zębatka

Definicja

techn. element mechaniczny w kształcie koła lub listwy z naciętymi zębami, służący do przenoszenia ruchu obrotowego i siły w mechanizmach zębatych
Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA

Urządzenia i maszyny

budowa urządzeń i maszyn
Połączenia
przednia, tylna zębatka; zębatka motocyklowa, rowerowa

zębatki skrzyni biegów

zębatki do rowerów

uszkodzić, wymienić zębatkę

Piotrek zaczynał od starego roweru z zębatką z przodu. Później dorobił się pieniędzy, których starczyło na nową zębatkę, ale zabrakło na przerzutkę.

źródło: KWJP: Krzysztof Story: Stąd. 150 drzwi pod jednym adresem, 2021

Niemal wszystkie tryby są na właściwych miejscach i kręcą się z odpowiednią prędkością. Czasem między zębatki wpadnie trochę piasku, ale nie zaburza to pracy maszynerii i jej równego rytmu.

źródło: KWJP: Eugeniusz Siekiera: The beast inside, CD-Action, 2019-11-19

Podczas wyścigu zębatki skrzyni biegów stykają się ze sobą nawet 60 milionów razy. Nacisk między zębatkami jest ogromny.

źródło: NKJP: Kierowca zmienia biegi 4000 razy, Dziennik Polski, 2008-10-20

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zębatka	zębatki
D.	zębatki	zębatek

C.	zębatce	zębatkom
B.	zębatkę	zębatki
N.	zębatką	zębatkami
Ms.	zębatce	zębatkach
W.	zębatko	zębatki

Pochodzenie

Zob. ząb

CHRONOLOGIZACJA:

1 połowa XVII w., Bartłomiej Paprocki, Koło rycerskie, w ktorym rozmaite stworzenia rozmowy swe maią, polona.pl
Inne znaczenie: 'gatunek ryby, zębacz'

CHRONOLOGIZACJA POKAŻ WSZYSTKO

Data ostatniej modyfikacji: 18.03.2025