UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wsiąść

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp
Współczesna postać bezokolicznika nowsza wobec stp. wsieść.

Pochodzenie

Zob. siąść

1. na statek

Definicja

zająć miejsce wewnątrz jakiegoś środka lokomocji lub na nim albo na grzbiecie zwierzęcia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

  • wsiąść do auta, do autobusu, do łodzi, do pociągu, do samochodu, do taksówki, do tramwaju, do windy
  • wsiąść na motocykl, na motor, na rower; na okręt, na prom, na statek; na konia
  • wsiąść w auto, w autobus, w pociąg, w samochód, w samolot

Cytaty

Nie wsiadłby chyba do wozu po kieliszku...

źródło: NKJP: Zdzisław Szczepaniak: Dziewczyna z Trogiru i inne opowiadania, 2005

Jestem przekonany, że wsiadłszy w ich łódź, szybko dożeglowałbym do ostatecznej przystani.

źródło: NKJP: Andrzej Urbańczyk: Dziękuję ci, Pacyfiku, 1985

Sowieci wsiedli na ciężarówkę i odjechali.

źródło: NKJP: Jacek Antczak: Genialnyj muzykant ze Starych Wasiliszek, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-07-01

[...] mogę wsiąść na wielbłąda i przez cały dzień na nim jechać - co prawda potem nie czuję własnego ciała, ale zapisuję to po stronie małych zwycięstw.

źródło: NKJP: Artur Cieślar: Kobieta metafizyczna. Rozmowy Artura Cieślara, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wsiądę
wsiądziemy
2 os. wsiądziesz
wsiądziecie
3 os. wsiądzie
wsiądą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wsiadłem
+(e)m wsiadł
wsiadłam
+(e)m wsiadła
wsiadłom
+(e)m wsiadło
wsiedliśmy
+(e)śmy wsiedli
wsiadłyśmy
+(e)śmy wsiadły
2 os. wsiadłeś
+(e)ś wsiadł
wsiadłaś
+(e)ś wsiadła
wsiadłoś
+(e)ś wsiadło
wsiedliście
+(e)ście wsiedli
wsiadłyście
+(e)ście wsiadły
3 os. wsiadł
wsiadła
wsiadło
wsiedli
wsiadły

bezosobnik: wsiądnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wsiądźmy
2 os. wsiądź
wsiądźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wsiadłbym
bym wsiadł
wsiadłabym
bym wsiadła
wsiadłobym
bym wsiadło
wsiedlibyśmy
byśmy wsiedli
wsiadłybyśmy
byśmy wsiadły
2 os. wsiadłbyś
byś wsiadł
wsiadłabyś
byś wsiadła
wsiadłobyś
byś wsiadło
wsiedlibyście
byście wsiedli
wsiadłybyście
byście wsiadły
3 os. wsiadłby
by wsiadł
wsiadłaby
by wsiadła
wsiadłoby
by wsiadło
wsiedliby
by wsiedli
wsiadłyby
by wsiadły

bezosobnik: wsiądnięto by

bezokolicznik: wsiąść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wsiadłszy

gerundium: wsiądnięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wsiądnięcie
wsiądnięcia
D. wsiądnięcia
wsiądnięć
C. wsiądnięciu
wsiądnięciom
B. wsiądnięcie
wsiądnięcia
N. wsiądnięciem
wsiądnięciami
Ms. wsiądnięciu
wsiądnięciach
W. wsiądnięcie
wsiądnięcia

odpowiednik aspektowy: wsiadać

Składnia

Rzżywotny + wsiąść +
do CZEGO | w CO | na CO

2. na podwładnego

Definicja

pot. 
zacząć ostro krytykować kogoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  nasiąść, powsiąść

Połączenia

  • wsiąść jak na łysą kobyłę

Cytaty

Raz się zaciągnęłam, ale Kitahara z Marchettim zaraz na mnie wsiedli, że cygarami się nie można zaciągać.

źródło: NKJP: Piotr Siemion: Niskie Łąki, 2000

- Kim ty jesteś, żeby oceniać postępowanie Kościoła? - wsiadł na Franka.

źródło: NKJP: Marek Harny: Zdrajca, 2007

Przełożeni strasznie na nas wsiedli, grozili konsekwencjami.

źródło: NKJP: Tadeusz Isakowicz-Zaleski: Moje życie nielegalne, 2008

Tak, idąc na dzisiejszy babski wieczór, wiedziałam, że wsiądą na mnie, gdy im opowiem, jak mi Marian zaplanował życie.

źródło: NKJP: Ewa Siarkiewicz: Kuźnia na rozdrożu, 2008

Radziłam, żeby w pokojach zainstalować kamery, to obie wsiadłyście na mnie jak na łysą kobyłę.

źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Czarna wdowa atakuje, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wsiądę
wsiądziemy
2 os. wsiądziesz
wsiądziecie
3 os. wsiądzie
wsiądą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wsiadłem
+(e)m wsiadł
wsiadłam
+(e)m wsiadła
wsiadłom
+(e)m wsiadło
wsiedliśmy
+(e)śmy wsiedli
wsiadłyśmy
+(e)śmy wsiadły
2 os. wsiadłeś
+(e)ś wsiadł
wsiadłaś
+(e)ś wsiadła
wsiadłoś
+(e)ś wsiadło
wsiedliście
+(e)ście wsiedli
wsiadłyście
+(e)ście wsiadły
3 os. wsiadł
wsiadła
wsiadło
wsiedli
wsiadły

bezosobnik: wsiądnięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wsiądźmy
2 os. wsiądź
wsiądźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wsiadłbym
bym wsiadł
wsiadłabym
bym wsiadła
wsiadłobym
bym wsiadło
wsiedlibyśmy
byśmy wsiedli
wsiadłybyśmy
byśmy wsiadły
2 os. wsiadłbyś
byś wsiadł
wsiadłabyś
byś wsiadła
wsiadłobyś
byś wsiadło
wsiedlibyście
byście wsiedli
wsiadłybyście
byście wsiadły
3 os. wsiadłby
by wsiadł
wsiadłaby
by wsiadła
wsiadłoby
by wsiadło
wsiedliby
by wsiedli
wsiadłyby
by wsiadły

bezosobnik: wsiądnięto by

bezokolicznik: wsiąść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wsiadłszy

gerundium: wsiądnięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wsiądnięcie
wsiądnięcia
D. wsiądnięcia
wsiądnięć
C. wsiądnięciu
wsiądnięciom
B. wsiądnięcie
wsiądnięcia
N. wsiądnięciem
wsiądnięciami
Ms. wsiądnięciu
wsiądnięciach
W. wsiądnięcie
wsiądnięcia

odpowiednik aspektowy: wsiadać

Składnia

Rzosobowy + wsiąść +
na KOGO + (że ZDANIE)
Rzosobowy + wsiąść +
na KOGO + (MOWA WPROST)

Frazeologizmy

ktoś wsiadł na swojego konika
ktoś wsiadł na swojego ulubionego konika
ktoś wsiadł na swego konika
Data ostatniej modyfikacji: 07.01.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj