UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

postać II

czasownik

Chronologizacja

XIV w., Bańk

Pochodzenie

Zob. stać

1. spędzić czas

Definicja

spędzić jakiś czas, stojąc

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

postać nad mogiłą; pod domem; przy oknie; w kolejce, w korku; za krzakiem...
postać chwilę, trochę

Cytaty

Wysiadłem z samochodu, chwilę postałem, żeby uspokoić się trochę. Chłód mgły dobrze mi zrobił. I dopiero wsiadłem, i wolniutko ruszyłem.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007

Opuściłem szyby, paliłem i czekałem, co będzie. Tylko chwilę postaliśmy pod żelazną bramą i zaraz nas wpuścili.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Taksim, 2009

Chwilę postali nad sadzawką, rzucając karpiom ziarnka spęczniałego, zanęconego ryżu ze specjalnie przygotowanej na te okazje miseczki.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	postoję	postoimy
2 os.	postoisz	postoicie
3 os.	postoi	postoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	postałem +(e)m postał	postałam +(e)m postała	postałom +(e)m postało	postaliśmy +(e)śmy postali	postałyśmy +(e)śmy postały
2 os.	postałeś +(e)ś postał	postałaś +(e)ś postała	postałoś +(e)ś postało	postaliście +(e)ście postali	postałyście +(e)ście postały
3 os.	postał	postała	postało	postali	postały

bezosobnik: postano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		postójmy
2 os.	postój	postójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	postałbym bym postał	postałabym bym postała	postałobym bym postało	postalibyśmy byśmy postali	postałybyśmy byśmy postały
2 os.	postałbyś byś postał	postałabyś byś postała	postałobyś byś postało	postalibyście byście postali	postałybyście byście postały
3 os.	postałby by postał	postałaby by postała	postałoby by postało	postaliby by postali	postałyby by postały

bezosobnik: postano by

bezokolicznik: postać

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

postawszy

gerundium: postanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	postanie	postania
D.	postania	postań
C.	postaniu	postaniom
B.	postanie	postania
N.	postaniem	postaniami
Ms.	postaniu	postaniach
W.	postanie	postania

Składnia

postać

ILEŚ + GDZIEŚ

2. przetrwać

Definicja

o budowlach: przetrwać jakiś czas, nie ulegając zniszczeniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy

Połączenia

postać długo, dłużej, niedługo

Cytaty

- Oo, ten dom to postoi. Przeżyje was i waszych wnuków.

źródło: NKJP: Ewa Kujawska: Dom Małgorzaty, 2007

Nie ruszyła do przodu sprawa zagospodarowania budynku na sądeckich plantach z przeznaczeniem go na galerię sztuki. Zgodnie z wolą radnych ruina postoi jeszcze długo, a tak się ciekawie zapowiadało.

źródło: NKJP: Jerzy WIDEŁ: Refleksyjnie popielcowo, Gazeta Krakowska, 2004-02-27

Kilka dni temu w Polsce odbywała się konferencja naukowców z całego świata, którzy debatowali o budownictwie z wielkiej płyty. Wnioski, wbrew alarmującym opiniom niektórych, były optymistyczne - dobrze konserwowane bloki postoją jeszcze kilkadziesiąt lat.

źródło: NKJP: Jarosław SKRZYDŁO: Boże! Żeby nie trzęsło, Echo Dnia, 2004-09-23

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	postoję	postoimy
2 os.	postoisz	postoicie
3 os.	postoi	postoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	postałem +(e)m postał	postałam +(e)m postała	postałom +(e)m postało	postaliśmy +(e)śmy postali	postałyśmy +(e)śmy postały
2 os.	postałeś +(e)ś postał	postałaś +(e)ś postała	postałoś +(e)ś postało	postaliście +(e)ście postali	postałyście +(e)ście postały
3 os.	postał	postała	postało	postali	postały

