UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zwyciężać

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. zwyciężyć

1. w walce

Definicja

osiągać pomyślny wynik w jakiejś walce bądź rywalizacji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	pokonywać, przemagać, triumfować, tryumfować, wygrywać
	antonimy:	przegrywać, ulegać

Połączenia

silniejszy; drużyna, zespół zwycięża; Francuzi, Niemcy, Polacy...; gospodarze, faworyci zwyciężają
zwyciężać przeciwników, rywali, wrogów; czyjąś armię, wojska
zwyciężać na wyjeździe
zwyciężać w walce; w bitwie, w wojnie; w konkursach, w plebiscytach, w wyborach; w finale, w meczu, w turnieju, w wyścigu, w zawodach; w jakiejś kategorii, w jakiejś konkurencji
zwyciężać dwukrotnie, trzykrotnie, wielokrotnie...; ostatecznie; pewnie, zdecydowanie
zacząć/zaczynać; móc, potrafić; chcieć, musieć, pragnąć zwyciężać
walczyć i zwyciężać

Cytaty

	[...] Czarniecki zwycięża Szwedów pod Rawą [...]. źródło: NKJP: W kleszczach najeźdźców, Dziennik Polski, 2001-05-18
	Rok, w którym w demokratycznych wyborach zwyciężali w różnych krajach postkomuniści, a przegrywały formacje zrodzone z demokratycznej opozycji. źródło: NKJP: To był naprawdę cholerny rok, Gazeta Wyborcza, 1992-12-31
	Pokazaliśmy, że umiemy grać w piłkę, ale musimy zwyciężać i zdobywać punkty. źródło: NKJP: Sławomir Stachura: Tylko zwycięstwo, Echo Dnia, 2006-09-09
	Rozegrał to zresztą bardzo „widowiskowo”, zwyciężając nad potokiem War Bonnet w walce wręcz wodza Siuksów Żółtą Rękę. źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994
	Studia ukończył tylko dzięki nadzwyczajnym zdolnościom, które pozwoliły mu na zwyciężanie w organizowanych co roku konkursach na fundowane przez państwo stypendia. źródło: NKJP: Krzysztof Sołoducha: Architektoniczny Nobel, Gazeta Wyborcza, 1999-04-21

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zwyciężam	zwyciężamy
2 os.	zwyciężasz	zwyciężacie
3 os.	zwycięża	zwyciężają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zwyciężałem +(e)m zwyciężał	zwyciężałam +(e)m zwyciężała	zwyciężałom +(e)m zwyciężało	zwyciężaliśmy +(e)śmy zwyciężali	zwyciężałyśmy +(e)śmy zwyciężały
2 os.	zwyciężałeś +(e)ś zwyciężał	zwyciężałaś +(e)ś zwyciężała	zwyciężałoś +(e)ś zwyciężało	zwyciężaliście +(e)ście zwyciężali	zwyciężałyście +(e)ście zwyciężały
3 os.	zwyciężał	zwyciężała	zwyciężało	zwyciężali	zwyciężały

bezosobnik: zwyciężano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zwyciężał będę zwyciężać	będę zwyciężała będę zwyciężać	będę zwyciężało będę zwyciężać	będziemy zwyciężali będziemy zwyciężać	będziemy zwyciężały będziemy zwyciężać
2 os.	będziesz zwyciężał będziesz zwyciężać	będziesz zwyciężała będziesz zwyciężać	będziesz zwyciężało będziesz zwyciężać	będziecie zwyciężali będziecie zwyciężać	będziecie zwyciężały będziecie zwyciężać
3 os.	będzie zwyciężał będzie zwyciężać	będzie zwyciężała będzie zwyciężać	będzie zwyciężało będzie zwyciężać	będą zwyciężali będą zwyciężać	będą zwyciężały będą zwyciężać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zwyciężajmy
2 os.	zwyciężaj	zwyciężajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zwyciężałbym bym zwyciężał	zwyciężałabym bym zwyciężała	zwyciężałobym bym zwyciężało	zwyciężalibyśmy byśmy zwyciężali	zwyciężałybyśmy byśmy zwyciężały
2 os.	zwyciężałbyś byś zwyciężał	zwyciężałabyś byś zwyciężała	zwyciężałobyś byś zwyciężało	zwyciężalibyście byście zwyciężali	zwyciężałybyście byście zwyciężały
3 os.	zwyciężałby by zwyciężał	zwyciężałaby by zwyciężała	zwyciężałoby by zwyciężało	zwyciężaliby by zwyciężali	zwyciężałyby by zwyciężały

