wykopywać - Wielki słownik języka polskiego PAN

2.

wydobywać ziemię na wierzch, tworząc wgłębienie

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Praca

rodzaje pracy

CZŁOWIEK I TECHNIKA

Budownictwo

czynności związane z budową

CZŁOWIEK I PRZYRODA

Świat zwierząt

zwyczaje i zachowania zwierząt

	synonimy:	kopać
	antonimy:	zakopywać

Połączenia

wykopywać dół, dziurę, grób, kanał, norę, okopy, rów, staw, studnię, tunel, wgłębienie, ziemiankę
wykopywać w glinie, w piasku, w ziemi

Cytaty

Paulinka szła tuż przy granicy wody z łopatką w ręku i co jakiś czas wykopywała w piasku dołek.

źródło: KWSJP: Eugeniusz Kabatc: Śmierć robotnika w hotelu Savoy, 1985

Oprócz paleniska w tym ciasnym wnętrzu wykopywano jeszcze w ziemi jamy na żywność.

źródło: KWSJP: Mirosława Kanwas: Pradzieje dla ciebie (7), Eko. U nas, 2001, nr 9 (20)

Królik jest roślinożerny, żywi się trawami, owocami krzewów oraz płodami rolnymi. Wyrządza on wiele szkód w uprawach ogrodowych, polnych i leśnych. [...] Wykopując liczne nory, odsłania korzenie drzew, które potem wysychają.

źródło: KWSJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1955

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wykopuję	wykopujemy
2 os.	wykopujesz	wykopujecie
3 os.	wykopuje	wykopują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wykopywałem +(e)m wykopywał	wykopywałam +(e)m wykopywała	wykopywałom +(e)m wykopywało	wykopywaliśmy +(e)śmy wykopywali	wykopywałyśmy +(e)śmy wykopywały
2 os.	wykopywałeś +(e)ś wykopywał	wykopywałaś +(e)ś wykopywała	wykopywałoś +(e)ś wykopywało	wykopywaliście +(e)ście wykopywali	wykopywałyście +(e)ście wykopywały
3 os.	wykopywał	wykopywała	wykopywało	wykopywali	wykopywały

bezosobnik: wykopywano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wykopywał będę wykopywać	będę wykopywała będę wykopywać	będę wykopywało będę wykopywać	będziemy wykopywali będziemy wykopywać	będziemy wykopywały będziemy wykopywać
2 os.	będziesz wykopywał będziesz wykopywać	będziesz wykopywała będziesz wykopywać	będziesz wykopywało będziesz wykopywać	będziecie wykopywali będziecie wykopywać	będziecie wykopywały będziecie wykopywać
3 os.	będzie wykopywał będzie wykopywać	będzie wykopywała będzie wykopywać	będzie wykopywało będzie wykopywać	będą wykopywali będą wykopywać	będą wykopywały będą wykopywać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wykopujmy
2 os.	wykopuj	wykopujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wykopywałbym bym wykopywał	wykopywałabym bym wykopywała	wykopywałobym bym wykopywało	wykopywalibyśmy byśmy wykopywali	wykopywałybyśmy byśmy wykopywały
2 os.	wykopywałbyś byś wykopywał	wykopywałabyś byś wykopywała	wykopywałobyś byś wykopywało	wykopywalibyście byście wykopywali	wykopywałybyście byście wykopywały
3 os.	wykopywałby by wykopywał	wykopywałaby by wykopywała	wykopywałoby by wykopywało	wykopywaliby by wykopywali	wykopywałyby by wykopywały

bezosobnik: wykopywano by

bezokolicznik: wykopywać

imiesłów przysłówkowy współczesny:

wykopując

gerundium: wykopywanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wykopywanie	wykopywania
D.	wykopywania	wykopywań
C.	wykopywaniu	wykopywaniom
B.	wykopywanie	wykopywania
N.	wykopywaniem	wykopywaniami
Ms.	wykopywaniu	wykopywaniach
W.	wykopywanie	wykopywania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wykopujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wykopujący	wykopujący	wykopujący	wykopujące	wykopująca
D.	wykopującego	wykopującego	wykopującego	wykopującego	wykopującej
C.	wykopującemu	wykopującemu	wykopującemu	wykopującemu	wykopującej
B.	wykopującego	wykopującego	wykopujący	wykopujące	wykopującą
N.	wykopującym	wykopującym	wykopującym	wykopującym	wykopującą
Ms.	wykopującym	wykopującym	wykopującym	wykopującym	wykopującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wykopujący	wykopujący	wykopujące	wykopujące
D.	wykopujących	wykopujących	wykopujących	wykopujących
C.	wykopującym	wykopującym	wykopującym	wykopującym
B.	wykopujących	wykopujących	wykopujących	wykopujące
N.	wykopującymi	wykopującymi	wykopującymi	wykopującymi
Ms.	wykopujących	wykopujących	wykopujących	wykopujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: wykopywany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wykopywany	wykopywany	wykopywany	wykopywane	wykopywana
D.	wykopywanego	wykopywanego	wykopywanego	wykopywanego	wykopywanej
C.	wykopywanemu	wykopywanemu	wykopywanemu	wykopywanemu	wykopywanej
B.	wykopywanego	wykopywanego	wykopywany	wykopywane	wykopywaną
N.	wykopywanym	wykopywanym	wykopywanym	wykopywanym	wykopywaną
Ms.	wykopywanym	wykopywanym	wykopywanym	wykopywanym	wykopywanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wykopywani	wykopywani	wykopywane	wykopywane
D.	wykopywanych	wykopywanych	wykopywanych	wykopywanych
C.	wykopywanym	wykopywanym	wykopywanym	wykopywanym
B.	wykopywanych	wykopywanych	wykopywanych	wykopywane
N.	wykopywanymi	wykopywanymi	wykopywanymi	wykopywanymi
Ms.	wykopywanych	wykopywanych	wykopywanych	wykopywanych

odpowiednik aspektowy: wykopać

Składnia

Rz_żywotny

+

wykopywać

+

CO

Pochodzenie

Zob. kopać