Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. dawać
1. zdziwienie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- udawać miłość, przyjaźń, uczucia; obojętność, powagę; cnotliwość, niewinność; radość, szczęście, wesołość; zaskoczenie, zdziwienie; gniew; orgazm
- dobrze, kiepsko udawać
Cytaty
|
- Chłopak zmarszczył brwi i strugał zawzięcie kij, nie wyciągając ręki. Wyglądał jak ktoś, kto udaje obojętność, żeby ukryć prawdziwe myśli czy uczucia. źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1990 |
|
|
Typowy kolekcjoner, który zakłada sklep, mimo że nikomu nic nie chce sprzedać. Udaje, że prowadzi handel, bo trzeba pozorować pracę. źródło: NKJP: Michał Olszewski: Chwalcie łąki umajone, 2005 |
|
|
Jedyną moją zaletą jest to, że jestem w tej chwili szczera. Nie mam zamiaru udawać siostrzanej miłości. źródło: NKJP: Hanna Kowalewska: Tego lata, w Zawrociu, 1998 |
|
|
Chcę wszystko zmienić. Dom, zawód... - Kto? - Co kto? - udawałem, że nie rozumiem. źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
udaję |
udajemy |
|||
| 2 os. |
udajesz |
udajecie |
|||
| 3 os. |
udaje |
udają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
udawałem +(e)m udawał |
udawałam +(e)m udawała |
udawałom +(e)m udawało |
udawaliśmy +(e)śmy udawali |
udawałyśmy +(e)śmy udawały |
| 2 os. |
udawałeś +(e)ś udawał |
udawałaś +(e)ś udawała |
udawałoś +(e)ś udawało |
udawaliście +(e)ście udawali |
udawałyście +(e)ście udawały |
| 3 os. |
udawał |
udawała |
udawało |
udawali |
udawały |
bezosobnik: udawano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę udawał będę udawać |
będę udawała będę udawać |
będę udawało będę udawać |
będziemy udawali będziemy udawać |
będziemy udawały będziemy udawać |
| 2 os. |
będziesz udawał będziesz udawać |
będziesz udawała będziesz udawać |
będziesz udawało będziesz udawać |
będziecie udawali będziecie udawać |
będziecie udawały będziecie udawać |
| 3 os. |
będzie udawał będzie udawać |
będzie udawała będzie udawać |
będzie udawało będzie udawać |
będą udawali będą udawać |
będą udawały będą udawać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
udawajmy |
|
| 2 os. |
udawaj |
udawajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
udawałbym bym udawał |
udawałabym bym udawała |
udawałobym bym udawało |
udawalibyśmy byśmy udawali |
udawałybyśmy byśmy udawały |
| 2 os. |
udawałbyś byś udawał |
udawałabyś byś udawała |
udawałobyś byś udawało |
udawalibyście byście udawali |
udawałybyście byście udawały |
| 3 os. |
udawałby by udawał |
udawałaby by udawała |
udawałoby by udawało |
udawaliby by udawali |
udawałyby by udawały |
bezosobnik: udawano by
bezokolicznik: udawać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
udając
gerundium: udawanie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | udawanie |
udawania |
| D. | udawania |
udawań |
| C. | udawaniu |
udawaniom |
| B. | udawanie |
udawania |
| N. | udawaniem |
udawaniami |
| Ms. | udawaniu |
udawaniach |
| W. | udawanie |
udawania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: udający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | udający |
udający |
udający |
udające |
udająca |
| D. | udającego |
udającego |
udającego |
udającego |
udającej |
| C. | udającemu |
udającemu |
udającemu |
udającemu |
udającej |
| B. | udającego |
udającego |
udający |
udające |
udającą |
| N. | udającym |
udającym |
udającym |
udającym |
udającą |
| Ms. | udającym |
udającym |
udającym |
udającym |
udającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | udający |
udający |
udające |
udające |
| D. | udających |
udających |
udających |
udających |
| C. | udającym |
udającym |
udającym |
udającym |
| B. | udających |
udających |
udających |
udające |
| N. | udającymi |
udającymi |
udającymi |
udającymi |
| Ms. | udających |
udających |
udających |
udających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: udawany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | udawany |
udawany |
udawany |
udawane |
udawana |
| D. | udawanego |
udawanego |
udawanego |
udawanego |
udawanej |
| C. | udawanemu |
udawanemu |
udawanemu |
udawanemu |
udawanej |
| B. | udawanego |
udawanego |
udawany |
udawane |
udawaną |
| N. | udawanym |
udawanym |
udawanym |
udawanym |
udawaną |
| Ms. | udawanym |
udawanym |
udawanym |
udawanym |
udawanej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | udawani |
udawani |
udawane |
udawane |
| D. | udawanych |
udawanych |
udawanych |
udawanych |
| C. | udawanym |
udawanym |
udawanym |
udawanym |
| B. | udawanych |
