Z historii słownika

Pod koniec 2004 roku Komitet Językoznawstwa PAN zwrócił się do wybranych językoznawców i instytucji z propozycją przygotowania ogólnej koncepcji wielkiego słownika języka polskiego, który miałby w roli podstawowego źródła wiedzy o słownictwie polszczyzny zastąpić mocno już zdezaktualizowany Słownik języka polskiego PAN pod redakcją Witolda Doroszewskiego, wydany w latach 1958-1969. Na posiedzeniu KJ PAN 3 października 2005 roku przedstawiono kilka wstępnych projektów koncepcji słownika, a w wyniku dyskusji Komitet powołał zespół słownikowy. Prace koncepcyjne toczyły się od początku pod egidą Instytutu Języka Polskiego PAN, który udzielił im wsparcia organizacyjnego, a także – w miarę istniejących możliwości – etatowego. 4 grudnia 2006 roku zespół przedstawił uszczegółowioną koncepcję słownika na posiedzeniu KJ PAN. Najważniejszym założeniem autorów było to, że planowany słownik będzie miał postać wyłącznie elektroniczną i będzie udostępniany bezpłatnie w Internecie. Obejmie słownictwo polskie poświadczone w tekstach od roku 1945, przy czym w pierwszej kolejności opracowany zostanie podstawowy zasób leksemów polszczyzny, a później zbiór haseł będzie podlegał dalszej rozbudowie.

Pierwszy etap prac leksykograficznych, finansowany w ramach grantu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (projekt nr R 17 004 03), trwał od grudnia 2007 do grudnia 2012 roku. W tym okresie sformułowano zasady opracowania słownika, ustalono strukturę artykułu hasłowego, zaprojektowano i wykonano system informatyczny umożliwiający tworzenie słownika oraz opracowano hasła opisujące 15 tysięcy najczęściej używanych wyrazów języka polskiego (których listę uzyskano w wyniku analizy komputerowych korpusów tekstów, dostępnych w 2007 roku).

W kwietniu 2013 roku Wielki słownik języka polskiego został objęty honorowym patronatem przez Senat Rzeczpospolitej Polskiej.

Od sierpnia 2013 roku prace nad rozwojem słownika toczyły się w głównej mierze dzięki finansowaniu w ramach projektów Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki:  11H 12 014 (2013– 2018), 11 H 18 028086 (2018–2021), NPRH/DN/SP/0002/2023/12 (2024–2026), a także z funduszy pozostających w dyspozycji Instytutu Języka Polskiego PAN. Dzięki temu możliwa była dalsza rozbudowa zasobu haseł, który w lipcu 2024 roku przekroczył 90 tysięcy.

Niezależnie od powiększania liczby haseł słownika (oraz aktualizacji dawniej opublikowanych artykułów hasłowych) rozwijana jest także jego struktura informatyczna i interfejs użytkownika.  W 2022 roku wprowadzono funkcję "Hasła dnia" oraz odrębny interfejs slownika tematycznego (dostępne ze strony startowej). W lipcu 2024 roku ukończono prace nad aplikacją dla urządzeń mobilnych (systemy Android i OJS), która można bezpłatnie pobrać z odpowiednich sklepów internetowych i zainstalować na własnym smartfonie lub tablecie.

Więcej szczegółów z historii słownika można znaleźć w publikacjach podanych w dziale Bibliografia.