Chronologizacja
Pochodzenie
Rzeczownik odczasownikowy od przedrostkowego zaprawić / zaprawiać; zob. prawić
1. przygotowanie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem
Połączenia
- dobra, doskonała, niezła, solidna, świetna, wspaniała, znakomita zaprawa; zaprawa fizyczna, kondycyjna, sportowa
- zaprawa przed meczem, przed zawodami; przed sezonem zimowym; przed górami, przed nartami, przed wyjazdem na narty; przed wiosną, przed zimą
Cytaty
|
[...] najlepszą zaprawą do późniejszych samotnych wypraw w latach 90. była dla niego pustynia, gdzie spędził półtora roku na kontrakcie, wytyczając teren jako kartograf. źródło: NKJP: Lepiej, by podróż trwała wiele lat, Dziennik Polski, 2000-04-29 |
|
|
Wyprawa była udana. Zyskaliśmy doświadczenie we wspinaczce wielościanowej zimą, co jest dla nas zaprawą przed zdobyciem północnej ściany góry Matterhorn w Szwajcarii - jednej z najtrudniejszych w Europie [...]. źródło: NKJP: (BEA): Przetarcie przed atakiem na Himalaje, DziennikPolski, 2001-02-12 |
|
|
Dobrą zaprawą przed pokonywaniem przeszkód terenowych jest jazda slalomowa. Wyrabia ona umiejętność szybkiego hamowania i płynnego wchodzenia w zakręty, pozwala też nauczyć się idealnego panowania nad rowerem. źródło: Internet |
|
|
Latem z kolei uczestniczył w biegach sztafetowych Zakopane - Morskie Oko - Zakopane, które były doskonałą zaprawą przed sezonem zimowym. źródło: NKJP: Wojciech Szatkowski: Olimpijczyk i rzeźbiarz, Dziennik Polski, 2002-08-21 |
|
|
Niektóre tematy opracowywali wykładowcy metodą dyskusji, wychodząc z założenia, że wyzwala ona aktywność słuchaczy, a zarazem jest dobrą zaprawą do wystąpień publicznych i stwarza okazję do korygowania wypowiedzi i ćwiczenia sprawności językowej. źródło: NKJP: Tadeusz Jałmużna: Zakłady kształcenia nauczycieli w Łodzi w latach 1918-1998, 2001 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zaprawa |
zaprawy |
|
| D. | zaprawy |
zapraw |
|
| C. | zaprawie |
zaprawom |
|
| B. | zaprawę |
zaprawy |
|
| N. | zaprawą |
zaprawami |
|
| Ms. | zaprawie |
zaprawach |
|
| W. | zaprawo |
zaprawy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
+ | zaprawa | + |
(do CZEGO | przed CZYM)
|
2. wprawa
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Połączenia
- dobra, niezła, solidna, świetna, wspaniała, znakomita zaprawa
- mieć, posiadać; zdobyć zaprawę
Cytaty
|
To dla nas niestraszne, mamy dobrą zaprawę sprzed roku, gdy w ciągu trzech tygodni przejechaliśmy prawie 850 km z Ustki wzdłuż Wybrzeża aż na Mazury - powiedzieli przed wyjazdem uczestnicy ubiegłorocznej wyprawy. źródło: NKJP: (BK): Przez puszczę na rowerze, Dziennik Polski, 2002-07-05 |
|
|
Zaprawę w chodzeniu po górach nasi chłopcy już zdobyli. Rzymianie nie mają jej wcale... źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951 |
|
|
Myślę zresztą, że zaprawa baletowa i kondycja tancerki bardzo jej w tych taternickich wyczynach pomogła. źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet: wybór z pamięci 90-latka, 2004 |
|
|
Jak się ma mocną głowę i niezłą zaprawę w piciu, cóż to jest pięć setek? źródło: NKJP: Anna Dodziuk, Włodzimierz Kamecki: Wyjść z matni : proste rozmowy o zgubnym nałogu, 1994 |
|
|
[...] piraci powietrzni Göringa dysponowali nowoczesnym sprzętem i posiadali solidną zaprawę w swoim rzemiośle. Miastom starej Anglii szykował się los Warszawy i Rotterdamu. źródło: NKJP: Franciszek Ryszka: Noc i mgła : Niemcy w okresie hitlerowskim, 1963 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zaprawa |
zaprawy |
|
| D. | zaprawy |
zapraw |
|
