UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zabić

Chronologizacja

1387, SStp

Pochodzenie

psł. *(za)biti

Zob. bić

1. nieznany sprawca

Definicja

spowodować czyjąś śmierć

Noty o użyciu

Imb używany również samodzielnie w funkcji rzeczownika, np.  ciało zabitego .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dziabnąć, ktoś posłał do piachu kogoś, powalić, ukatrupić, utrupić, uziemić, walnąć, zakatrupić, załatwić

Połączenia

  • bandyta, sprawca zabił kogoś; Niemcy zabili kogoś
  • zabić rodziców; matkę, ojca; dziecko; syna; męża, żonę; dziewczynę, kobietę; kolegę, sąsiada, świadków; niewinnych ludzi; jeńców; zwierzę
  • zabić gołymi pięściami, nożem, siekierą
  • zabić w czasie ulicznych demonstracji
  • zabić z zimną krwią
  • kazać kogoś zabić
  • zabity przez matkę; oskarżony o zabicie kogoś; przyznać się do zabicia kogoś; uznany za zabitego (na wojnie); śpi jak zabity

Cytaty

Denat miał skrępowane ręce i nogi, na plecach zaś ranę zadaną jakimś ostrym narzędziem. Policja próbuje ustalić, kim był zamordowany mężczyzna i kto go zabił.

źródło: NKJP: K. Kowalski: Trup w Wiśle, Tygodnik Ciechanowski, 2004-06-12

Po 7 miesiącach śledztwa prokuratura skierowała do sądu akt oskarżenia przeciwko 24-letniemu Kamilowi P., pochodzącemu z Pułtuska studentowi Politechniki Gdańskiej, który w czerwcu ubiegłego roku zabił siekierą pracownika naukowego tej uczelni.

źródło: NKJP: K. Kowalski: Grozi mu dożywocie, Tygodnik Ciechanowski, 2003-02-20

Niespełna 18-letni mężczyzna, który 17 marca przy ul. Grunwaldzkiej w Płońsku zabił swojego 48-letniego ojca, został tymczasowo aresztowany.

źródło: NKJP: R.Nadaj: Zabójca ojca w areszcie, Tygodnik Ciechanowski, 2002-03-23

[...] chwilę mrugał powiekami, niepewny, czy naprawdę odebrał ten telefon, czy tylko mu się śni; przez łukowe okno swego [...] zameczku widział księżyc, obok zaś na poduszce równie okrągłą twarz Elviry. Kupił ją po tym, jak jej męża zabito w ulicznej strzelaninie, i bardzo chwalił sobie nabytek.

źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005

Oskarżenie o morderstwo posiada jednak jeden znak zapytania: ojciec twierdzi, że nie zabił syna podczas snu, to syn leżący w łóżku zerwał się na widok ojca, rzucił na niego, a ten działał w obronie własnej.

źródło: NKJP: A.Tumialis: Proces zabójcy, Tygodnik Ciechanowski, 2003-10-04

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zabiję
 zabijemy
2 os. zabijesz
 zabijecie
3 os. zabije
 zabiją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zabiłem
+(e)m zabił
 zabiłam
+(e)m zabiła
 zabiłom
+(e)m zabiło
 zabiliśmy
+(e)śmy zabili
 zabiłyśmy
+(e)śmy zabiły
2 os. zabiłeś
+(e)ś zabił
 zabiłaś
+(e)ś zabiła
 zabiłoś
+(e)ś zabiło
 zabiliście
+(e)ście zabili
 zabiłyście
+(e)ście zabiły
3 os. zabił
 zabiła
 zabiło
 zabili
 zabiły

bezosobnik: zabito

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zabijmy
2 os. zabij
 zabijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zabiłbym
bym zabił
 zabiłabym
bym zabiła
 zabiłobym
bym zabiło
 zabilibyśmy
byśmy zabili
 zabiłybyśmy
byśmy zabiły
2 os. zabiłbyś
byś zabił
 zabiłabyś
byś zabiła
 zabiłobyś
byś zabiło
 zabilibyście
byście zabili
 zabiłybyście
byście zabiły
3 os. zabiłby
by zabił
 zabiłaby
by zabiła
 zabiłoby
by zabiło
 zabiliby
by zabili
 zabiłyby
by zabiły

bezosobnik: zabito by

bezokolicznik: zabić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zabiwszy

gerundium: zabicie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zabity

odpowiednik aspektowy: zabijać

Składnia

Rzosobowy + zabić +
KOGO/CO + (CZYM)

2. lawina

Definicja

stać się przyczyną czyjejś śmierci

Noty o użyciu

Imb używany również samodzielnie w funkcji rzeczownika, np.  ciało zabitego .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Połączenia

  • ogień, piorun; pocisk, strzał zabił kogoś; lawina, wichura, woda; choroba, ptasia grypa zabiła kogoś
  • zabić ludzi; zwierzęta

Cytaty

W regionie [...] lawina zabiła snowboardzistę.

