalekiej
W.	daleki	daleki	daleki	dalekie	daleka

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dalecy	dalecy	dalekie	dalekie
D.	dalekich	dalekich	dalekich	dalekich
C.	dalekim	dalekim	dalekim	dalekim
B.	dalekich	dalekich	dalekich	dalekie
N.	dalekimi	dalekimi	dalekimi	dalekimi
Ms.	dalekich	dalekich	dalekich	dalekich
W.	dalecy	dalecy	dalekie	dalekie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dalszy	dalszy	dalszy	dalsze	dalsza
D.	dalszego	dalszego	dalszego	dalszego	dalszej
C.	dalszemu	dalszemu	dalszemu	dalszemu	dalszej
B.	dalszego	dalszego	dalszy	dalsze	dalszą
N.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym	dalszą
Ms.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym	dalszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dalsi	dalsi	dalsze	dalsze
D.	dalszych	dalszych	dalszych	dalszych
C.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym
B.	dalszych	dalszych	dalszych	dalsze
N.	dalszymi	dalszymi	dalszymi	dalszymi
Ms.	dalszych	dalszych	dalszych	dalszych

5. krewny

Definicja

spokrewniony nie bezpośrednio, tylko przez innych członków rodziny

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina członkowie rodziny

Relacje znaczeniowe

antonimy:

bliski I

Połączenia

daleki krewny, krewniak, kuzyn, powinowaty; daleka krewna, kuzynka, ciotka; dalsza rodzina

Cytaty

Za trumną kolejarza Filipka szło niewiele osób. Niedobitki jego dalszej rodziny, Pawełek z matką, piękna pani Gostomska i trzech starych robociarzy.

źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1990

W zapewnienia Heleny, że jest sierotą wychowaną u dalekich krewnych na wsi, ostatniej przed rosyjskim kordonem, nikt nie wierzył.

źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006

Do dziś nie wiesz, czy rzeczywiście łączyło ich dalekie pokrewieństwo z Julią.

źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	daleki	daleki	daleki	dalekie	daleka
D.	dalekiego	dalekiego	dalekiego	dalekiego	dalekiej
C.	dalekiemu	dalekiemu	dalekiemu	dalekiemu	dalekiej
B.	dalekiego	dalekiego	daleki	dalekie	daleką
N.	dalekim	dalekim	dalekim	dalekim	daleką
Ms.	dalekim	dalekim	dalekim	dalekim	dalekiej
W.	daleki	daleki	daleki	dalekie	daleka

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dalecy	dalecy	dalekie	dalekie
D.	dalekich	dalekich	dalekich	dalekich
C.	dalekim	dalekim	dalekim	dalekim
B.	dalekich	dalekich	dalekich	dalekie
N.	dalekimi	dalekimi	dalekimi	dalekimi
Ms.	dalekich	dalekich	dalekich	dalekich
W.	dalecy	dalecy	dalekie	dalekie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dalszy	dalszy	dalszy	dalsze	dalsza
D.	dalszego	dalszego	dalszego	dalszego	dalszej
C.	dalszemu	dalszemu	dalszemu	dalszemu	dalszej
B.	dalszego	dalszego	dalszy	dalsze	dalszą
N.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym	dalszą
Ms.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym	dalszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dalsi	dalsi	dalsze	dalsze
D.	dalszych	dalszych	dalszych	dalszych
C.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym
B.	dalszych	dalszych	dalszych	dalsze
N.	dalszymi	dalszymi	dalszymi	dalszymi
Ms.	dalszych	dalszych	dalszych	dalszych

6. dalszy bieg wypadków

Definicja

kontynuujący to, o czym mowa

Noty o użyciu

Tylko w stopniu wyższym.

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

dalszy przebieg, proces, tok, tryb, podział, rozwój, wzrost, spadek; opór; opis; dalsza część; rozbudowa, ekspansja, poprawa, modernizacja, współpraca, konsolidacja, integracja, egzystencja; zwłoka, eskalacja, degradacja; walka; kariera; analiza, procedura; obserwacja; dalsze funkcjonowanie, leczenie, kształcenie, finansowanie; obniżanie; dalsze kroki, działania, poszukiwania, inwestycje, negocjacje; postępy, zgłoszenia; komplikacje, konsekwencje, straty, redukcje, podwyżki; dalsze studia, wyjaśnienia; losy, dzieje

Cytaty

Zdawało się wówczas, że górnicy jeszcze wesprą dalsze zmiany gospodarcze.

źródło: NKJP: Jarosław Józef Szczepański: Górnik polski, 2005

Elisabeth znów sięgnęła po pugilares i Gurwitschowi wróciła chęć do dalszej rozmowy.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

Dalsza ewolucja biegła w kierunku zwiększenia rozmiarów ciała i masywności uzębienia.

źródło: NKJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na Ziemi. Wprowadzenie do paleobiologii, 2003

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dalszy	dalszy	dalszy	dalsze	dalsza
D.	dalszego	dalszego	dalszego	dalszego	dalszej
C.	dalszemu	dalszemu	dalszemu	dalszemu	dalszej
B.	dalszy	dalsze	dalszą
N.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym	dalszą
Ms.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym	dalszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dalsze	dalsze
D.	dalszych	dalszych	dalszych	dalszych
C.	dalszym	dalszym	dalszym	dalszym
B.	dalsze
N.	dalszymi	dalszymi	dalszymi	dalszymi
Ms.	dalszych	dalszych	dalszych	dalszych

Frazeologizmy

coś schodzi na dalszy plan
coś ustępuje na dalszy plan
coś odchodzi na dalszy plan
coś odsuwa się na dalszy plan
coś przesuwa się na dalszy plan
coś zeszło na dalszy plan
coś odeszło na dalszy plan
coś przesunęło się na dalszy plan
coś odsunęło się na dalszy plan
coś ustąpiło na dalszy plan
Daleki Wschód
dalszy ciąg
ktoś wrócił z dalekiej podróży
ktoś powrócił z dalekiej podróży
na dłuższą metę I
na dalszą metę
na dłuższą metę II
na dalszą metę
w dalszym ciągu

Data ostatniej modyfikacji: 15.12.2023