| C. | zaprawie |
zaprawom |
|
| B. | zaprawę |
zaprawy |
|
| N. | zaprawą |
zaprawami |
|
| Ms. | zaprawie |
zaprawach |
|
| W. | zaprawo |
zaprawy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
|
+ | zaprawa | + |
(w CZYM)
|
3. murarska
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo materiały, narzędzia i maszyny budowlane
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | grunt |
Połączenia
- zaprawa cementowa, cementowo-wapienna, gipsowa, klejąca, klejowa, wapienna; ciepłochronna; budowlana, murarska, podłogowa, tynkarska; szpachlowa; cienkowarstwowa, grubowarstwowa; elastyczna, mokra, rzadka, słaba; świeża; betonowa zaprawa
- zaprawa do fugowania, do klinkieru
- grubość; warstwa; nadmiar; worek; przyczepność zaprawy
- mieszarka do zaprawy
- przygotować; mieszać, rozrobić; nałożyć/nakładać, położyć, rozprowadzić; zeskrobać zaprawę
- łączyć (cegły, kamienie, pustaki) zaprawą; wypełnić coś zaprawą
- pokryty; spojony zaprawą
Cytaty
|
Skwar lejący się z nieba niekiedy dokucza ludziom, ale, paradoksalnie, pomaga robotom betoniarskim. Zaprawa szybciej wtedy wiąże, a filarowe konstrukcje nabierają większej mocy i wytrzymałości. źródło: NKJP: Tylko jedna nitka, Dziennik Polski, 2001-08-09 |
|
|
[...] w miejscach o podwyższonej wilgotności, jeszcze przed ułożeniem płytek ceramicznych, wykonajmy dodatkowe zabezpieczenie przy pomocy odpowiednich zapraw i materiałów uszczelniających. źródło: NKJP: Andrzej Bogusz: Gips, karton i glazura, Nowiny Raciborskie, 2005-03-01 |
|
|
Ktoś próbował oderwać kafelki od ściany w łazience, ale były zbyt solidnie mocowane zaprawą. Rozbito je młotkiem. źródło: NKJP: Iwona Trusewicz: Konkurs „My z PRL?, Gazeta Wyborcza, 1993-05-05 |
|
|
Sama konstrukcja katedry jest stabilna, ale na zewnętrznych elewacjach dzieją się różne rzeczy. Deszcz, mróz i erozja nieustannie niszczą ściany, wymywają zaprawę. źródło: NKJP: Zbigniew Bąk: Katedra nam się sypie, Echo Dnia, 2005-09-16 |
|
|
Zamek wzniesiono jednak z niemiecką solidnością, według najświetniejszej technologii lat dziewięćdziesiątych trzynastego wieku: wzmacniając zaprawę białkiem z jaj kurzych. źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zaprawa |
zaprawy |
|
| D. | zaprawy |
zapraw |
|
| C. | zaprawie |
zaprawom |
|
| B. | zaprawę |
zaprawy |
|
| N. | zaprawą |
zaprawami |
|
| Ms. | zaprawie |
zaprawach |
|
| W. | zaprawo |
zaprawy |
4. w malarstwie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo materiały, narzędzia i maszyny budowlane
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka sztuki plastyczne
Połączenia
- zaprawa malarska; kredowa, klejowo-kredowa, olejowa; barwna; krusząca się zaprawa
- warstwa zaprawy
- nałożyć/nakładać, rozprowadzić zaprawę
- pokryć coś zaprawą
Cytaty
|
Portret prezydenta Ferdynanda Weigla wymaga m.in.: wzmocnienia drewnianego krosna, wyprostowania zdeformowanego płótna oraz uzupełnienia ubytków zaprawy i malatury. źródło: NKJP: 9 prezydentów do konserwacji, Dziennik Polski, 1998-02-05 |
|
|
Rysował swoje obrazy dwukrotnie - pierwszy raz, kiedy realizował wstępny szkic na białej zaprawie oraz po raz drugi, gdy kończył dzieło nadając mu ostatnie akcenty. źródło: Internet |
|
|
W końcu wieku XVI w malarstwie północnym o zasadzie tej jakby zapomniano i zaczęto nawet wprowadzać zaprawy barwne np. brunatne lub czerwone na wzór mistrzów włoskich, którzy stosowali je blisko 100 lat wcześniej. źródło: Internet |
|
|
[...] zagruntowano rzeźbę ponownie bardzo grubą i niestaranną warstwą zaprawy, pomalowano, pozłocono i wysrebrzono, choć rzeźba pierwotnie była tylko polichromowana temperą. źródło: Internet |