bezosobnik: zwyciężano by

bezokolicznik: zwyciężać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zwyciężając

gerundium: zwyciężanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zwyciężanie	zwyciężania
D.	zwyciężania	zwyciężań
C.	zwyciężaniu	zwyciężaniom
B.	zwyciężanie	zwyciężania
N.	zwyciężaniem	zwyciężaniami
Ms.	zwyciężaniu	zwyciężaniach
W.	zwyciężanie	zwyciężania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zwyciężający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zwyciężający	zwyciężający	zwyciężający	zwyciężające	zwyciężająca
D.	zwyciężającego	zwyciężającego	zwyciężającego	zwyciężającego	zwyciężającej
C.	zwyciężającemu	zwyciężającemu	zwyciężającemu	zwyciężającemu	zwyciężającej
B.	zwyciężającego	zwyciężającego	zwyciężający	zwyciężające	zwyciężającą
N.	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającą
Ms.	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zwyciężający	zwyciężający	zwyciężające	zwyciężające
D.	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężających
C.	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym
B.	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężające
N.	zwyciężającymi	zwyciężającymi	zwyciężającymi	zwyciężającymi
Ms.	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zwyciężany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zwyciężany	zwyciężany	zwyciężany	zwyciężane	zwyciężana
D.	zwyciężanego	zwyciężanego	zwyciężanego	zwyciężanego	zwyciężanej
C.	zwyciężanemu	zwyciężanemu	zwyciężanemu	zwyciężanemu	zwyciężanej
B.	zwyciężanego	zwyciężanego	zwyciężany	zwyciężane	zwyciężaną
N.	zwyciężanym	zwyciężanym	zwyciężanym	zwyciężanym	zwyciężaną
Ms.	zwyciężanym	zwyciężanym	zwyciężanym	zwyciężanym	zwyciężanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zwyciężani	zwyciężani	zwyciężane	zwyciężane
D.	zwyciężanych	zwyciężanych	zwyciężanych	zwyciężanych
C.	zwyciężanym	zwyciężanym	zwyciężanym	zwyciężanym
B.	zwyciężanych	zwyciężanych	zwyciężanych	zwyciężane
N.	zwyciężanymi	zwyciężanymi	zwyciężanymi	zwyciężanymi
Ms.	zwyciężanych	zwyciężanych	zwyciężanych	zwyciężanych

odpowiednik aspektowy: zwyciężyć

Składnia

zwyciężać

KOGO/CO + (w CZYM)

2. trudności

Definicja

radzić sobie z czymś, co stanowi trudność lub jest jej źródłem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	przełamywać, przezwyciężać
	sprzeczne:	ulegać

Połączenia

człowiek zwycięża
zwyciężać problemy, przeciwności, trudności; strach; śmierć, zło
zwyciężać dobrem

Cytaty

	Na tych igrzyskach nie tylko zwyciężacie siebie, swoją bezsilność, niemoc, a także swoje emocje. Życzę wam, by ta impreza pomogła wam w realizacji waszych planów osobistych [...]. źródło: NKJP: Zwycięstwo nad samym sobą, Dziennik Polski, 2002-09-04
	[...] opowiadali o cudach prawdziwych, jakie widzieli w kraju, gdzie człowiek zwycięża przyrodę. źródło: NKJP: Br. Wiernik: Rzeka popłynęła w górę, Trybuna Wolności, 1950
	Pomóż mi zwyciężać pożądliwość umartwieniem, skąpstwo jałmużną, zapalczywość łagodnością, a oziębłość zapałem. źródło: NKJP: Tadeusz Loska: Wszystkie moje źródła są w Tobie: nabożeństwa eucharystyczne: godziny święte-spotkania modlitewne, 1999
	Nade mną ciąży fatalność społecznej machiny, ale ja - ja jestem wolny i wolno mi to czynić, na co się zdobędę, zwyciężając własną małość, strach, uczucie. źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Legendy nowoczesności: eseje okupacyjne, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zwyciężam	zwyciężamy
2 os.	zwyciężasz	zwyciężacie
3 os.	zwycięża	zwyciężają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zwyciężałem +(e)m zwyciężał	zwyciężałam +(e)m zwyciężała	zwyciężałom +(e)m zwyciężało	zwyciężaliśmy +(e)śmy zwyciężali	zwyciężałyśmy +(e)śmy zwyciężały
2 os.	zwyciężałeś +(e)ś zwyciężał	zwyciężałaś +(e)ś zwyciężała	zwyciężałoś +(e)ś zwyciężało	zwyciężaliście +(e)ście zwyciężali	zwyciężałyście +(e)ście zwyciężały
3 os.	zwyciężał	zwyciężała	zwyciężało	zwyciężali	zwyciężały

