jaśnieć - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

wydawać jasne światło, świecąc samodzielnie lub odbijając blask czegoś

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

kolory i światło

hiperonimy:

świecić

aureola; blask dnia, brzask, słońce, zorza; lampa, lampion, latarnia, neon; kopuła, ołtarz jaśnieje; światełka jaśnieją
jaśnieć miedzią, złotem; blaskiem, łuną, światłem; (rzęsistymi) światłami, światełkami, zorzą
jaśnieć od blasku, od łun; w mroku, w nocy, w półmroku; w słońcu; w świetle (lampy, reflektorów...)
jaśnieć jak słońce, niby słońce
jaśniejący brzask; źródło światła; jaśniejąca pełnia; blacha; jaśniejące słońce; światło

	[...] to zapadałam w półsen, to budziłam się znowu i długo jeszcze widziałam, jak w ciemnej alkowie jaśniało żółte, łagodne światło babcinej lampy stojącej na dużym dębowym stole. źródło: KWSJP: Margit Kaffka: Barwy lata, 1960
	[...] wędrują święci Mikołaje z pękatymi worami podarków, latają wielkoskrzydłe anioły z gwiazdą nad czołem, uganiają się rogate, ogoniaste diabły z widłami, łańcuchami i rózgami, jaśnieją dziesiątkami świeczek strojne drzewka... źródło: KWSJP: Witold Szołginia: Dom pod Żelaznym Lwem, 1989
	Nie zapalając światła usiadł przy biurku. Na ulicy jaśniały latarnie. źródło: KWSJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała, 1962
	[...] wyłania się w swojej nieprzeniknionej tajemnicy Pałac Dożów, z lekka tylko zaczerwieniony, podczas gdy rozległa przestrzeń basenu usiana jest latarniami i lampionami tworzącymi konstelacje niczym gwiazdy jaśniejące na niebie w pogodne letnie noce [...]. źródło: KWSJP: Aldo Palazzeschi: Doża, 1974
	Mury otaczające Atrium Westy, uwieńczone niezliczoną ilością lamp, jaśniały jak wstęgi ogniste. źródło: KWSJP: Teodor Jeske-Choiński: Ostatni Rzymianie, 1958

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	jaśniałem +(e)m jaśniał	jaśniałam +(e)m jaśniała	jaśniałom +(e)m jaśniało	jaśnieliśmy +(e)śmy jaśnieli	jaśniałyśmy +(e)śmy jaśniały
2 os.	jaśniałeś +(e)ś jaśniał	jaśniałaś +(e)ś jaśniała	jaśniałoś +(e)ś jaśniało	jaśnieliście +(e)ście jaśnieli	jaśniałyście +(e)ście jaśniały
3 os.	jaśniał	jaśniała	jaśniało	jaśnieli	jaśniały

bezosobnik: jaśniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę jaśniał będę jaśnieć	będę jaśniała będę jaśnieć	będę jaśniało będę jaśnieć	będziemy jaśnieli będziemy jaśnieć	będziemy jaśniały będziemy jaśnieć
2 os.	będziesz jaśniał będziesz jaśnieć	będziesz jaśniała będziesz jaśnieć	będziesz jaśniało będziesz jaśnieć	będziecie jaśnieli będziecie jaśnieć	będziecie jaśniały będziecie jaśnieć
3 os.	będzie jaśniał będzie jaśnieć	będzie jaśniała będzie jaśnieć	będzie jaśniało będzie jaśnieć	będą jaśnieli będą jaśnieć	będą jaśniały będą jaśnieć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		jaśniejmy
2 os.	jaśniej	jaśniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	jaśniałbym bym jaśniał	jaśniałabym bym jaśniała	jaśniałobym bym jaśniało	jaśnielibyśmy byśmy jaśnieli	jaśniałybyśmy byśmy jaśniały
2 os.	jaśniałbyś byś jaśniał	jaśniałabyś byś jaśniała	jaśniałobyś byś jaśniało	jaśnielibyście byście jaśnieli	jaśniałybyście byście jaśniały
3 os.	jaśniałby by jaśniał	jaśniałaby by jaśniała	jaśniałoby by jaśniało	jaśnieliby by jaśnieli	jaśniałyby by jaśniały

bezosobnik: jaśniano by

bezokolicznik: jaśnieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: jaśniejąc

gerundium: jaśnienie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: jaśniejący

odpowiednik aspektowy: zajaśnieć

Rz _nieżywotny

+

jaśnieć

+

Zob. jasny