źródło: NKJP: Biała śmierć, Dziennik Polski, 1999-12-29

Zabity przez wichurę mężczyzna miał dwie siostry i dwóch braci. Był z rodzeństwa najmłodszy. Po śmierci matki ojciec przepisał mu gospodarstwo rolne. Jak twierdzą mieszkańcy, z żoną stanowili zgodne małżeństwo.

źródło: NKJP: R. Nadaj: Wichura zabiła 26-letniego kierowcę, Tygodnik Ciechanowski, 2008-02-06

Ptasia grypa po raz drugi nawiedziła Polskę. W marcu ubiegłego roku zabiła kilka łabędzi w Toruniu.

źródło: NKJP: K. Kowalski: Ptasia grypa: Kontrolują farmy drobiu, Tygodnik Ciechanowski, 2007-12-20

W centrum miasta, w otoczeniu wysokich bloków i drzew, piorun zabił kobietę, która szła odebrać z przedszkola siedmioletnią córeczkę.

źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Uwikłanie, 2007

Dom może ustoi, ma nadzieję gospodarz, ale wymaga generalnego remontu. Na to zaś trzeba pieniędzy. A potem jeszcze trzeba będzie meble kupić. - Ale chociaż żyjemy - pociesza się Elżbieta. - Ta woda zabijała. W Dusznikach woda zabiła siedem osób.

źródło: NKJP: Bogdan Wasztyl: Przeklęta kotlina, Dziennik Polski, 1998-08-07

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zabiję
 zabijemy
2 os. zabijesz
 zabijecie
3 os. zabije
 zabiją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zabiłem
+(e)m zabił
 zabiłam
+(e)m zabiła
 zabiłom
+(e)m zabiło
 zabiliśmy
+(e)śmy zabili
 zabiłyśmy
+(e)śmy zabiły
2 os. zabiłeś
+(e)ś zabił
 zabiłaś
+(e)ś zabiła
 zabiłoś
+(e)ś zabiło
 zabiliście
+(e)ście zabili
 zabiłyście
+(e)ście zabiły
3 os. zabił
 zabiła
 zabiło
 zabili
 zabiły

bezosobnik: zabito

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zabijmy
2 os. zabij
 zabijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zabiłbym
bym zabił
 zabiłabym
bym zabiła
 zabiłobym
bym zabiło
 zabilibyśmy
byśmy zabili
 zabiłybyśmy
byśmy zabiły
2 os. zabiłbyś
byś zabił
 zabiłabyś
byś zabiła
 zabiłobyś
byś zabiło
 zabilibyście
byście zabili
 zabiłybyście
byście zabiły
3 os. zabiłby
by zabił
 zabiłaby
by zabiła
 zabiłoby
by zabiło
 zabiliby
by zabili
 zabiłyby
by zabiły

bezosobnik: zabito by

bezokolicznik: zabić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zabiwszy

gerundium: zabicie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zabity

odpowiednik aspektowy: zabijać

Składnia

Rznieżywotny + zabić +
KOGO/CO

3. zniszczyć

Definicja

zniszczyć lub zlikwidować jakieś wartości, zjawiska czy stany psychiczne

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

  • zabić miłość, przyjaźń; jakąś ideę; naturalność, niepewność, odwagę; sztukę; zapach

Cytaty

Administracja sprowadzona tylko do roli administratora, w konsekwencji zabić może ideę samorządności.

źródło: NKJP: Współpracownik: Czy powiaty są potrzebne?, Tygodnik Ciechanowski, 2004-11-01

To bardzo przykre, ale wszechwładna komercja, która zapanowała wraz z przyjściem nowego ustroju zabiła wielką sztukę.

źródło: NKJP: redakcja: Z polonistyki przez teatr do dziennikarstwa, Tygodnik Ciechanowski, 2005-02-04

Cywilizacja zabiła w nas naturalne odruchy.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008

– No to do zobaczenia. O siódmej. Pa! – zakończyła [...] i odłożyła słuchawkę tak szybko, że nie zdążył odpowiedzieć na pożegnanie. I miał problem. Przygotowywał się tak starannie, żeby zabić w sobie niepewność. Czemu zakończyła tak szybko? Chciała go wyrolować, wystawić do wiatru?

