-
6.
o emocjach lub cechach charakteru: przejawiać się w spojrzeniu -
[patszeć] lub pot. [paczszeć]
-
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Stany psychiczne człowieka
zachowania emocjonalne -
- diabeł, odwaga, spryt, szaleństwo, szczerość komuś z oczu patrzy
- dobrze, uczciwie komuś z oczu patrzy
-
Innemu bym nie zdradził, ale wyście przecie szlachta, z uczciwego rodu i uczciwie wam z oczu patrzy.
źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
- No, jak się miewasz, przyjacielu? - zapytała Janka. - Jakoś smutnie ci dziś z oczu patrzy; powiedzże, co ci się stało i jakiej chcesz pomocy?
źródło: NKJP: Hanna Kostyrko (zebr.): Klechdy domowe, 1960
Wyście młodzian urodziwy, szlachetnego oblicza, wypisz wymaluj święty Sebastian na obrazie. A tamtemu z oczu patrzało, że wykolejeniec.
źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. patrzę
patrzymy
2 os. patrzysz
patrzycie
3 os. patrzy
patrzą
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. patrzałem
+(e)m patrzał
patrzałam
+(e)m patrzała
patrzałom
+(e)m patrzało
patrzeliśmy
+(e)śmy patrzeli
patrzałyśmy
+(e)śmy patrzały
2 os. patrzałeś
+(e)ś patrzał
patrzałaś
+(e)ś patrzała
patrzałoś
+(e)ś patrzało
patrzeliście
+(e)ście patrzeli
patrzałyście
+(e)ście patrzały
3 os. patrzał
patrzała
patrzało
patrzeli
patrzały
bezosobnik: patrzano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę patrzał
będę patrzeć
będę patrzała
będę patrzeć
będę patrzało
będę patrzeć
będziemy patrzeli
będziemy patrzeć
będziemy patrzały
będziemy patrzeć
2 os. będziesz patrzał
będziesz patrzeć
będziesz patrzała
będziesz patrzeć
będziesz patrzało
będziesz patrzeć
będziecie patrzeli
będziecie patrzeć
będziecie patrzały
będziecie patrzeć
3 os. będzie patrzał
będzie patrzeć
będzie patrzała
będzie patrzeć
będzie patrzało
będzie patrzeć
będą patrzeli
będą patrzeć
będą patrzały
będą patrzeć
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. patrzmy
2 os. patrz
patrzcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. patrzałbym
bym patrzał
patrzałabym
bym patrzała
patrzałobym
bym patrzało
patrzelibyśmy
byśmy patrzeli
patrzałybyśmy
byśmy patrzały
2 os. patrzałbyś
byś patrzał
patrzałabyś
byś patrzała
patrzałobyś
byś patrzało
patrzelibyście
byście patrzeli
patrzałybyście
byście patrzały
3 os. patrzałby
by patrzał
patrzałaby
by patrzała
patrzałoby
by patrzało
patrzeliby
by patrzeli
patrzałyby
by patrzały
bezosobnik: patrzano by
bezokolicznik: patrzeć
imiesłów przysłówkowy współczesny: patrząc
gerundium: patrzenie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. patrzenie
patrzenia
D. patrzenia
patrzeń
C. patrzeniu
patrzeniom
B. patrzenie
patrzenia
N. patrzeniem
patrzeniami
Ms. patrzeniu
patrzeniach
W. patrzenie
patrzenia
imiesłów przymiotnikowy czynny: patrzący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. patrzący
patrzący
patrzący
patrzące
patrząca
D. patrzącego
patrzącego
patrzącego
patrzącego
patrzącej
C. patrzącemu
patrzącemu
patrzącemu
patrzącemu
patrzącej
B. patrzącego
patrzącego
patrzący
patrzące
patrzącą
N. patrzącym
patrzącym
patrzącym
patrzącym
patrzącą
Ms. patrzącym
patrzącym
patrzącym
patrzącym
patrzącej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. patrzący
patrzący
patrzące
patrzące
D. patrzących
patrzących
patrzących
patrzących
C. patrzącym
patrzącym
patrzącym
patrzącym
B. patrzących
patrzących
patrzących
patrzące
N. patrzącymi
patrzącymi
patrzącymi
patrzącymi
Ms. patrzących
patrzących
patrzących
patrzących
-
Rznieżywotny + patrzeć + KOMU + z CZEGOØ + patrzeć + KOMU + z CZEGO + (że ZDANIE) -
psł. *patriti 'kierować wzrok na coś, spoglądać, patrzeć, wypatrywać czegoś; dbać o coś, troszczyć się; przynosić korzyść, należeć do kogoś'
Pierwotne znaczenie psł. *patriti to prawdopodobnie 'dawać pożywienie, karmę, paszę, karmić, hodować', z tego potem 'zaopatrywać, dbać o coś, doglądać czegoś, kogoś, z tego zaś 'kierować wzrok na coś, na kogoś, patrzeć, wypatrywać' (Bor); dawną formą polskiego bezokolicznika było patrzyć