Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł.
Pochodzenie
niem. Deckel 'pokrywka'
1. pokrywa
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn
Połączenia
- metalowy dekiel
- dekiel studzienki; obiektywu
- dekle od studzienek
- dekiel na obiektyw
Cytaty
|
Metalowy dekiel studzienki jest tylko luźno osadzony, wygląda na to, że w żaden sposób nie jest przymocowany. źródło: NKJP: Co Tydzień Jaworzno, 2005-01-01 |
|
|
Nasze babcie najczęściej do robienia kompotów używały weków, czyli słoików ze szklanym deklem i uszczelniającą go gumką. źródło: Internet: http://uprawa.eu/czytaj/kompoty |
|
|
Szczególnego aromatu potrawie nadają położone pod dekiel garnka liście kapusty. źródło: NKJP: ama: Pora na prażonki, Dziennik Zachodni, 2009-09-04 |
|
|
– Mamy zgłoszenia o kradzieży kratek ściekowych, dekli od studzienek kanalizacyjnych, znaków drogowych, metalowych wycieraczek spod drzwi wejściowych do bloków. źródło: NKJP: (MST): Kilogramy pieniędzy, Gazeta Krakowska, 2006-03-23 |
|
|
[...] Zgubiłem klucze do mieszkania i dekiel na obiektyw, padła bateria w aparacie, a tak poza tym, wszyscy zdrowi. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dekiel |
dekle |
|
| D. | dekla |
dekli deklów |
|
| C. | deklowi |
deklom |
|
| B. | dekiel |
dekle |
|
| N. | deklem |
deklami |
|
| Ms. | deklu |
deklach |
|
| W. | deklu |
dekle |
Składnia
|
+ | dekiel | + |
(CZEGO)
|
2. kołpak
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy
Połączenia
- dekle samochodowe
Cytaty
|
Albo ktoś jest wrażliwy, albo nie. Nie oszaleje nagle dla Mickiewicza młody ćpun, który szuka pieniędzy na narkotyki, chłopak kombinujący, jak zarobić na dekle samochodowe lub ich rówieśnik żyjący wyłącznie w świecie komputerów. źródło: NKJP: Jacek Cieślak: ROZMOWA Jan Englert: Jako pierwszy zrealizowałem całość „Dziadów” w telewizji, Rzeczpospolita, 1997 |
|
|
Jazda, przypominająca szaleństwo „górskiej kolejki”, zdaje się trwać bez końca. Jęczy masakrowane podwozie, spadają dekle z kół. Ciągle jednak jadą. źródło: NKJP: Marcin Wolski: Alterland, 2003-06 |
|
|
Szkoda [...], że ci wszyscy, którzy ochoczo ganiają staruszków za złe parkowanie, [...] przymykają oczy na [...] kolesi kradnących wycieraczki i dekle z samochodów, czy kierowców ciężarówek grzejących 120 km/h w sobotnie popołudnie. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dekiel |
dekle |
|
| D. | dekla |
dekli deklów |
|
| C. | deklowi |
deklom |
|
| B. | dekiel |
dekle |
|
| N. | deklem |
deklami |
|
| Ms. | deklu |
deklach |
|
| W. | deklu |
dekle |
Inne uwagi
Zwykle lm
3. czapka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie ozdoby i dodatki
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka działalność naukowa
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | czapka |
Połączenia
- dekiel akademicki
- nosić dekiel
Cytaty
|
To złudzenie potęgowało się jeszcze tym, że my, filistrzy, pojawialiśmy się w czasie komerszu na ulicach w naszych dawnych deklach akademickich. Przechodnie z uszanowaniem spoglądali na czasem siwych, brodatych panów, z deklami na głowie. źródło: NKJP: Mieczysław Jalowiecki: Na skraju imperium, 2005 |
|
|
Fuksy, czyli kandydaci, nosili granatowe dekle i bandy. źródło: NKJP: Jeremi Przybora: Przymknięte oko opaczności, 1994 |
|
|
Nosili jasnoczerwone dekle z biało-niebieskim otokiem, na uroczyste chwile stroili się we fraki, przepasywali się szarfami i przypinali rapiery z barwnymi gardami. źródło: NKJP: Zbigniew Żbikowski: Bachus herbu Flacha, 2004-02-28 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dekiel |
dekle |
|
| D. | dekla |
dekli deklów |
|
| C. | deklowi |
deklom |
|
| B. | dekiel |
dekle |
|
| N. | deklem |
deklami |
|
| Ms. | deklu |
deklach |
|
| W. | deklu |
dekle |
4. głowa
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | głowa |
Cytaty
|
Egzaminator, który oblewa za taką jazdę (że niby za wolno), ma coś nie tak z deklem. źródło: NKJP: Internet |
|
|
- Nyfek nie kryl zdziwienia. - Wcale się nie dziwię, że mogło jej odwalić w dekiel. źródło: NKJP: Piotr Śliwiński: Dziki kąt, 2007 |
|
|
Szanowna Pani, mam lekki zamęt pod deklem, dlatego zabieram sukę na pięciominutowy spacer tam i z powrotem. źródło: NKJP: Iwona L. Konieczna: Szarlotka z ogryzków, 2006 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dekiel |
dekle |
|
| D. | dekla |
dekli deklów |
|
| C. | deklowi |
deklom |
|
| B. | dekiel |
dekle |
|
| N. | deklem |
deklami |
|
| Ms. | deklu |
deklach |
|
| W. | deklu |
dekle |
5. mężczyzna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną
Cytaty
|
Ty deklu, nie umiesz normalnie dyskutować? Musisz się od razu wyzywać? źródło: NKJP: Internet |
|
|
[...] nie wiem, jakim trzeba być deklem, by kraść telefon komórkowy, przecież to najszybciej namierzą [...]. źródło: Internet: lajt.lm.pl |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dekiel |
deklowie |
ndepr |
| dekle |
depr | ||
| D. | dekla |
dekli deklów |
|
| C. | deklowi |
deklom |
|
| B. | dekla |
dekli deklów |
|
| N. | deklem |
deklami |
|
| Ms. | deklu |
deklach |
|
| W. | deklu |
deklowie |
ndepr |
| dekle |
depr |