źródło: NKJP: Marek Kochan: Ballada o dobrym dresiarzu, 2005

Wyruszają do boju, doskonale wiedząc, przeciwko czemu walczą, ale nie o co. Wygrywają najczęściej dlatego, że kierujący się prawami logicznymi przeciwnik rzuca oręż i umyka przerażony, zaskoczony absurdalną zuchwałością rewolucji. Mułła [...] niewiele wiedział. Zbyt mało, by zabić w sobie odwagę.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zabiję
 zabijemy
2 os. zabijesz
 zabijecie
3 os. zabije
 zabiją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zabiłem
+(e)m zabił
 zabiłam
+(e)m zabiła
 zabiłom
+(e)m zabiło
 zabiliśmy
+(e)śmy zabili
 zabiłyśmy
+(e)śmy zabiły
2 os. zabiłeś
+(e)ś zabił
 zabiłaś
+(e)ś zabiła
 zabiłoś
+(e)ś zabiło
 zabiliście
+(e)ście zabili
 zabiłyście
+(e)ście zabiły
3 os. zabił
 zabiła
 zabiło
 zabili
 zabiły

bezosobnik: zabito

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zabijmy
2 os. zabij
 zabijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zabiłbym
bym zabił
 zabiłabym
bym zabiła
 zabiłobym
bym zabiło
 zabilibyśmy
byśmy zabili
 zabiłybyśmy
byśmy zabiły
2 os. zabiłbyś
byś zabił
 zabiłabyś
byś zabiła
 zabiłobyś
byś zabiło
 zabilibyście
byście zabili
 zabiłybyście
byście zabiły
3 os. zabiłby
by zabił
 zabiłaby
by zabiła
 zabiłoby
by zabiło
 zabiliby
by zabili
 zabiłyby
by zabiły

bezosobnik: zabito by

bezokolicznik: zabić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zabiwszy

gerundium: zabicie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zabity

odpowiednik aspektowy: zabijać

Składnia

bez ograniczeń + zabić +
CO

4. okno

Definicja

przybić deski do okna tak, żeby było zasłonięte

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

Połączenia

  • zabić okno, wejście, wyrwę
  • zabić deskami
  • zabity na głucho

Cytaty

W domku profesora nikt już nie mieszkał, wszystkie wartościowe rzeczy zabrała daleka rodzina, wyjęli nawet witraże i świetliki zabili deskami.

źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca , 1999

[...] straż miejska przez kilka godzin zabezpieczała rozwalony dom. Jeszcze tego dnia rodzina zabiła wyrwę deskami. W dwa dni potem oglądam z synem Benedyktem miejsce tragedii. Rozpadł się nie tylko kawał ściany zewnętrznej.

źródło: NKJP: K. Jakubowski: Obława na poszukiwanych przez policję w całym kraju, Tygodnik Ciechanowski, 2007-11-28

Właściciel, nie mogący w wyznaczonym dniu przyjechać do Pułtuska, zapewnił, że sukcesywnie wykonuje zalecenia z decyzji. [...] rozebrał w szybkim tempie garaże, zabił deskami wejście do jednego z budynków, przykrył część studzienek kanalizacyjnych i wykonał inne drobne prace.

źródło: NKJP: I. Koba: Collage dla prokuratora, Tygodnik Ciechanowski, 2007-09-15

Idziemy do naszego domu, a tam nic, meble wyrzucone, szyby porozbijane, ale mąż naprzeciwko u chłopa łóżko rodziców znalazł, ja słomy posłałam, okna deskami zabiliśmy, żeby się nie włamali, i tak w trójkę pierwszą noc we własnym łóżku przespaliśmy.

źródło: NKJP: Marian Marzyński: Sennik polsko-żydowski, 2005

Kiedy w pobliskiej elektrowni nastąpiła awaria, rodzice Jurija spakowali pospiesznie cały dobytek, zabili deskami drzwi i wyjechali do Kijowa, do rodziny.

