-
1.
chem. miękki, ciężki metal o srebrzystobiałej barwie, będący surowcem przemysłu ciężkiego, niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu -
CZŁOWIEK I PRZYRODA
Ziemia
minerały i pierwiastki
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA
Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego
części ciała, elementy i substancje składowe -
hiperonimy: substancja
-
- czerwone; podgrzane; rozpalone, rozżarzone żelazo
- atomy; jony; nadmiar; odlewnia; ruda; walcownia; wytop żelaza
- krzyże, pręty, przedmioty z żelaza
- (owoce, warzywa) bogate w żelazo
- hartować; wyrabiać; wytapiać żelazo
- kute; odlane z żelaza
- twardy jak żelazo; zimny niczym żelazo
-
Wśród przeładowywanych produktów i surowców dominowała ruda żelaza, przeznaczona dla Huty im. Tadeusza Sendzimira w Krakowie, a także dostarczana tranzytem przez Polskę do hut w Czechach (w tym roku 435 tys. ton).
źródło: NKJP: Finansowy, Dziennik Polski, 2000-07-10
Wyrabiano tu dobre żelazo z przeznaczeniem na eksport.
źródło: NKJP: Lech Szaraniec: Górny Śląsk, 1997
Egipcjanie nie potrafili jeszcze uzyskiwać tak wysokich temperatur, aby mogli wytapiać żelazo z rudy, ale gdy kawałek żelaza spadł im z nieba, wiedzieli, co z nim zrobić.
źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999
Woda mineralna bogata w żelazo pomagała kuracjuszom chorym na serce i wiele innych schorzeń.
źródło: NKJP: (waw): Jańskie Zdroje, Nowiny Raciborskie, 2003-07-02
Oskarżyciel, który był stroną sporu, a więc człowiekiem wolnym, mógł jednak na podstawie informacji uzyskanych od niewolnika zażądać, by obwiniony poddał się próbie rozżarzonego żelaza.
źródło: NKJP: Karol Modzelewski: Barbarzyńska Europa, 2004
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
liczba pojedyncza liczba mnoga M. żelazo
żelaza
D. żelaza
żelaz
C. żelazu
żelazom
B. żelazo
żelaza
N. żelazem
żelazami
Ms. żelazie
żelazach
W. żelazo
żelaza
Inne uwagi
Zwykle lp
-
psł. *želězo
Prasłowiańska pożyczka z niejasnego źródła