UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

cofać się

Chronologizacja

XVI w., Bańk

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	cofam się	cofamy się
2 os.	cofasz się	cofacie się
3 os.	cofa się	cofają się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	cofałem się +(e)m się cofał	cofałam się +(e)m się cofała	cofałom się +(e)m się cofało	cofaliśmy się +(e)śmy się cofali	cofałyśmy się +(e)śmy się cofały
2 os.	cofałeś się +(e)ś się cofał	cofałaś się +(e)ś się cofała	cofałoś się +(e)ś się cofało	cofaliście się +(e)ście się cofali	cofałyście się +(e)ście się cofały
3 os.	cofał się	cofała się	cofało się	cofali się	cofały się

bezosobnik: cofano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się cofał będę się cofać	będę się cofała będę się cofać	będę się cofało będę się cofać	będziemy się cofali będziemy się cofać	będziemy się cofały będziemy się cofać
2 os.	będziesz się cofał będziesz się cofać	będziesz się cofała będziesz się cofać	będziesz się cofało będziesz się cofać	będziecie się cofali będziecie się cofać	będziecie się cofały będziecie się cofać
3 os.	będzie się cofał będzie się cofać	będzie się cofała będzie się cofać	będzie się cofało będzie się cofać	będą się cofali będą się cofać	będą się cofały będą się cofać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		cofajmy się
2 os.	cofaj się	cofajcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	cofałbym się bym się cofał	cofałabym się bym się cofała	cofałobym się bym się cofało	cofalibyśmy się byśmy się cofali	cofałybyśmy się byśmy się cofały
2 os.	cofałbyś się byś się cofał	cofałabyś się byś się cofała	cofałobyś się byś się cofało	cofalibyście się byście się cofali	cofałybyście się byście się cofały
3 os.	cofałby się by się cofał	cofałaby się by się cofała	cofałoby się by się cofało	cofaliby się by się cofali	cofałyby się by się cofały

bezosobnik: cofano by się

bezokolicznik: cofać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: cofając się

gerundium: cofanie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	cofanie się	cofania się
D.	cofania się	cofań się
C.	cofaniu się	cofaniom się
B.	cofanie się	cofania się
N.	cofaniem się	cofaniami się
Ms.	cofaniu się	cofaniach się
W.	cofanie się	cofania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: cofający się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	cofający się	cofający się	cofający się	cofające się	cofająca się
D.	cofającego się	cofającego się	cofającego się	cofającego się	cofającej się
C.	cofającemu się	cofającemu się	cofającemu się	cofającemu się	cofającej się
B.	cofającego się	cofającego się	cofający się	cofające się	cofającą się
N.	cofającym się	cofającym się	cofającym się	cofającym się	cofającą się
Ms.	cofającym się	cofającym się	cofającym się	cofającym się	cofającej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	cofający się	cofający się	cofające się	cofające się
D.	cofających się	cofających się	cofających się	cofających się
C.	cofającym się	cofającym się	cofającym się	cofającym się
B.	cofających się	cofających się	cofających się	cofające się
N.	cofającymi się	cofającymi się	cofającymi się	cofającymi się
Ms.	cofających się	cofających się	cofających się	cofających się

odpowiednik aspektowy: cofnąć się

Pochodzenie

Zob. cofać

1. ku wyjściu

Definicja

przemieszczać się do tyłu lub w kierunku odwrotnym do wcześniejszego ruchu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wycofywać się
	antonimy:	posuwać się

Połączenia

armia, wojsko; samochód; dym, woda cofa się; żołnierze; lodowce; wskazówki zegara cofają się
cofać się tyłem; rakiem
cofać się ku drzwiom, ku wyjściu
cofać się na własną połowę boiska
cofać się o ileś pól
cofać się pod ścianę; pod czyimś naporem
gwałtownie, odruchowo, powoli cofać się
jąć, zacząć cofać się

Cytaty

	Po chwili w oknie pojawia się MARIOLA [...]. WOJTEK odruchowo cofa się, żeby go nie zauważyła. źródło: NKJP: Radosław Figura: Magda M. Odcinek 40, 2006, rękopis
	Przy wysokich stanach woda z rzeki cofa się do jeziora. źródło: NKJP: ADPA: Jezioro Barlin Ceny, Gazeta Poznańska, 2001-10-06
	Witia, cofając się przed nacierającym ojcem, zderzył się z Kargulem. źródło: NKJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1967
	Wysłuchawszy nominacji [...], zgodnie z obyczajem ucałował łaskawcę w rękę i cofając się tyłem, w ukłonach, opuścił raz na zawsze pałac. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Cesarz, 1978
	Wóz bojowy straży pożarnej, cofając się kilkakrotnie i podjeżdżając pod wbetonowany w chodnik słup bilbordu, zawrócił wreszcie w wąskiej końcówce ulicy. źródło: NKJP: Łukasz Kamykowski: Dom między lipą a bilbordem, 2008

Składnia

cofać się

(DOKĄD)

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne: cofać się do tyłu

2. w czasie

Definicja

kierować uwagę ku wydarzeniom z przeszłości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

powracać, wracać

Połączenia

akcja, opowiadanie cofa się
cofać się myślą, pamięcią, wyobraźnią
cofać się do jakichś czasów, do dzieciństwa, do lat dwudziestych (trzydziestych...), do jakiegoś okresu, do przeszłości
cofać się w wyobraźni
cofać się (dalej, parę lat...) !?wstecz

