UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

czuły

Chronologizacja

1549, SPXVI
Inne znaczenie: 'uważny, pilny, czujny'

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	czuły	czuły	czuły	czułe	czuła
D.	czułego	czułego	czułego	czułego	czułej
C.	czułemu	czułemu	czułemu	czułemu	czułej
B.	czułego	czułego	czuły	czułe	czułą
N.	czułym	czułym	czułym	czułym	czułą
Ms.	czułym	czułym	czułym	czułym	czułej
W.	czuły	czuły	czuły	czułe	czuła

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	czuli	czuli	czułe	czułe
D.	czułych	czułych	czułych	czułych
C.	czułym	czułym	czułym	czułym
B.	czułych	czułych	czułych	czułe
N.	czułymi	czułymi	czułymi	czułymi
Ms.	czułych	czułych	czułych	czułych
W.	czuli	czuli	czułe	czułe

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	czulszy	czulszy	czulszy	czulsze	czulsza
D.	czulszego	czulszego	czulszego	czulszego	czulszej
C.	czulszemu	czulszemu	czulszemu	czulszemu	czulszej
B.	czulszego	czulszego	czulszy	czulsze	czulszą
N.	czulszym	czulszym	czulszym	czulszym	czulszą
Ms.	czulszym	czulszym	czulszym	czulszym	czulszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	czulsi	czulsi	czulsze	czulsze
D.	czulszych	czulszych	czulszych	czulszych
C.	czulszym	czulszym	czulszym	czulszym
B.	czulszych	czulszych	czulszych	czulsze
N.	czulszymi	czulszymi	czulszymi	czulszymi
Ms.	czulszych	czulszych	czulszych	czulszych

Pochodzenie

psł. *čulъ 'czujny; wyczulony, wrażliwy'

1.a mężczyzna

Definicja

taki, który okazuje komuś dużo miłości, troski i ciepła

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

czuły kochanek, mąż; czuła kobieta, matka
czuły dla dzieci, dla syna
czuły i delikatny, czuły i opiekuńczy, czuły i serdeczny, czuły i troskliwy

Cytaty

Pierwszy raz pozostaje na zawsze w pamięci. Najlepiej, jeśli ma miejsce z osobą kochającą i kochaną, wartościową i akceptowaną, troskliwą, czułą i delikatną.

źródło: NKJP: Ryszard Smoliński: Mój pierwszy raz, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-07-01

Romana pamiętam jako człowieka bardzo sympatycznego, tkliwego i czułego dla swojej mamy. Jeśli coś potrzebowała, kupował jej. Lubił robić jej niespodzianki.

źródło: NKJP: Marek Zaradniak: Ślub bez Rudego, Gazeta Poznańska, 2004-07-28

Składnia

	+	czuły	+	dla KOGO
szyk: neutralny

1.b gest

Definicja

świadczący o czyjejś miłości i trosce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

czuły całus, dotyk, gest, głos, pocałunek, uścisk, uśmiech, wzrok; czuła dedykacja; miłość, opieka, przyjaźń, troska; czułe powitanie, pożegnanie; czułe dłonie, oczy, ręce; objęcia, pieszczoty; słowa, słówka, listy, pozdrowienia; noce; czułe serce
czuły i delikatny, czuły i serdeczny, czuły i troskliwy

Cytaty

Schodziliśmy powoli, Lidka przede mną, parę stopni niżej, taka malutka, otulająca dziecko czułym gestem.

źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Linia nocna, 2002

Tej nocy powtarzaliśmy naszą miłość wielokrotnie. Nie broniła się już w geście obojętności, a ja mówiłem jej najczulsze słowa, strzępy wierszy, mówiłem, co stanie się, gdy umilknie wojna

źródło: NKJP: Andrzej Żor: Jedenaście dialogów z porcelanową filiżanką w tle, 2009

2. na piękno

Definicja

taki, który jest wrażliwy na coś i silnie na to reaguje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

czuły nos, słuch, węch; punkt; czułe ucho; miejsce
czuły na muzykę, na piękno, na poezję; na biedę, na cierpienie, na (ludzką) krzywdę, na los kogoś, na niedolę, na nieszczęście; na potrzeby innych (otoczenia), na sprawy językowe (kulturalne, społeczne...); na krytykę, na ból, na dotyk, na zapach czegoś; na mróz, na wahania temperatury, na zmiany temperatury (wilgotności...); na punkcie swojego wyglądu, na punkcie własnej godności, na punkcie zdrowia