bezosobnik: postano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		postójmy
2 os.	postój	postójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	postałbym bym postał	postałabym bym postała	postałobym bym postało	postalibyśmy byśmy postali	postałybyśmy byśmy postały
2 os.	postałbyś byś postał	postałabyś byś postała	postałobyś byś postało	postalibyście byście postali	postałybyście byście postały
3 os.	postałby by postał	postałaby by postała	postałoby by postało	postaliby by postali	postałyby by postały

bezosobnik: postano by

bezokolicznik: postać

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

postawszy

gerundium: postanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	postanie	postania
D.	postania	postań
C.	postaniu	postaniom
B.	postanie	postania
N.	postaniem	postaniami
Ms.	postaniu	postaniach
W.	postanie	postania

Składnia

Rz_nieżywotny

postać

3. nie zwiędnąć

Definicja

o roślinach: utrzymać stan świeżości po ścięciu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin ogrodnictwo i dbałość o rośliny

Cytaty

Poza tym, aby cieszyć oczy zielonym drzewem w Wigilię, lepiej jest kupić jodłę niż świerk. Świerki w doniczkach, szczególnie te oferowane w hipermarketach, są praktycznie pozbawione korzeni. Jodły zaś, nawet cięte, postoją o wiele dłużej.

źródło: NKJP: (MAL): Choinki już są, ale..., Express Ilustrowany, 2003-12-09

Inna pani już prosiła o zapakowanie wybranego hiacynta. - Niech już będzie ten, prędzej przekwitnie. Starszy pan, sprzedawca, na to - Niech pani zmieni. Zmieniła. Na niedokwitły. Ja usiadłem w krześle. - Ten lepszy. - Lepszy. - Dłużej postoi.

źródło: NKJP: Miron Białoszewski: Chamowo, 2010

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	postoję	postoimy
2 os.	postoisz	postoicie
3 os.	postoi	postoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	postałem +(e)m postał	postałam +(e)m postała	postałom +(e)m postało	postaliśmy +(e)śmy postali	postałyśmy +(e)śmy postały
2 os.	postałeś +(e)ś postał	postałaś +(e)ś postała	postałoś +(e)ś postało	postaliście +(e)ście postali	postałyście +(e)ście postały
3 os.	postał	postała	postało	postali	postały

bezosobnik: postano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		postójmy
2 os.	postój	postójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	postałbym bym postał	postałabym bym postała	postałobym bym postało	postalibyśmy byśmy postali	postałybyśmy byśmy postały
2 os.	postałbyś byś postał	postałabyś byś postała	postałobyś byś postało	postalibyście byście postali	postałybyście byście postały
3 os.	postałby by postał	postałaby by postała	postałoby by postało	postaliby by postali	postałyby by postały

bezosobnik: postano by

bezokolicznik: postać

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

postawszy

gerundium: postanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	postanie	postania
D.	postania	postań
C.	postaniu	postaniom
B.	postanie	postania
N.	postaniem	postaniami
Ms.	postaniu	postaniach
W.	postanie	postania

Składnia

Rz_nieżywotny

postać

4. być nieużywanym

Definicja

o przedmiotach: być przez jakiś czas nie używanym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Cytaty

Od blisko dwóch miesięcy w centrum miejscowości stoi porzucony samochód. Mieszkańcy nie wytrzymali i zgłosili sprawę policji. Wiele wskazuje na to, że samochód jeszcze postoi.

źródło: NKJP: (wk): Właściciel miał inne sprawy na głowie, Dziennik Łódzki, 2005-12-21

To, że części przewozi się na hale licencyjne, po to żeby je przechować, nie załatwia przecież sprawy. Niedawno na te hale przewieziono błotniki z Placu Tetmajera. Jednak jak postoją one tam jeszcze pół roku, to i tak skorodują, bo są niepomalowane.