bezosobnik: zwyciężano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zwyciężał będę zwyciężać	będę zwyciężała będę zwyciężać	będę zwyciężało będę zwyciężać	będziemy zwyciężali będziemy zwyciężać	będziemy zwyciężały będziemy zwyciężać
2 os.	będziesz zwyciężał będziesz zwyciężać	będziesz zwyciężała będziesz zwyciężać	będziesz zwyciężało będziesz zwyciężać	będziecie zwyciężali będziecie zwyciężać	będziecie zwyciężały będziecie zwyciężać
3 os.	będzie zwyciężał będzie zwyciężać	będzie zwyciężała będzie zwyciężać	będzie zwyciężało będzie zwyciężać	będą zwyciężali będą zwyciężać	będą zwyciężały będą zwyciężać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zwyciężajmy
2 os.	zwyciężaj	zwyciężajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zwyciężałbym bym zwyciężał	zwyciężałabym bym zwyciężała	zwyciężałobym bym zwyciężało	zwyciężalibyśmy byśmy zwyciężali	zwyciężałybyśmy byśmy zwyciężały
2 os.	zwyciężałbyś byś zwyciężał	zwyciężałabyś byś zwyciężała	zwyciężałobyś byś zwyciężało	zwyciężalibyście byście zwyciężali	zwyciężałybyście byście zwyciężały
3 os.	zwyciężałby by zwyciężał	zwyciężałaby by zwyciężała	zwyciężałoby by zwyciężało	zwyciężaliby by zwyciężali	zwyciężałyby by zwyciężały

bezosobnik: zwyciężano by

bezokolicznik: zwyciężać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zwyciężając

gerundium: zwyciężanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zwyciężanie	zwyciężania
D.	zwyciężania	zwyciężań
C.	zwyciężaniu	zwyciężaniom
B.	zwyciężanie	zwyciężania
N.	zwyciężaniem	zwyciężaniami
Ms.	zwyciężaniu	zwyciężaniach
W.	zwyciężanie	zwyciężania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zwyciężający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zwyciężający	zwyciężający	zwyciężający	zwyciężające	zwyciężająca
D.	zwyciężającego	zwyciężającego	zwyciężającego	zwyciężającego	zwyciężającej
C.	zwyciężającemu	zwyciężającemu	zwyciężającemu	zwyciężającemu	zwyciężającej
B.	zwyciężającego	zwyciężającego	zwyciężający	zwyciężające	zwyciężającą
N.	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającą
Ms.	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zwyciężający	zwyciężający	zwyciężające	zwyciężające
D.	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężających
C.	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym
B.	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężające
N.	zwyciężającymi	zwyciężającymi	zwyciężającymi	zwyciężającymi
Ms.	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zwyciężany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zwyciężany	zwyciężany	zwyciężany	zwyciężane	zwyciężana
D.	zwyciężanego	zwyciężanego	zwyciężanego	zwyciężanego	zwyciężanej
C.	zwyciężanemu	zwyciężanemu	zwyciężanemu	zwyciężanemu	zwyciężanej
B.	zwyciężanego	zwyciężanego	zwyciężany	zwyciężane	zwyciężaną
N.	zwyciężanym	zwyciężanym	zwyciężanym	zwyciężanym	zwyciężaną
Ms.	zwyciężanym	zwyciężanym	zwyciężanym	zwyciężanym	zwyciężanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zwyciężani	zwyciężani	zwyciężane	zwyciężane
D.	zwyciężanych	zwyciężanych	zwyciężanych	zwyciężanych
C.	zwyciężanym	zwyciężanym	zwyciężanym	zwyciężanym
B.	zwyciężanych	zwyciężanych	zwyciężanych	zwyciężane
N.	zwyciężanymi	zwyciężanymi	zwyciężanymi	zwyciężanymi
Ms.	zwyciężanych	zwyciężanych	zwyciężanych	zwyciężanych

odpowiednik aspektowy: zwyciężyć

Składnia

zwyciężać

3. prawda zwycięża

Definicja

stawać się silniejszym niż inne rzeczy lub zjawiska podobnego rodzaju

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

chęć czegoś, idea, jakaś tendencja; dobro, miłość, prawda, rozsądek, rozum; zło zwycięża
zwyciężać ostatecznie
zacząć/zaczynać zwyciężać

