świecić - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

3.

błyszczeć w wyniku odbijania światła

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

kolory i światło

Relacje znaczeniowe

synonimy:

lśnić
połyskiwać

Połączenia

czerń świeci; oczy, włosy, źrenice świecą
świecić barwą, blaskiem, kolorem czerwonym, złotem, żółtością; białkami oczu
świecić na niebie
świecić w ciemności, w mroku, w nocy, w półmroku; w podczerwieni, w promieniach słońca, UV, w słońcu
blado, delikatnie, jaskrawo, lekko świecić; świecić bardzo jasno, mocno...
świecący nos, świecące czoło

Cytaty

Każdy polski banknot ma trzy cechy, dzięki którym można odróżnić go od falsyfikatów: znak wodny, wypukłe napisy i elementy świecące w promieniach ultrafioletowych.

źródło: NKJP: Paweł Wrabec: Obserwacje, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1993-11-12

Posiwiałe nagle włosy świeciły w półmroku pałacu zimnym, także bladym światłem.

źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996

Kasztanowce za oknami świecą w słońcu białymi kulami pąków, które za kilka dni rozpękną się zielenią.

źródło: NKJP: Zabytki, zajazdy i królik na sposób babci, Dziennik Polski, 2003-03-15

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	świecę	świecimy
2 os.	świecisz	świecicie
3 os.	świeci	świecą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	świeciłem +(e)m świecił	świeciłam +(e)m świeciła	świeciłom +(e)m świeciło	świeciliśmy +(e)śmy świecili	świeciłyśmy +(e)śmy świeciły
2 os.	świeciłeś +(e)ś świecił	świeciłaś +(e)ś świeciła	świeciłoś +(e)ś świeciło	świeciliście +(e)ście świecili	świeciłyście +(e)ście świeciły
3 os.	świecił	świeciła	świeciło	świecili	świeciły

bezosobnik: świecono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę świecił będę świecić	będę świeciła będę świecić	będę świeciło będę świecić	będziemy świecili będziemy świecić	będziemy świeciły będziemy świecić
2 os.	będziesz świecił będziesz świecić	będziesz świeciła będziesz świecić	będziesz świeciło będziesz świecić	będziecie świecili będziecie świecić	będziecie świeciły będziecie świecić
3 os.	będzie świecił będzie świecić	będzie świeciła będzie świecić	będzie świeciło będzie świecić	będą świecili będą świecić	będą świeciły będą świecić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		świećmy
2 os.	świeć	świećcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	świeciłbym bym świecił	świeciłabym bym świeciła	świeciłobym bym świeciło	świecilibyśmy byśmy świecili	świeciłybyśmy byśmy świeciły
2 os.	świeciłbyś byś świecił	świeciłabyś byś świeciła	świeciłobyś byś świeciło	świecilibyście byście świecili	świeciłybyście byście świeciły
3 os.	świeciłby by świecił	świeciłaby by świeciła	świeciłoby by świeciło	świeciliby by świecili	świeciłyby by świeciły

bezosobnik: świecono by

bezokolicznik: świecić

imiesłów przysłówkowy współczesny: świecąc

gerundium: świecenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	świecenie	świecenia
D.	świecenia	świeceń
C.	świeceniu	świeceniom
B.	świecenie	świecenia
N.	świeceniem	świeceniami
Ms.	świeceniu	świeceniach
W.	świecenie	świecenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: świecący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świecący	świecący	świecący	świecące	świecąca
D.	świecącego	świecącego	świecącego	świecącego	świecącej
C.	świecącemu	świecącemu	świecącemu	świecącemu	świecącej
B.	świecącego	świecącego	świecący	świecące	świecącą
N.	świecącym	świecącym	świecącym	świecącym	świecącą
Ms.	świecącym	świecącym	świecącym	świecącym	świecącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świecący	świecący	świecące	świecące
D.	świecących	świecących	świecących	świecących
C.	świecącym	świecącym	świecącym	świecącym
B.	świecących	świecących	świecących	świecące
N.	świecącymi	świecącymi	świecącymi	świecącymi
Ms.	świecących	świecących	świecących	świecących

Pochodzenie

psł. *světiti, *svěťǫ 'być źródłem światła, świecić'