udawanych |
udawanych |
udawane |
| N. | udawanymi |
udawanymi |
udawanymi |
udawanymi |
| Ms. | udawanych |
udawanych |
udawanych |
udawanych |
odpowiednik aspektowy: udać
Składnia
|
+ | udawać | + |
CO +
(MOWA WPROST)
|
|
|
+ | udawać | + |
że ZDANIE
|
2. kibica
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- udawać głuchego, ślepca; damę, dżentelmena; dyplomatę, eksperta, profesjonalistę, znawcę; nieśmiałą; pijanego
- dobrze, kiepsko, słabo udawać
Cytaty
|
Dotknęła go nieznacznie kolanem i poprosiła z uśmiechem, żeby nie udawał nieśmiałego nastolatka i nie szukał wymówek, by koło niej usiąść. źródło: NKJP: Marek Krajewski; Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009 |
|
|
Ostro do niego! I zaskoczyłem drania - natychmiast jął udawać pijaczka! źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980 |
|
|
Stałem przed oknem i udawałem Paganiniego. źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
udaję |
udajemy |
|||
| 2 os. |
udajesz |
udajecie |
|||
| 3 os. |
udaje |
udają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
udawałem +(e)m udawał |
udawałam +(e)m udawała |
udawałom +(e)m udawało |
udawaliśmy +(e)śmy udawali |
udawałyśmy +(e)śmy udawały |
| 2 os. |
udawałeś +(e)ś udawał |
udawałaś +(e)ś udawała |
udawałoś +(e)ś udawało |
udawaliście +(e)ście udawali |
udawałyście +(e)ście udawały |
| 3 os. |
udawał |
udawała |
udawało |
udawali |
udawały |
bezosobnik: udawano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę udawał będę udawać |
będę udawała będę udawać |
będę udawało będę udawać |
będziemy udawali będziemy udawać |
będziemy udawały będziemy udawać |
| 2 os. |
będziesz udawał będziesz udawać |
będziesz udawała będziesz udawać |
będziesz udawało będziesz udawać |
będziecie udawali będziecie udawać |
będziecie udawały będziecie udawać |
| 3 os. |
będzie udawał będzie udawać |
będzie udawała będzie udawać |
będzie udawało będzie udawać |
będą udawali będą udawać |
będą udawały będą udawać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
udawajmy |
|
| 2 os. |
udawaj |
udawajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
udawałbym bym udawał |
udawałabym bym udawała |
udawałobym bym udawało |
udawalibyśmy byśmy udawali |
udawałybyśmy byśmy udawały |
| 2 os. |
udawałbyś byś udawał |
udawałabyś byś udawała |
udawałobyś byś udawało |
udawalibyście byście udawali |
udawałybyście byście udawały |
| 3 os. |
udawałby by udawał |
udawałaby by udawała |
udawałoby by udawało |
udawaliby by udawali |
udawałyby by udawały |
bezosobnik: udawano by
bezokolicznik: udawać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
udając
gerundium: udawanie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | udawanie |
udawania |
| D. | udawania |
udawań |
| C. | udawaniu |
udawaniom |
| B. | udawanie |
udawania |
| N. | udawaniem |
udawaniami |
| Ms. | udawaniu |
udawaniach |
| W. | udawanie |
udawania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: udający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | udający |
udający |
udający |
udające |
udająca |
| D. | udającego |
udającego |
udającego |
udającego |
udającej |
| C. | udającemu |
udającemu |
udającemu |
udającemu |
udającej |
| B. | udającego |
udającego |
udający |
udające |
udającą |
| N. | udającym |
udającym |
udającym |
udającym |
udającą |
| Ms. | udającym |
udającym |
udającym |
udającym |
udającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | udający |
udający |
udające |
udające |
| D. | udających |
udających |
udających |
udających |
| C. | udającym |
udającym |
udającym |
udającym |
| B. | udających |
udających |
udających |
udające |
| N. | udającymi |
udającymi |
udającymi |
udającymi |
| Ms. | udających |
udających |
udających |
udających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: udawany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | udawany |
udawany |
udawany |
udawane |
udawana |
| D. | udawanego |
udawanego |
udawanego |
udawanego |
udawanej |
| C. | udawanemu |
udawanemu |
udawanemu |
udawanemu |
udawanej |
| B. | udawanego |
udawanego |
udawany |
udawane |
udawaną |
| N. | udawanym |
udawanym |
udawanym |
udawanym |
udawaną |
| Ms. | udawanym |
udawanym |
udawanym |
udawanym |
udawanej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | udawani |
udawani |
udawane |
udawane |
| D. | udawanych |
udawanych |
udawanych |
udawanych |
| C. | udawanym |
udawanym |
udawanym |
udawanym |
| B. | udawanych |
udawanych |
udawanych |
udawane |
| N. | udawanymi |
udawanymi |
udawanymi |
udawanymi |