źródło: NKJP: None: Obiad w Czarnobylu, Dziennik Polski, 2000-11-24

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zabiję
 zabijemy
2 os. zabijesz
 zabijecie
3 os. zabije
 zabiją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zabiłem
+(e)m zabił
 zabiłam
+(e)m zabiła
 zabiłom
+(e)m zabiło
 zabiliśmy
+(e)śmy zabili
 zabiłyśmy
+(e)śmy zabiły
2 os. zabiłeś
+(e)ś zabił
 zabiłaś
+(e)ś zabiła
 zabiłoś
+(e)ś zabiło
 zabiliście
+(e)ście zabili
 zabiłyście
+(e)ście zabiły
3 os. zabił
 zabiła
 zabiło
 zabili
 zabiły

bezosobnik: zabito

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zabijmy
2 os. zabij
 zabijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zabiłbym
bym zabił
 zabiłabym
bym zabiła
 zabiłobym
bym zabiło
 zabilibyśmy
byśmy zabili
 zabiłybyśmy
byśmy zabiły
2 os. zabiłbyś
byś zabił
 zabiłabyś
byś zabiła
 zabiłobyś
byś zabiło
 zabilibyście
byście zabili
 zabiłybyście
byście zabiły
3 os. zabiłby
by zabił
 zabiłaby
by zabiła
 zabiłoby
by zabiło
 zabiliby
by zabili
 zabiłyby
by zabiły

bezosobnik: zabito by

bezokolicznik: zabić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zabiwszy

gerundium: zabicie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zabity

odpowiednik aspektowy: zabijać

Składnia

bez ograniczeń + zabić +
CO + CZYM

5. wieko trumny

Definicja

wbić gwoździe w drzwi lub wieko jakiegoś pojemnika tak, żeby nie można ich było otworzyć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

Połączenia

  • zabić drzwi, wieko skrzyni/ trumny
  • zabić gwoździami
  • zabity na głucho

Cytaty

Ojciec zabił gwoździami drzwi do piwnicy i zamaskował je różnymi gratami.

źródło: NKJP: Współpracownik: Pamiętny styczeń 1945 roku, Tygodnik Ciechanowski, 2004-01-25

Wnuk słynnego mistrza [...] chciał się z konkursu wymigać, bo ma remont od frontu (w '53 drzwi cukierni zabili gwoździami). Ale w nocy do niego zadzwonili i musiał na wystawę napiec faworków.

źródło: NKJP: Maria Wiernikowska: Wola boska i skrzypce, Gazeta Wyborcza, 1992-11-27

Rozmawiamy, ktoś łomocze w sieni - opowiada. - Patrzę: drzwi zamknęli, gwoździami zabili. Wołam: „Romek, otwórz, bo jak nie, to odpalam piłę i rżnę drzwi”. A on odpowiada: „Ja nie mam klucza, chłopaki zamknęli”. Drwal naparł na drzwi, wyrwał zamek i gwoździe.

źródło: NKJP: Grzegorz Konieczny: Sosny i kruchy lód, Gazeta Wyborcza, 1996-02-16

Ozyrys położył się w skrzyni i w tym momencie wyskoczyli z ukrycia pozostali spiskowcy, zabili wieko skrzyni, po czym wrzucili ją do Nilu.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zabiję
 zabijemy
2 os. zabijesz
 zabijecie
3 os. zabije
 zabiją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zabiłem
+(e)m zabił
 zabiłam
+(e)m zabiła
 zabiłom
+(e)m zabiło
 zabiliśmy
+(e)śmy zabili
 zabiłyśmy
+(e)śmy zabiły
2 os. zabiłeś
+(e)ś zabił
 zabiłaś
+(e)ś zabiła
 zabiłoś
+(e)ś zabiło
 zabiliście
+(e)ście zabili
 zabiłyście
+(e)ście zabiły
3 os. zabił
 zabiła
 zabiło
 zabili
 zabiły

bezosobnik: zabito

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zabijmy
2 os. zabij
 zabijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zabiłbym
bym zabił
 zabiłabym
bym zabiła
 zabiłobym
bym zabiło
 zabilibyśmy
byśmy zabili
 zabiłybyśmy
byśmy zabiły
2 os. zabiłbyś
byś zabił
 zabiłabyś
byś zabiła
 zabiłobyś
byś zabiło
 zabilibyście
byście zabili
 zabiłybyście
byście zabiły
3 os. zabiłby
by zabił
 zabiłaby
by zabiła
 zabiłoby
by zabiło
 zabiliby
by zabili
 zabiłyby
by zabiły

bezosobnik: zabito by

bezokolicznik: zabić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zabiwszy

gerundium: zabicie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zabity

odpowiednik aspektowy: zabijać

Składnia

bez ograniczeń + zabić +
CO + CZYM

6. o dzwonie, zegarze

Definicja

o dzwonie, zegarze: wydać głośny dźwięk

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Połączenia

  • zegar zabił; dzwony zabiły
  • zabił po raz pierwszy, po raz drugi, po raz trzeci...

