-
4.
książk. siedlisko uczuć człowieka -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Stany psychiczne człowieka -
synonimy: serducho
-
- rozdarte serce
- serce i dusza, serce i rozum, serce i sumienie, serce i umysł
- serce komuś się rozdziera; rośnie; wezbrało dumą, goryczą, litością, radością...
- kierować się sercem
- coś malowane, pisane sercem
- mieć kogoś w sercu
-
Obaj uczeni odeszli przedwcześnie, w pełni sił twórczych, pozostawili jednak po sobie ważne dzieła językoznawcze i pamięć w sercach przyjaciół, kolegów i licznych studentów-nauczycieli [...].
źródło: NKJP: Leszek Bednarczuk: Mistrz i uczeń, 2008
Jeszcze w sercach mieli żywą radość ze spotkania z Ojcem Świętym, gdy przed ich oczami otwarły się nieprzebrane skarby kultury i sztuki, ukazane i objaśnione ze znawstwem.
źródło: NKJP: Jan Antoł: Krótkie opisanie pielgrzymki strażaków do Rzymu, 1999
Skromność zaś i sceptycyzm wobec świata otwierają serce człowieka dla innych, dla innych ubogich, których [...] zawsze będziemy mieli pośród siebie [...].
źródło: NKJP: Zygmunt Kubiak: Przestrzeń dzieł wiecznych: eseje o tradycji kultury śródziemnomorskiej, 1993
Odszedłeś tak młodo, zostawiając nas, rodziców i braci, z rozdartymi sercami.
źródło: NKJP: Beata Kanik: Trzymając śmierć za rękę, 2008
[...] chciałbym [...] reprezentantkom na tej sali życzyć z całego serca, żeby w ich sercach gościły zawsze szczęście, radość i wszelka pomyślność, a przede wszystkim satysfakcja z wykonywanego zawodu.
źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 29.05.1996
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
liczba pojedyncza liczba mnoga M. serce
serca
D. serca
serc
C. sercu
sercom
B. serce
serca
N. sercem
sercami
Ms. sercu
sercach
W. serce
serca
-
psł. *sŕ̥dьce < *sĭrdĭ-ko 'serce'
Pierwotnie rzeczownik zdrobniały z przyrostkiem *-ko- (późniejsze *-ce jest wynikiem III palatalizacji) od podstawowego *sŕ̥dь (dawna deklinacja -*ĭ-).
Dokładny kontynuant sierce poświadczony jest w st.pol. i do dziś zachowany w niektórych gwarach. Obecna forma serce utrwaliła się pod wpływem czeskim.