Cytaty

	[...] lubi eksponować walory kobiece. O wyborze partnera decyduje sama. Jej czułe miejsca to plecy i ramiona. źródło: NKJP: Zbigniew Ogrodnik: Potencjalne porady, czyli wszystko o afrodyzjakach, cz. 1, 2005
	Ja sama jestem osobą pogodną, czułą na ludzkie krzywdy i cierpienie. źródło: NKJP: Smutne panie?, Dziennik Polski, 1999-12-27
	Nie ma szans, żeby przed Gregiem coś się ukryło. Jego czuły nos wychwyci każdy, nawet najlżejszy zapach narkotyku lub środka odurzającego. źródło: NKJP: (AGA): Greg zajrzy wszędzie, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2006-03-03
	Storczyki, jako organizmy powiązane silnymi zależnościami z grzybami i owadami, uważane są za grupę bardzo czułą na zmiany w środowisku. źródło: NKJP: Falińska Krystyna: Ekologia roślin, 1996

Składnia

	+	czuły	+	na CO
szyk: neutralny
	+	czuły	+	na punkcie CZEGO
szyk: neutralny

3. urządzenie

Definicja

taki, który reaguje nawet na najmniejsze bodźce lub minimalne zmiany i może to rejestrować

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Połączenia

czuły aparat, mikrofon, test; czuła aparatura; czułe urządzenie
czuły na barwę, na dotyk, na podczerwień, na światło

Cytaty

Mówimy o znanym już od bardzo dawna polu aurycznym, którego istnienie stwierdzili ostatnio naukowcy przy użyciu czułych aparatów pomiarowych.

źródło: NKJP: Edward Rozumowski: Reiki: naturalna metoda uzdrawiania przez nakładanie rąk, 2008

Wysoce czułe testy diagnostyczne pozwalają rozpoznać chorobę bardzo wcześnie, a leczenie chroni przed jej postępem i groźnymi następstwami.

źródło: NKJP: Andrzej Szczeklik: Kore: o chorych, chorobach i poszukiwaniu duszy medycyny, 2007

W kilkuset sklepach i salonach stoją ekrany czułe na dotyk. Klienci wodząc palcem po ekranie mogą oglądać sylwetki różnych marek, dobrać kolor i dodatkowe wyposażenie, poznać cenę, warunki serwisu i ubezpieczenia.

źródło: NKJP: Piotr Cieśliński: Usługi, Gazeta Wyborcza, 1995-11-23

Składnia

	+	czuły	+	na CO
szyk: neutralny

4. słaby

Definicja

taki, którego zaatakowanie, uszkodzenie lub wyśledzenie wyrządzi największą szkodę

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

czuły punkt; czułe miejsce

Cytaty

	W porcie największe spustoszenie czyniły zrzucane z powietrza torpedy. [...] Bomby okazały się mniej skuteczne, chociaż gdy trafiały w czułe miejsca okrętów, efekt wybuchów był straszny. źródło: NKJP: Bogusław Wołoszański: Tygrys atakuje o świcie, Polityka, 2001-06-30
	Musicie tylko opanować najczulszy punkt strategiczny imperium rzymskiego: ośrodek łączności na Kaprejach, gdzie wpływają komunikaty o położeniu i skąd wychodzą rozkazy. źródło: NKJP: Jacek Bocheński: Tyberiusz Cezar, 2009
	Mamy dwa czułe miejsca. Są to pozycja rozgrywającego i napastnika. źródło: NKJP: Jarzy Nowak: Czarne Koszule Porto i Aluminium, Gazeta Poznańska
	Taka pozornie silna, mocno opancerzona osoba ma też zazwyczaj swoje czułe punkty. Jeśli komuś uda się je odkryć i [...] trafić w taką piętę achillesową, reakcja może być [...] podobna do reakcji osoby z nadwrażliwym JA. źródło: NKJP: Jacek Santorski: Miłość i praca. Proste reguły sukcesu w biznesie i życiu osobistym, 2009

Frazeologizmy

czułe miejsce
czuła struna
ktoś uderza w czułą strunę
ktoś trafia w czułą strunę
ktoś uderzył w czułą strunę
ktoś trafił w czułą strunę
ktoś utrafił w czułą strunę

Data ostatniej modyfikacji: 04.04.2025