| Ms. | udawanych |
udawanych |
udawanych |
udawanych |
odpowiednik aspektowy: udać
Składnia
|
|
+ | udawać | + |
KOGO
|
3. oryginał
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | naśladować |
Połączenia
- udawać dzieło sztuki, obraz, oryginał
Cytaty
|
Od kilkudziesięciu lat, czyli odkąd (bodaj) „Przekrój” ukazał fotografię płótna [...] mającego udawać obraz Vermeera z Delft, nie mija mi zdumienie, że ktokolwiek dał się nabrać i wziął twór nieudacznika malarskiego za dzieło arcymistrza! źródło: NKJP: Szymon Kobyliński: Mistrzowie, fałszerz i znawcy, Gazeta Wyborcza, 1996-11-08 |
|
|
Siedemdziesięcioletni donżuan z puszką piwa w dłoni flirtował ze swoją rówieśniczką w opiętym czerwonym kostiumie i w spódniczce z udawanej afrykańskiej trawy. źródło: NKJP: Marek Krajewski, Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
udaję |
udajemy |
|||
| 2 os. |
udajesz |
udajecie |
|||
| 3 os. |
udaje |
udają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
udawałem +(e)m udawał |
udawałam +(e)m udawała |
udawałom +(e)m udawało |
udawaliśmy +(e)śmy udawali |
udawałyśmy +(e)śmy udawały |
| 2 os. |
udawałeś +(e)ś udawał |
udawałaś +(e)ś udawała |
udawałoś +(e)ś udawało |
udawaliście +(e)ście udawali |
udawałyście +(e)ście udawały |
| 3 os. |
udawał |
udawała |
udawało |
udawali |
udawały |
bezosobnik: udawano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę udawał będę udawać |
będę udawała będę udawać |
będę udawało będę udawać |
będziemy udawali będziemy udawać |
będziemy udawały będziemy udawać |
| 2 os. |
będziesz udawał będziesz udawać |
będziesz udawała będziesz udawać |
będziesz udawało będziesz udawać |
będziecie udawali będziecie udawać |
będziecie udawały będziecie udawać |
| 3 os. |
będzie udawał będzie udawać |
będzie udawała będzie udawać |
będzie udawało będzie udawać |
będą udawali będą udawać |
będą udawały będą udawać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
udawajmy |
|
| 2 os. |
udawaj |
udawajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
udawałbym bym udawał |
udawałabym bym udawała |
udawałobym bym udawało |
udawalibyśmy byśmy udawali |
udawałybyśmy byśmy udawały |
| 2 os. |
udawałbyś byś udawał |
udawałabyś byś udawała |
udawałobyś byś udawało |
udawalibyście byście udawali |
udawałybyście byście udawały |
| 3 os. |
udawałby by udawał |
udawałaby by udawała |
udawałoby by udawało |
udawaliby by udawali |
udawałyby by udawały |
bezosobnik: udawano by
bezokolicznik: udawać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
udając
gerundium: udawanie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | udawanie |
udawania |
| D. | udawania |
udawań |
| C. | udawaniu |
udawaniom |
| B. | udawanie |
udawania |
| N. | udawaniem |
udawaniami |
| Ms. | udawaniu |
udawaniach |
| W. | udawanie |
udawania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: udający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | udający |
udający |
udający |
udające |
udająca |
| D. | udającego |
udającego |
udającego |
udającego |
udającej |
| C. | udającemu |
udającemu |
udającemu |
udającemu |
udającej |
| B. | udającego |
udającego |
udający |
udające |
udającą |
| N. | udającym |
udającym |
udającym |
udającym |
udającą |
| Ms. | udającym |
udającym |
udającym |
udającym |
udającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | udający |
udający |
udające |
udające |
| D. | udających |
udających |
udających |
udających |
| C. | udającym |
udającym |
udającym |
udającym |
| B. | udających |
udających |
udających |
udające |
| N. | udającymi |
udającymi |
udającymi |
udającymi |
| Ms. | udających |
udających |
udających |
udających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: udawany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | udawany |
udawany |
udawany |
udawane |
udawana |
| D. | udawanego |
udawanego |
udawanego |
udawanego |
udawanej |
| C. | udawanemu |
udawanemu |
udawanemu |
udawanemu |
udawanej |
| B. | udawanego |
udawanego |
udawany |
udawane |
udawaną |
| N. | udawanym |
udawanym |
udawanym |
udawanym |
udawaną |
| Ms. | udawanym |
udawanym |
udawanym |
udawanym |
udawanej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | udawani |
udawani |
udawane |
udawane |
| D. | udawanych |
udawanych |
udawanych |
udawanych |
| C. | udawanym |
udawanym |
udawanym |
udawanym |
| B. | udawanych |
udawanych |
udawanych |
udawane |
| N. | udawanymi |
udawanymi |
udawanymi |
udawanymi |
| Ms. | udawanych |
udawanych |
udawanych |
udawanych |
Składnia
| Rznieosobowy | + | udawać | + |
CO
|