źródło: NKJP: Krystyna Lubelska; Joanna Zimakowska, URSUS - MILIONY I... TEN TRZECI, 1981

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	postoję	postoimy
2 os.	postoisz	postoicie
3 os.	postoi	postoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	postałem +(e)m postał	postałam +(e)m postała	postałom +(e)m postało	postaliśmy +(e)śmy postali	postałyśmy +(e)śmy postały
2 os.	postałeś +(e)ś postał	postałaś +(e)ś postała	postałoś +(e)ś postało	postaliście +(e)ście postali	postałyście +(e)ście postały
3 os.	postał	postała	postało	postali	postały

bezosobnik: postano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		postójmy
2 os.	postój	postójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	postałbym bym postał	postałabym bym postała	postałobym bym postało	postalibyśmy byśmy postali	postałybyśmy byśmy postały
2 os.	postałbyś byś postał	postałabyś byś postała	postałobyś byś postało	postalibyście byście postali	postałybyście byście postały
3 os.	postałby by postał	postałaby by postała	postałoby by postało	postaliby by postali	postałyby by postały

bezosobnik: postano by

bezokolicznik: postać

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

postawszy

gerundium: postanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	postanie	postania
D.	postania	postań
C.	postaniu	postaniom
B.	postanie	postania
N.	postaniem	postaniami
Ms.	postaniu	postaniach
W.	postanie	postania

Składnia

Rz_nieżywotny

postać

5. być odstawionym

Definicja

o płynach, potrawach: być odstawionym na jakiś czas do osiągnięcia innego, pożądanego stanu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Cytaty

	- Grzaliśmy ją parą, a jak woda postoi w temperaturze 40 st. C, to bakterie szybko się mnożą - wyjaśnia prezes mleczarni [...]. źródło: NKJP: Joanna Solska: Polska jakoś, Polityka, 2004-10-30
	Oczyszczoną i pokrajaną na dzwona rybę zalać wrzącym octem i przykryć, niech tak postoi. źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Smaki polskie czyli jak się dawniej jadało. 2008
	Rodzina [...] tylko połowę wina sprzedaje po zbiorach. - Reszta postoi do marca. Wtedy przelejemy je do butelek. źródło: NKJP: Robert Sołtyk: Obyczaje, Gazeta Wyborcza, 1994-12-23
	A truskawy z cukrem to znam, od małego mnie tym mama faszerowała. Jak postoją w tym cukrze jakiś czas, to są jeszcze lepsze. źródło: NKJP: Makaron Z Truskawkami, www.forumowisko.pl, 2006-04-30

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	postoję	postoimy
2 os.	postoisz	postoicie
3 os.	postoi	postoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	postałem +(e)m postał	postałam +(e)m postała	postałom +(e)m postało	postaliśmy +(e)śmy postali	postałyśmy +(e)śmy postały
2 os.	postałeś +(e)ś postał	postałaś +(e)ś postała	postałoś +(e)ś postało	postaliście +(e)ście postali	postałyście +(e)ście postały
3 os.	postał	postała	postało	postali	postały

bezosobnik: postano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		postójmy
2 os.	postój	postójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	postałbym bym postał	postałabym bym postała	postałobym bym postało	postalibyśmy byśmy postali	postałybyśmy byśmy postały
2 os.	postałbyś byś postał	postałabyś byś postała	postałobyś byś postało	postalibyście byście postali	postałybyście byście postały
3 os.	postałby by postał	postałaby by postała	postałoby by postało	postaliby by postali	postałyby by postały

bezosobnik: postano by

bezokolicznik: postać

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

postawszy

gerundium: postanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	postanie	postania
D.	postania	postań
C.	postaniu	postaniom
B.	postanie	postania
N.	postaniem	postaniami
Ms.	postaniu	postaniach
W.	postanie	postania

Składnia

Rz_nieżywotny

postać

Frazeologizmy

coś nie postało w głowie komuś
coś nie postało w myśli komuś
dziękuję, postoję
noga czyjaś gdzieś nie postanie
stopa czyjaś gdzieś nie postanie

Data ostatniej modyfikacji: 24.06.2014