Cytaty

Punktualnie o godz. 21.37 kościelne dzwony zabiły po raz drugi. Publiczność wraz ze wszystkimi wykonawcami wspólnie zaśpiewała ulubioną „Barkę” papieża.

źródło: NKJP: (Adk): Serca wciąż płoną, Nowiny Raciborskie, 2005-05-24

Zegar zabił po raz dziesiąty, podczas gdy ja poczułem lekkie
uderzenie i odruchowo otworzyłem oczy.

źródło: Internet

Chcielibyśmy, aby nowe dzwony zabiły już w Wielką Noc, ale czy będzie to możliwe – zależy od nas wszystkich. Zachęcam zatem do wspierania budowy zarówno duchowo, jak i materialnie.

źródło: NKJP: Karol Kłosowski: Fundacja wesprze budowę kościoła, Tygodnik Tucholski, 2008

Zegar zabił, zgromadzonym przed ratuszem ukazała się śmierć i apostołowie.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zabiję
 zabijemy
2 os. zabijesz
 zabijecie
3 os. zabije
 zabiją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zabiłem
+(e)m zabił
 zabiłam
+(e)m zabiła
 zabiłom
+(e)m zabiło
 zabiliśmy
+(e)śmy zabili
 zabiłyśmy
+(e)śmy zabiły
2 os. zabiłeś
+(e)ś zabił
 zabiłaś
+(e)ś zabiła
 zabiłoś
+(e)ś zabiło
 zabiliście
+(e)ście zabili
 zabiłyście
+(e)ście zabiły
3 os. zabił
 zabiła
 zabiło
 zabili
 zabiły

bezosobnik: zabito

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zabijmy
2 os. zabij
 zabijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zabiłbym
bym zabił
 zabiłabym
bym zabiła
 zabiłobym
bym zabiło
 zabilibyśmy
byśmy zabili
 zabiłybyśmy
byśmy zabiły
2 os. zabiłbyś
byś zabił
 zabiłabyś
byś zabiła
 zabiłobyś
byś zabiło
 zabilibyście
byście zabili
 zabiłybyście
byście zabiły
3 os. zabiłby
by zabił
 zabiłaby
by zabiła
 zabiłoby
by zabiło
 zabiliby
by zabili
 zabiłyby
by zabiły

bezosobnik: zabito by

bezokolicznik: zabić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zabiwszy

gerundium: zabicie

Składnia

Rznieżywotny + zabić + bez ograniczeń

7. o sercu

Definicja

o sercu: kilkakrotnie uderzyć inaczej niż zwykle

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

  • serce zabiło
  • zabić gwałtownie, mocniej

Cytaty

Dużo wspominał: był Zamek Książąt Pomorskich i wieczór, gdy na schodach prowadzących do wnętrza restauracji zobaczył piękną kobietę, a serce zabiło mu mocniej.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008

– Cześć, casanowo – od razu poznałem głos po tamtej stronie, to była Monika. Zabiło mi serce. W ostatnich dniach niewiele o niej myślałem, ale to nie znaczy, że coś się zmieniło.

źródło: NKJP: Waldemar Borzestowski: Bulterier Samson i ja, 2008

Kamil był pewien, że skoro świt wszyscy popędzą na dół. A może popędzili i już dawno wyszli; serce zabiło mu mocniej. Stanął przy otwartych drzwiach i wciągnął mocno powietrze – czy poczuje rześkość wstającego na zewnątrz dnia?

źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005

Serce zabiło mu gwałtownie, bo złożone w kostkę ubranie miało nieodparty wygląd prezentu.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zabiję
 zabijemy
2 os. zabijesz
 zabijecie
3 os. zabije
 zabiją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zabiłem
+(e)m zabił
 zabiłam
+(e)m zabiła
 zabiłom
+(e)m zabiło
 zabiliśmy
+(e)śmy zabili
 zabiłyśmy
+(e)śmy zabiły
2 os. zabiłeś
+(e)ś zabił
 zabiłaś
+(e)ś zabiła
 zabiłoś
+(e)ś zabiło
 zabiliście
+(e)ście zabili
 zabiłyście
+(e)ście zabiły
3 os. zabił
 zabiła
 zabiło
 zabili
 zabiły

