niemowlę - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

dziecko w okresie od momentu narodzin do czasu, kiedy zaczyna mówić i chodzić, czyli w przybliżeniu do końca pierwszego roku życia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

Bieg życia

narodziny i dzieciństwo

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	bobas bobo dzidzia dzidziuś niemowlak
	hiperonimy:	dziecko

Połączenia

dwumiesięczne, czteromiesięczne, półroczne; maleńkie; zdrowe; ludzkie niemowlę
niemowlę płci męskiej, płci żeńskiej
dziecko i niemowlę; noworodek i niemowlę
matka, rodzice; płacz, wrzaski; śmierć, życie; karmienie, pielęgnacja, przewijanie niemowlęcia; śmiertelność, umieralność; zgony niemowląt
kosmetyki, mleko, mydło, oliwka, pokarm, wyprawka, żywność dla niemowląt
kwilenie niemowlęcia
adoptować; porzucać; karmić, kąpać niemowlę
spać jak niemowlę

Cytaty

	Kobieta źle znosiła ciążę - musiała wyjechać do matki. Wróciła po roku z odchowanym niemowlęciem. źródło: KWSJP: Kazimierz Orłoś: Cudowna melina, 1988
	Nie mieliśmy kłopotów z niemowlęciem, kilkumiesięcznym Dawidem, który całymi dniami beztrosko bawił się w swoim kojcu lub spał w wiklinowej kołysce, natomiast starszy jego braciszek Richard, był nieposkromionym sześcioletnim urwisem [...]. źródło: KWSJP: Ada Wińcza: Opowieści z sawanny i buszu, 1981
	Na samym środku podwórza wysoka kobieta w aksamitnej sukni, wytłaczanej w złote gwiazdki, i w koronkowej chuście kołysała niemowlę na rękach i nuciła cicho. źródło: KWSJP: Julian Stryjkowski: Austeria, 1966
	Dowiedziono, że u niemowląt karmionych piersią rzadziej występuje otyłość. źródło: KWSJP: Helena Ciborowska: Diety w chorobach dzieci, 1996
	Wszyscy brutalnie wyrzuceni z mieszkań, przejęci grozą otaczającego ich okrucieństwa, nie myślący o ubraniu i dobytku, szli unosząc życie. Matki tuliły kwilące niemowlęta, kilkuletnie dzieci kurczowo ciągnęły za ręce młodsze rodzeństwo. źródło: KWSJP: Edward Kołodziejczyk: Tryptyk warszawski, 1984

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	niemowlę	niemowlęta
D.	niemowlęcia	niemowląt
C.	niemowlęciu	niemowlętom
B.	niemowlę	niemowlęta
N.	niemowlęciem	niemowlętami
Ms.	niemowlęciu	niemowlętach
W.	niemowlę	niemowlęta

Pochodzenie

st.pol. niemowię, niemowiątko

Pierwotna postać niemowię od zaprzeczonego czasownika nie mówić z przyrostkiem -ę (< psł. *-ęt-), tworzącym nazwy istot młodych; forma niemowlę prawdopodobnie pod wpływem form wschodniosłowiańskich (Bor); zob. mówić