UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przyspieszyć

rzadziej przyśpieszyć

Chronologizacja

SStp: przyśpieszyć, SPXVI, SJPXVII, STR: przyśpieszyć, SL: przyśpieszyć, SWil: przyśpieszyć, SJPWar: przyśpieszyć, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. śpieszyć

1. zrobić coś szybciej

Definicja

zwiększyć tempo swojego działania

Warianty

rzadziej przyśpieszyć

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

kierowca, kierujący, maszynista, prowadzący; mercedes, samochód, tramwaj, wóz... przyspieszył; gospodarka przyspieszyła
przyspieszyć na ostatnich metrach
przyspieszyć gwałtownie, mocno, nagle, ostro, trochę, wyraźnie, zdecydowanie
przyspieszony oddech; przyspieszone bicie serca

Cytaty

	Serce gwałtownie przyspieszyło. Oddech niemal się zatrzymał. Dolne części ciała wręcz paliły. źródło: NKJP: Szymon Bogacz: Koło kwintowe, 2009
	Zrobiło się gorąco, chociaż była włączona klimatyzacja. Znowu przyspieszyłem, jechaliśmy szybko, za szybko. źródło: NKJP: Tomasz Jastrun: Rzeka podziemna, 2005
	Samochód przyspieszył, zbliżali się znowu do lasu, i nagle gwałtownie zahamował. Zobaczyli przed sobą szlaban. źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 1967
	Jeszcze bardziej przyśpieszył, zaczął gnać co tchu i z radością zauważył, że światełko zaczęło się powiększać. źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przyspieszę	przyspieszymy
2 os.	przyspieszysz	przyspieszycie
3 os.	przyspieszy	przyspieszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyspieszyłem +(e)m przyspieszył	przyspieszyłam +(e)m przyspieszyła	przyspieszyłom +(e)m przyspieszyło	przyspieszyliśmy +(e)śmy przyspieszyli	przyspieszyłyśmy +(e)śmy przyspieszyły
2 os.	przyspieszyłeś +(e)ś przyspieszył	przyspieszyłaś +(e)ś przyspieszyła	przyspieszyłoś +(e)ś przyspieszyło	przyspieszyliście +(e)ście przyspieszyli	przyspieszyłyście +(e)ście przyspieszyły
3 os.	przyspieszył	przyspieszyła	przyspieszyło	przyspieszyli	przyspieszyły

bezosobnik: przyspieszono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przyspieszmy
2 os.	przyspiesz	przyspieszcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyspieszyłbym bym przyspieszył	przyspieszyłabym bym przyspieszyła	przyspieszyłobym bym przyspieszyło	przyspieszylibyśmy byśmy przyspieszyli	przyspieszyłybyśmy byśmy przyspieszyły
2 os.	przyspieszyłbyś byś przyspieszył	przyspieszyłabyś byś przyspieszyła	przyspieszyłobyś byś przyspieszyło	przyspieszylibyście byście przyspieszyli	przyspieszyłybyście byście przyspieszyły
3 os.	przyspieszyłby by przyspieszył	przyspieszyłaby by przyspieszyła	przyspieszyłoby by przyspieszyło	przyspieszyliby by przyspieszyli	przyspieszyłyby by przyspieszyły

bezosobnik: przyspieszono by

bezokolicznik: przyspieszyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przyspieszywszy

gerundium: przyspieszenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przyspieszenie	przyspieszenia
D.	przyspieszenia	przyspieszeń
C.	przyspieszeniu	przyspieszeniom
B.	przyspieszenie	przyspieszenia
N.	przyspieszeniem	przyspieszeniami
Ms.	przyspieszeniu	przyspieszeniach
W.	przyspieszenie	przyspieszenia

odpowiednik aspektowy: przyspieszać

2. spowodować szybsze robienie czegoś

Definicja

sprawić, że coś przebiega w szybszym tempie

Warianty

rzadziej przyśpieszyć

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

peleton, przeciwnik, zespół przyspieszył; drużyna; Cracovia, Legia, Unia przyspieszyła
przyspieszyć bieg czegoś, sprawy czegoś, tempo czegoś; działania, prace, procedurę; budowę, odbudowę, remont; komputeryzację, modernizację, nowelizację, prywatyzację, realizację, restrukturyzację; negocjacje, postępowanie (administracyjne, karne); proces, rozwój, wzrost; akcję, grę; przemianę materii; przepływ informacji
przyspieszyć coś znacznie

Cytaty

	Czuła, że siły jej wróciły. Napój przyspieszył krążenie krwi, pobudził zmysły. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002
	Albert Einstein nie miał co do tego wątpliwości i do końca życia dręczyły go wyrzuty sumienia – wiedział bowiem doskonale, że w dużym stopniu to właśnie jego badania przyspieszyły prace nad śmiercionośnym ładunkiem. źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: Fantastyka Bliskiego Zasięgu: Fantasmagoryczna wizja konfliktu jądrowego, Esensja, 2009-07-02
	Dopiero od 30 minuty Legia przyspieszyła tempo akcji. źródło: NKJP: Kucharski i pustka, Dziennik Polski - Sport, 2002-08-07
	Odezwy nie zdążył podpisać M. Karłowicz! Jego śmierć niepomiernie wzmogła zainteresowanie społeczeństwa wypadkami górskimi i bez wątpienia przyśpieszyła utworzenie organizacji ratowniczej. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach : wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1979

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przyspieszę	przyspieszymy
2 os.	przyspieszysz	przyspieszycie
3 os.	przyspieszy	przyspieszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyspieszyłem +(e)m przyspieszył	przyspieszyłam +(e)m przyspieszyła	przyspieszyłom +(e)m przyspieszyło	przyspieszyliśmy +(e)śmy przyspieszyli	przyspieszyłyśmy +(e)śmy przyspieszyły
2 os.	przyspieszyłeś +(e)ś przyspieszył	przyspieszyłaś +(e)ś przyspieszyła	przyspieszyłoś +(e)ś przyspieszyło	przyspieszyliście +(e)ście przyspieszyli	przyspieszyłyście +(e)ście przyspieszyły
3 os.	przyspieszył	przyspieszyła	przyspieszyło	przyspieszyli	przyspieszyły

bezosobnik: przyspieszono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przyspieszmy
2 os.	przyspiesz	przyspieszcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyspieszyłbym bym przyspieszył	przyspieszyłabym bym przyspieszyła	przyspieszyłobym bym przyspieszyło	przyspieszylibyśmy byśmy przyspieszyli	przyspieszyłybyśmy byśmy przyspieszyły
2 os.	przyspieszyłbyś byś przyspieszył	przyspieszyłabyś byś przyspieszyła	przyspieszyłobyś byś przyspieszyło	przyspieszylibyście byście przyspieszyli	przyspieszyłybyście byście przyspieszyły
3 os.	przyspieszyłby by przyspieszył	przyspieszyłaby by przyspieszyła	przyspieszyłoby by przyspieszyło	przyspieszyliby by przyspieszyli	przyspieszyłyby by przyspieszyły

bezosobnik: przyspieszono by

bezokolicznik: przyspieszyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przyspieszywszy

gerundium: przyspieszenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przyspieszenie	przyspieszenia
D.	przyspieszenia	przyspieszeń
C.	przyspieszeniu	przyspieszeniom
B.	przyspieszenie	przyspieszenia
N.	przyspieszeniem	przyspieszeniami
Ms.	przyspieszeniu	przyspieszeniach
W.	przyspieszenie	przyspieszenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przyspieszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przyspieszony	przyspieszony	przyspieszony	przyspieszone	przyspieszona
D.	przyspieszonego	przyspieszonego	przyspieszonego	przyspieszonego	przyspieszonej
C.	przyspieszonemu	przyspieszonemu	przyspieszonemu	przyspieszonemu	przyspieszonej
B.	przyspieszonego	przyspieszonego	przyspieszony	przyspieszone	przyspieszoną
N.	przyspieszonym	przyspieszonym	przyspieszonym	przyspieszonym	przyspieszoną
Ms.	przyspieszonym	przyspieszonym	przyspieszonym	przyspieszonym	przyspieszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przyspieszeni	przyspieszeni	przyspieszone	przyspieszone
D.	przyspieszonych	przyspieszonych	przyspieszonych	przyspieszonych
C.	przyspieszonym	przyspieszonym	przyspieszonym	przyspieszonym
B.	przyspieszonych	przyspieszonych	przyspieszonych	przyspieszone
N.	przyspieszonymi	przyspieszonymi	przyspieszonymi	przyspieszonymi
Ms.	przyspieszonych	przyspieszonych	przyspieszonych	przyspieszonych

odpowiednik aspektowy: przyspieszać

Składnia

przyspieszyć

3. przybliżyć termin

Definicja

przybliżyć termin zrobienia czegoś lub zajścia jakiegoś wydarzenia

Warianty

rzadziej przyśpieszyć

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

przyspieszyć datę ślubu, poród, ślub, termin, upadek czegoś, wyjazd, zakończenie czegoś

Cytaty

W tej sytuacji musicie przyspieszyć ślub - powtarzała wielokrotnie Nastka, telefonując na przemian do Johna i do Sandry.

źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005

WRON-a już na wstępie zarządziła przyspieszone ferie szkolne od 14 grudnia aż do 3 stycznia. Pozamykano wszystkie szkoły i uczelnie.

źródło: NKJP: Piotr Śliwiński: Dziki kąt, 2007

Korzystając z okazji wiceminister nakłaniał kurię do przyśpieszenia nominacji na wakujące arcybiskupstwo w Warszawie [...].

źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przyspieszę	przyspieszymy
2 os.	przyspieszysz	przyspieszycie
3 os.	przyspieszy	przyspieszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyspieszyłem +(e)m przyspieszył	przyspieszyłam +(e)m przyspieszyła	przyspieszyłom +(e)m przyspieszyło	przyspieszyliśmy +(e)śmy przyspieszyli	przyspieszyłyśmy +(e)śmy przyspieszyły
2 os.	przyspieszyłeś +(e)ś przyspieszył	przyspieszyłaś +(e)ś przyspieszyła	przyspieszyłoś +(e)ś przyspieszyło	przyspieszyliście +(e)ście przyspieszyli	przyspieszyłyście +(e)ście przyspieszyły
3 os.	przyspieszył	przyspieszyła	przyspieszyło	przyspieszyli	przyspieszyły

bezosobnik: przyspieszono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przyspieszmy
2 os.	przyspiesz	przyspieszcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyspieszyłbym bym przyspieszył	przyspieszyłabym bym przyspieszyła	przyspieszyłobym bym przyspieszyło	przyspieszylibyśmy byśmy przyspieszyli	przyspieszyłybyśmy byśmy przyspieszyły
2 os.	przyspieszyłbyś byś przyspieszył	przyspieszyłabyś byś przyspieszyła	przyspieszyłobyś byś przyspieszyło	przyspieszylibyście byście przyspieszyli	przyspieszyłybyście byście przyspieszyły
3 os.	przyspieszyłby by przyspieszył	przyspieszyłaby by przyspieszyła	przyspieszyłoby by przyspieszyło	przyspieszyliby by przyspieszyli	przyspieszyłyby by przyspieszyły

bezosobnik: przyspieszono by

bezokolicznik: przyspieszyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przyspieszywszy

gerundium: przyspieszenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przyspieszenie	przyspieszenia
D.	przyspieszenia	przyspieszeń
C.	przyspieszeniu	przyspieszeniom
B.	przyspieszenie	przyspieszenia
N.	przyspieszeniem	przyspieszeniami
Ms.	przyspieszeniu	przyspieszeniach
W.	przyspieszenie	przyspieszenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przyspieszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przyspieszony	przyspieszony	przyspieszony	przyspieszone	przyspieszona
D.	przyspieszonego	przyspieszonego	przyspieszonego	przyspieszonego	przyspieszonej
C.	przyspieszonemu	przyspieszonemu	przyspieszonemu	przyspieszonemu	przyspieszonej
B.	przyspieszonego	przyspieszonego	przyspieszony	przyspieszone	przyspieszoną
N.	przyspieszonym	przyspieszonym	przyspieszonym	przyspieszonym	przyspieszoną
Ms.	przyspieszonym	przyspieszonym	przyspieszonym	przyspieszonym	przyspieszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przyspieszeni	przyspieszeni	przyspieszone	przyspieszone
D.	przyspieszonych	przyspieszonych	przyspieszonych	przyspieszonych
C.	przyspieszonym	przyspieszonym	przyspieszonym	przyspieszonym
B.	przyspieszonych	przyspieszonych	przyspieszonych	przyspieszone
N.	przyspieszonymi	przyspieszonymi	przyspieszonymi	przyspieszonymi
Ms.	przyspieszonych	przyspieszonych	przyspieszonych	przyspieszonych

odpowiednik aspektowy: przyspieszać

Składnia

przyspieszyć

Frazeologizmy

ktoś przyspieszył kroku
przyspieszenie ziemskie
ruch jednostajnie przyspieszony

Data ostatniej modyfikacji: 15.11.2017