-
1.
narząd znajdujący się w klatce piersiowej tłoczący krew do tętnic -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA
Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego
części ciała, elementy i substancje składowe
CZŁOWIEK I PRZYRODA
Świat zwierząt
budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych -
- ludzkie; własne; młode, chore, słabe, zdrowe; sztuczne serce
- serce pacjenta; kompozytora, króla, księcia, marszałka, papieża...; Chopina, Kościuszki, Piłsudskiego...; świni
- serce i mózg, serce i nerki, serce i płuca, serce i wątroba
- komora, mięsień, przedsionek, zastawka; tętno; akcja, czynność, praca, skurcz, uderzenia; ból, choroby, dolegliwości, wada; arytmia, atak, miażdżyca, nerwica, niedokrwienie, niewydolność, palpitacja, udar, uszkodzenie, zaburzenia, zawał; rozrusznik, stymulator; badanie, cewnikowanie, echo, masaż, operacja, przeszczep, transplantacja; chirurgia, klinika serca; w okolicy/w okolicach serca
- leki na serce
- kłopoty, problemy z sercem
- operacja na otwartym sercu; ból w sercu
- chory na serce
- serce bije, kłuje, kołatało, łomotało/łomocze, pracuje, pulsowało, tłukło, uderzyło, waliło, zabiło (gwałtownie, mocniej, szybciej)
- osłuchać; przeszczepić serce
- leczenie serca
- chorować, leczyć się na serce
-
Gdy w końcu zmuszono mnie do zrobienia tych badań, to okazało się, że mam chore serce.
źródło: NKJP: Zwolnienie po odwołaniu, Dziennik Polski, 2001-10-26
We wszystkich warstwach ściany serca występują sploty nerwowe i zwoje śródścienne.
źródło: NKJP: Jan Zarzycki: Anatomia mikroskopowa zwierząt domowych i człowieka, 1995
[...] lekarze stwierdzili, iż serce ma umiejscowione po prawej stronie ciała...
źródło: NKJP: Z udziałem ... hokeistów, Dziennik Polski, 2000-09-02
Od wiosny przeszczepione [...] serce pracowało coraz gorzej.
źródło: NKJP: Agnieszka Borzęcka: Uratował innych?, Gazeta Krakowska, 2003-11-29
Leżąc w półmroku, zamierali. Serca biły ciężko, rozdzierały piersi.
źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
liczba pojedyncza liczba mnoga M. serce
serca
D. serca
serc
C. sercu
sercom
B. serce
serca
N. sercem
sercami
Ms. sercu
sercach
W. serce
serca
-
psł. *sŕ̥dьce < *sĭrdĭ-ko 'serce'
Pierwotnie rzeczownik zdrobniały z przyrostkiem *-ko- (późniejsze *-ce jest wynikiem III palatalizacji) od podstawowego *sŕ̥dь (dawna deklinacja -*ĭ-).
Dokładny kontynuant sierce poświadczony jest w st.pol. i do dziś zachowany w niektórych gwarach. Obecna forma serce utrwaliła się pod wpływem czeskim.