bezosobnik: zabito

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zabijmy
2 os. zabij
 zabijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zabiłbym
bym zabił
 zabiłabym
bym zabiła
 zabiłobym
bym zabiło
 zabilibyśmy
byśmy zabili
 zabiłybyśmy
byśmy zabiły
2 os. zabiłbyś
byś zabił
 zabiłabyś
byś zabiła
 zabiłobyś
byś zabiło
 zabilibyście
byście zabili
 zabiłybyście
byście zabiły
3 os. zabiłby
by zabił
 zabiłaby
by zabiła
 zabiłoby
by zabiło
 zabiliby
by zabili
 zabiłyby
by zabiły

bezosobnik: zabito by

bezokolicznik: zabić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zabiwszy

gerundium: zabicie

Składnia

Rznieżywotny + zabić +
(JAK)

8. asem

Definicja

zdobyć lub wyeliminować w jakiejś grze kartę przeciwnika

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pobić, zbić

Połączenia

  • zabić figurą; asem, królem

Cytaty

Wiedziałem przecież, że rozsądek nakazuje położyć damę, ewentualnie można ekstrawagancko zabić asem, licząc na singla króla u W, ale ja postawiłem dziesiątkę! To właściwie wszystko - przeciwnicy aż zwinęli się z bólu i popatrzyli na mnie podejrzliwie.

źródło: NKJP: Julian Klukowski: BRYDŻ, Gazeta Wyborcza, 1993-01-22

Trybuła nie zabił asem kier, lecz przebił kiera w ręce i pociągnął asa pik. E nie dołożył, a W z D73 w pikach dodał siódemkę.

źródło: Internet

Mój partner wyszedł w damę pik, którą rozgrywający przepuścił - było to stereotypowe zagranie pozwalające przeciąć wistującym komunikację, jeśli piki są rozłożone 5-2. Drugiego pika S zabił królem i zaczął liczyć lewy.

źródło: NKJP: Julian Klukowski: STEREOTYPOWE ZAGRANIA, Gazeta Wyborcza, 1992-07-31

Pionki nie powinny już ci przeszkadzać (gdyż je po prostu zabiłeś), najpierw wykończ karo na górze, potem (żmudne zadanie) rozwal pika z granatnikiem.

źródło: Internet

[...] rozgrywający będzie rozgrywał kolor w następujący sposób: wyjdzie z ręki, a następnie po dołożeniu przez ciebie damy puści, lub zabije figurą, gdy dołożysz blotkę, powtarzając cały manewr.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zabiję
 zabijemy
2 os. zabijesz
 zabijecie
3 os. zabije
 zabiją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zabiłem
+(e)m zabił
 zabiłam
+(e)m zabiła
 zabiłom
+(e)m zabiło
 zabiliśmy
+(e)śmy zabili
 zabiłyśmy
+(e)śmy zabiły
2 os. zabiłeś
+(e)ś zabił
 zabiłaś
+(e)ś zabiła
 zabiłoś
+(e)ś zabiło
 zabiliście
+(e)ście zabili
 zabiłyście
+(e)ście zabiły
3 os. zabił
 zabiła
 zabiło
 zabili
 zabiły

bezosobnik: zabito

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zabijmy
2 os. zabij
 zabijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zabiłbym
bym zabił
 zabiłabym
bym zabiła
 zabiłobym
bym zabiło
 zabilibyśmy
byśmy zabili
 zabiłybyśmy
byśmy zabiły
2 os. zabiłbyś
byś zabił
 zabiłabyś
byś zabiła
 zabiłobyś
byś zabiło
 zabilibyście
byście zabili
 zabiłybyście
byście zabiły
3 os. zabiłby
by zabił
 zabiłaby
by zabiła
 zabiłoby
by zabiło
 zabiliby
by zabili
 zabiłyby
by zabiły

bezosobnik: zabito by

bezokolicznik: zabić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zabiwszy

gerundium: zabicie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zabity

odpowiednik aspektowy: zabijać

Składnia

Rzosobowy + zabić +
CO + (CZYM)

Frazeologizmy

ktoś zabił czas
ktoś zabił nudę
ktoś zabił czas
ktoś zabił nudę
ktoś zabił wzrokiem kogoś
ktoś/coś zabił/zabiło ćwieka komuś
serce czyjeś zabiło czymś
zabij mnie
żebyś mnie zabił
zabili go i uciekł
zabity deskami
zabity dechami

Przysłowia

Co nas nie zabije, to nas wzmocni
Co cię nie zabije, wzmocni cię
Co mnie nie zabije, wzmocni mnie
Data ostatniej modyfikacji: 28.02.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN