rozprzestrzeniać się - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

obejmować coraz większy teren lub coraz większą liczbę osobników

[rospszestszeniać sie], pot. [rospszesczszeniać sie], pot. [rospszeszczszeniać sie]

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

jakość i intensywność

synonimy:

rozpowszechniać się

bezrobocie, bunt, konflikt zbrojny, kryzys, rewolucja, strajk, wojna, zagrożenie; dym, ogień, pożar; AIDS, choroba, epidemia, grypa, HIV, nowotwór, wirus, zaraza rozprzestrzenia się; bakterie, drobnoustroje, gatunki czegoś, gryzonie, rośliny, szkodniki rozprzestrzeniają się
rozprzestrzeniać się drogą kropelkową
rozprzestrzeniać się na cały kraj, na całą Polskę, na pobliskie łąki, na sąsiadujące kraje, na świat, na jakieś tereny, na wszystkie kontynenty; na inne komputery, na jakieś urządzenia; na jakimś obszarze, na terenie
rozprzestrzeniać się po Europie, po klatce schodowej, po kraju, po mieszkaniu
rozprzestrzeniać się w całej dzielnicy, w Europie, w mieście, w Polsce, w regionie
rozprzestrzeniać się wśród ludności, wśród mieszkańców

	Żeby ogień nie rozprzestrzeniał się, mieszkańcy wraz ze strażakami tworzyli kordon piachu wokół lasu. źródło: NKJP: Izabela Jarosz: Boją się Bojszowy, Trybuna Śląska, 2003-05-08
	Dąb czerwony szybko rozprzestrzenia się w polskich lasach. źródło: NKJP: Łukasz Łuczaj: Czerwony dąb na polskich monetach, Gazeta Wyborcza, 1995-01-07
	Grypa rozprzestrzenia się głównie drogą kropelkową. źródło: NKJP: R.Nadaj: Szkoły wyludniają się, a szpitale wprowadzają zakazy odwiedzin, Tygodnik Ciechanowski, 2003-03-12
	Jako wybitny lekarz walczył [...] z epidemią dżumy, gdzie stosował zasady higieny i doszedł do wniosku, iż zaraza rozprzestrzenia się za sprawą czegoś na kształt niesionych wiatrem zalążków, przekazywanych sobie wzajem przez ludzi. źródło: NKJP: Andrzej Nowak: Tak rzecze Nostradamus, Przekrój, nr 28/2611, 1995
	Wirus rozprzestrzenia się z alarmującą szybkością i jest bardzo groźny. źródło: NKJP: Pawe: Znowu groźny wirus!, Dziennik Internautów, 2001-09-19

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozprzestrzeniałem się +(e)m się rozprzestrzeniał	rozprzestrzeniałam się +(e)m się rozprzestrzeniała	rozprzestrzeniałom się +(e)m się rozprzestrzeniało	rozprzestrzenialiśmy się +(e)śmy się rozprzestrzeniali	rozprzestrzeniałyśmy się +(e)śmy się rozprzestrzeniały
2 os.	rozprzestrzeniałeś się +(e)ś się rozprzestrzeniał	rozprzestrzeniałaś się +(e)ś się rozprzestrzeniała	rozprzestrzeniałoś się +(e)ś się rozprzestrzeniało	rozprzestrzenialiście się +(e)ście się rozprzestrzeniali	rozprzestrzeniałyście się +(e)ście się rozprzestrzeniały
3 os.	rozprzestrzeniał się	rozprzestrzeniała się	rozprzestrzeniało się	rozprzestrzeniali się	rozprzestrzeniały się

bezosobnik: rozprzestrzeniano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się rozprzestrzeniał będę się rozprzestrzeniać	będę się rozprzestrzeniała będę się rozprzestrzeniać	będę się rozprzestrzeniało będę się rozprzestrzeniać	będziemy się rozprzestrzeniali będziemy się rozprzestrzeniać	będziemy się rozprzestrzeniały będziemy się rozprzestrzeniać
2 os.	będziesz się rozprzestrzeniał będziesz się rozprzestrzeniać	będziesz się rozprzestrzeniała będziesz się rozprzestrzeniać	będziesz się rozprzestrzeniało będziesz się rozprzestrzeniać	będziecie się rozprzestrzeniali będziecie się rozprzestrzeniać	będziecie się rozprzestrzeniały będziecie się rozprzestrzeniać
3 os.	będzie się rozprzestrzeniał będzie się rozprzestrzeniać	będzie się rozprzestrzeniała będzie się rozprzestrzeniać	będzie się rozprzestrzeniało będzie się rozprzestrzeniać	będą się rozprzestrzeniali będą się rozprzestrzeniać	będą się rozprzestrzeniały będą się rozprzestrzeniać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozprzestrzeniajmy się
2 os.	rozprzestrzeniaj się	rozprzestrzeniajcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozprzestrzeniałbym się bym się rozprzestrzeniał	rozprzestrzeniałabym się bym się rozprzestrzeniała	rozprzestrzeniałobym się bym się rozprzestrzeniało	rozprzestrzenialibyśmy się byśmy się rozprzestrzeniali	rozprzestrzeniałybyśmy się byśmy się rozprzestrzeniały
2 os.	rozprzestrzeniałbyś się byś się rozprzestrzeniał	rozprzestrzeniałabyś się byś się rozprzestrzeniała	rozprzestrzeniałobyś się byś się rozprzestrzeniało	rozprzestrzenialibyście się byście się rozprzestrzeniali	rozprzestrzeniałybyście się byście się rozprzestrzeniały
3 os.	rozprzestrzeniałby się by się rozprzestrzeniał	rozprzestrzeniałaby się by się rozprzestrzeniała	rozprzestrzeniałoby się by się rozprzestrzeniało	rozprzestrzenialiby się by się rozprzestrzeniali	rozprzestrzeniałyby się by się rozprzestrzeniały

bezosobnik: rozprzestrzeniano by się

bezokolicznik: rozprzestrzeniać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozprzestrzeniając się

gerundium: rozprzestrzenianie się

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozprzestrzeniający się

odpowiednik aspektowy: rozprzestrzenić się

Rz_nieżywotny

+

rozprzestrzeniać się

+

(GDZIE) + (JAK)

Zob. przestrzeń