Cytaty

	[...] wbrew bezkrytycznym euroentuzjastom zwycięża zdrowy rozsądek [...]. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 04.12.2002
	Czy gdyby zawsze zwyciężały poglądy większości, nie tkwilibyśmy w miejscu? źródło: NKJP: Stanisław Głąbiński: Polityka po amerykańsku, 1996
	W tej sytuacji po stronie polskiej zaczęła zwyciężać tendencja do jak najszybszego wcielenia Wilna i Wileńszczyzny do Polski. źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995
	Prowadziło to do oddalenia się kulturowej tradycji bizantyjskiej od prądów humanistycznych [...] zwyciężających w Europie Zachodniej. źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996
	[...] normy i idee, pozornie zwyciężając, obnażają jednocześnie własne słabości [...]. źródło: NKJP: Jan Pieszczachowicz: Koniec wieku: szkice o literaturze, 1994

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zwyciężam	zwyciężamy
2 os.	zwyciężasz	zwyciężacie
3 os.	zwycięża	zwyciężają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zwyciężałem +(e)m zwyciężał	zwyciężałam +(e)m zwyciężała	zwyciężałom +(e)m zwyciężało	zwyciężaliśmy +(e)śmy zwyciężali	zwyciężałyśmy +(e)śmy zwyciężały
2 os.	zwyciężałeś +(e)ś zwyciężał	zwyciężałaś +(e)ś zwyciężała	zwyciężałoś +(e)ś zwyciężało	zwyciężaliście +(e)ście zwyciężali	zwyciężałyście +(e)ście zwyciężały
3 os.	zwyciężał	zwyciężała	zwyciężało	zwyciężali	zwyciężały

bezosobnik: zwyciężano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zwyciężał będę zwyciężać	będę zwyciężała będę zwyciężać	będę zwyciężało będę zwyciężać	będziemy zwyciężali będziemy zwyciężać	będziemy zwyciężały będziemy zwyciężać
2 os.	będziesz zwyciężał będziesz zwyciężać	będziesz zwyciężała będziesz zwyciężać	będziesz zwyciężało będziesz zwyciężać	będziecie zwyciężali będziecie zwyciężać	będziecie zwyciężały będziecie zwyciężać
3 os.	będzie zwyciężał będzie zwyciężać	będzie zwyciężała będzie zwyciężać	będzie zwyciężało będzie zwyciężać	będą zwyciężali będą zwyciężać	będą zwyciężały będą zwyciężać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zwyciężajmy
2 os.	zwyciężaj	zwyciężajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zwyciężałbym bym zwyciężał	zwyciężałabym bym zwyciężała	zwyciężałobym bym zwyciężało	zwyciężalibyśmy byśmy zwyciężali	zwyciężałybyśmy byśmy zwyciężały
2 os.	zwyciężałbyś byś zwyciężał	zwyciężałabyś byś zwyciężała	zwyciężałobyś byś zwyciężało	zwyciężalibyście byście zwyciężali	zwyciężałybyście byście zwyciężały
3 os.	zwyciężałby by zwyciężał	zwyciężałaby by zwyciężała	zwyciężałoby by zwyciężało	zwyciężaliby by zwyciężali	zwyciężałyby by zwyciężały

bezosobnik: zwyciężano by

bezokolicznik: zwyciężać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zwyciężając

gerundium: zwyciężanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zwyciężanie	zwyciężania
D.	zwyciężania	zwyciężań
C.	zwyciężaniu	zwyciężaniom
B.	zwyciężanie	zwyciężania
N.	zwyciężaniem	zwyciężaniami
Ms.	zwyciężaniu	zwyciężaniach
W.	zwyciężanie	zwyciężania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zwyciężający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zwyciężający	zwyciężający	zwyciężający	zwyciężające	zwyciężająca
D.	zwyciężającego	zwyciężającego	zwyciężającego	zwyciężającego	zwyciężającej
C.	zwyciężającemu	zwyciężającemu	zwyciężającemu	zwyciężającemu	zwyciężającej
B.	zwyciężającego	zwyciężającego	zwyciężający	zwyciężające	zwyciężającą
N.	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającą
Ms.	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zwyciężający	zwyciężający	zwyciężające	zwyciężające
D.	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężających
C.	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym	zwyciężającym
B.	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężające
N.	zwyciężającymi	zwyciężającymi	zwyciężającymi	zwyciężającymi
Ms.	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężających	zwyciężających

odpowiednik aspektowy: zwyciężyć

Data ostatniej modyfikacji: 23.02.2023