|
|
Zaprawę pod folię złotą zabarwia się na czerwono, pod srebro na niebiesko. Następnie zaprawę pokrywa się warstwą ochronną - izolującą [...]. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zaprawa |
zaprawy |
|
| D. | zaprawy |
zapraw |
|
| C. | zaprawie |
zaprawom |
|
| B. | zaprawę |
zaprawy |
|
| N. | zaprawą |
zaprawami |
|
| Ms. | zaprawie |
zaprawach |
|
| W. | zaprawo |
zaprawy |
5. do mięsa
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Połączenia
- zaprawa cytrynowa, korzenna, musztardowa, octowa, orzechowa, pomidorowa, ziołowa
- zaprawa z octu, z oleju, z ziół; zaprawa do mięsa, do ryb, do ryżu, do sałatek; do alkoholu, do napojów, do wódki
- zaprawa z czosnkiem
- składniki zaprawy
- przepis na zaprawę
- przygotować, przyrządzić zaprawę
- skropić, zalać; natrzeć coś zaprawą
- marynować, moczyć coś w zaprawie
Cytaty
|
Szef kuchni - Wojciech Herian - zaczynał swą karierę zawodową w Hawełce, potem pracował w restauracjach Wiednia i Berlina. Na weekend proponuje naszym Czytelnikom żeberka z grilla w zaprawie miodowo-piwnej z pieprzem. źródło: NKJP: (RD): Żeberka z grilla w zaprawie miodowo-piwnej z pieprzem, Dziennik Polski, 2000-11-20 |
|
|
Pokrojoną w paseczki pierś z kurczaka marynujemy w zaprawie z cytryny z dodatkiem natki pietruszki lub kolendry, czosnku, sosu sojowego, najlepiej imbirowego. źródło: NKJP: Małgorzata Pawelec: Skrzydełko czy nóżka?, Echo Dnia, 2007-03-30 |
|
|
Uzupełnił zawartość rondla przygotowaną wcześniej zaprawą korzenną z lubczykiem. Nałożył pokrywkę i wrócił do rozmowy. źródło: NKJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk... i śmierć bankiera, 2006 |
|
|
Mięso musi być cały czas dobrze zanurzone w zaprawie. Im dłużej mięso będzie marynowane, tym bardziej pikantna będzie pieczeń. źródło: Internet |
|
|
Na litr krupniku bierze się 5 ml zaprawy lub nieco więcej, żeby uzyskać bardziej aromatyczny krupnik. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zaprawa |
zaprawy |
|
| D. | zaprawy |
zapraw |
|
| C. | zaprawie |
zaprawom |
|
| B. | zaprawę |
zaprawy |
|
| N. | zaprawą |
zaprawami |
|
| Ms. | zaprawie |
zaprawach |
|
| W. | zaprawo |
zaprawy |
6. przetwory
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Połączenia
- domowe zaprawy
- zaprawy z owoców, z warzyw
- zaprawy na zimę
- przepisy na zaprawy
- robić zaprawy
Cytaty
|
Pracownice stołówki: Stanisława Wójcik, Bożena Czak oraz Maria Zdebik z dumą pokazują spiżarnię kuchni, w której zgromadziły już około tysiąca różnego rodzaju zapraw. Owoce na przetwory pochodzą ze szkolnego ogrodu oraz z darów od alwernijskich gospodarzy. źródło: NKJP: (EM): Domowy obiad, Dziennik Polski, 2001-09-11 |
|
|
Zachęcamy do samodzielnego robienia zapraw - domowe specjały z owoców są zdrowsze i tańsze niż kupne przetwory. źródło: Internet |
|
|
Wykonano kilkadziesiąt różnych zapraw, np. paprykę konserwową, mieszankę warzywną, kapustę kiszoną, mus jabłkowy, kompoty z jabłek i gruszek oraz pigwę do herbatki. źródło: Internet |
|
|
Prawie wszystko robiło się w domu. Kisiło się kapustę, ogórki, przygotowywało zaprawy na zimę. źródło: Internet |
|
|
Ponieważ lubię robić zaprawy, często robię marmoladę pomarańczową, a w tym roku po raz pierwszy zrobiłam cytrynową. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zaprawa |
zaprawy |
|
| D. | zaprawy |
zapraw |
|
| C. | zaprawie |
zaprawom |
|
| B. | zaprawę |
zaprawy |
|
| N. | zaprawą |
zaprawami |
|
| Ms. | zaprawie |
zaprawach |
|
| W. | zaprawo |
zaprawy |
Inne uwagi
Zwykle lm