Cytaty

	Myśląc o swoich młodzieńczych latach, najchętniej cofa się do chwil, które spędzał w projektorni łukowskiego kina. źródło: NKJP: Aleksandra Padyjasek: Moją miłością jest kino, Dziennik Bałtycki, 2011
	Jedź i wróć, żebyśmy mogły sprzedać dom w Sieciechowie i raz na zawsze zamknąć tę sprawę. Nie lubię cofać się myślami do tamtych czasów. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999
	Dzięki przedstawieniu na niespełna godzinę cofamy się o ponad 100 lat, by podglądać przygotowania i przebieg wieczerzy wigilijnej u wielopokoleniowej rodziny Walusiaków. źródło: NKJP: Ł. Śmiatacz: Jak świętowano 100 lat temu: Wigilia u Walusiaków, Czas Ostrzeszowski, 2005, nr 51
	[...] w powieściach, których akcja cofa się do ostatniej dekady zeszłego stulecia, bohaterowie uczęszczają do lokali wówczas modnych. źródło: NKJP: Paweł Dunin-Wąsowicz: Mole barowe, Polityka, 2007-06-09
	Cofając się parę lat !?wstecz, przypominam sobie, że pan Walkowiak dzierżawił prosektorium, lecz nie był w stanie go utrzymać. źródło: NKJP: Mieszkaniec Trzeciewnicy: W obronie sprawiedliwości, Nakielski Czas, 2002-02-13

Składnia

	+	cofać się	+	(CZYM) + do CZEGO
	+	cofać się	+	(CZYM) + o ILE

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne: cofać się wstecz

3. przed wyzwaniem

Definicja

powstrzymywać się przed zrobieniem czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

powstrzymywać się

Połączenia

cofać się przed odpowiedzialnością, przed reformami; przed wyciąganiem wniosków; przed kradzieżą, przed morderstwem, przed okrucieństwem, przed terrorem, przed użyciem siły

Cytaty

	[...] nie chciałbym, żeby powstał jakikolwiek cień wątpliwości, że cofamy się przed ustaleniem szczegółowym tych spraw. źródło: NKJP: Stenogram z 51. posiedzenia Komisji Śledczej do zbadania ujawnionych w mediach zarzutów dotyczących przypadków korupcji podczas prac nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji (SRTV) w dniu 18 czerwca 2003 r.
	Czy [...] wolno nam cofać się przed wyciąganiem wniosków z danych obserwacyjnych tylko dlatego, że psują nam jakąś spójną teorię, którą przyzwyczailiśmy się uważać za model rzeczywistości? źródło: NKJP: Agnieszka Kozyra: Filozofia zen, 2004
	[...] trudno jest w historiografii polskiej znaleźć obrońców [...] absolutyzmu. Nawet najzagorzalsi zwolennicy silnej władzy monarchicznej cofali się przed taką skrajnością. źródło: NKJP: Marian Henryk Serejski: Europa a rozbiory Polski, 2009
	Wolała raczej patrzeć w przyszłość, niż grzebać się w przeszłości, kochała życie, łaknęła nowych wrażeń i nie cofała się przed wyzwaniami. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005
	[...] paskudni byli to ludzie. Okrutni i bezwzględni, nie cofający się przed niczym, nawet przed mordem. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996

Składnia

cofać się

przed CZYM

4. w rozwoju

Definicja

wracać na poprzedni etap czegoś

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

antonimy:

postępować

Połączenia

gospodarka, produkcja, przemysł; kraj cofa się
cofać się w rozwoju

Cytaty

	William Bridges, brytyjski guru zarządzania, straszy, że rynek pracy cofa się do ery przedindustrialnej. źródło: NKJP: Paweł Wrabec: Skok w bok, Polityka, 2003-09-20
	Wzrost gospodarczy nie ma charakteru stałego i następują okresy stagnacji lub recesji, czyli czas, kiedy gospodarka zaczyna hamować lub cofać się. źródło: NKJP: Gazeta Ubezpieczeniowa, 2005-02-22
	[...] miasto, nie inwestując w rozwój infrastruktury turystycznej przez ostatnie 10 lat, cofa się. źródło: NKJP: Stanisław Zachwieja: Nie można dłużej czekać, Gazeta Krakowska, 2003-03-04
	Muszę czytać szybciej niż zmienia się technologia w branży, inaczej cofam się. źródło: NKJP: Sławomir Mizerski: Czas czytania, Polityka, 2001-09-22

Składnia

	+	cofać się	+	(do CZEGO)
	+	cofać się	+	(w CZYM)

5. o chorobie

Definicja

zmniejszać intensywność lub zasięg

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

antonimy:

postępować, rozwijać się

Połączenia

choroba cofa się; objawy cofają się
cofać się stopniowo

Cytaty

Zasinienia i obrzęki wokół powiek cofają się stopniowo w ciągu pierwszego tygodnia, a po upływie dalszych 2-3 dni znikają całkowicie.

źródło: NKJP: Andrzej Sankowski, Sławomir Łoń: Sztuka czy medycyna : przewodnik po chirurgii estetycznej, 1995

Pani Wierzbicka dużo śpi, ale to dobrze. Objawy udaru powoli się cofają.

źródło: NKJP: Ewa Siarkiewicz: Kuźnia głupców, 2009

Nie jesteśmy w stanie przewidzieć tempa progresji choroby i jej cofania się u konkretnego pacjenta, pojawiających się powikłań, ale także remisji.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 37. posiedzenia Senatu RP część 1, wersja robocza, 4. kadencja

Data ostatniej modyfikacji: 01.12.2014