rozpostrzeć - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

książk. rozłożyć na całą długość coś, co było dotąd zwinięte, poskładane lub czego elementy do siebie przylegały

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości przestrzeni

ułożenie względem siebie

synonimy:

otworzyć
rozłożyć
roztworzyć
rozwinąć

Podrzucona w górę gęś rozpostarła skrzydła i machając nimi w powietrzu, spadła ciężko na głowy zgromadzonych pod amboną ludzi.

źródło: NKJP: Gracjan Bojar-Fijałkowski: O zbójcach z Góry Chełmskiej i inne legendy o Koszalinie, 2006

Kobieta leży na rozpostartym płaszczu kąpielowym naga, opalając się w słońcu.

źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 1975

Musiało rzęsiście padać w czasie mego snu, bo wielkie żagle rozpostarto dla ochrony nad szkunerem.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Biały Jaguar, 1980

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpostarłem +(e)m rozpostarł	rozpostarłam +(e)m rozpostarła	rozpostarłom +(e)m rozpostarło	rozpostarliśmy +(e)śmy rozpostarli	rozpostarłyśmy +(e)śmy rozpostarły
2 os.	rozpostarłeś +(e)ś rozpostarł	rozpostarłaś +(e)ś rozpostarła	rozpostarłoś +(e)ś rozpostarło	rozpostarliście +(e)ście rozpostarli	rozpostarłyście +(e)ście rozpostarły
3 os.	rozpostarł	rozpostarła	rozpostarło	rozpostarli	rozpostarły

bezosobnik: rozpostarto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozpostrzyjmy
2 os.	rozpostrzyj	rozpostrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpostarłbym bym rozpostarł	rozpostarłabym bym rozpostarła	rozpostarłobym bym rozpostarło	rozpostarlibyśmy byśmy rozpostarli	rozpostarłybyśmy byśmy rozpostarły
2 os.	rozpostarłbyś byś rozpostarł	rozpostarłabyś byś rozpostarła	rozpostarłobyś byś rozpostarło	rozpostarlibyście byście rozpostarli	rozpostarłybyście byście rozpostarły
3 os.	rozpostarłby by rozpostarł	rozpostarłaby by rozpostarła	rozpostarłoby by rozpostarło	rozpostarliby by rozpostarli	rozpostarłyby by rozpostarły

bezosobnik: rozpostarto by

bezokolicznik: rozpostrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozpostarłszy

gerundium: rozpostarcie

rodzaj gramatyczny: dk

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozpostarty

odpowiednik aspektowy: rozpościerać

+

rozpostrzeć

+

CO

st.pol. postrzeć 'rozłożyć, rozesłać'

z psł. *sterti, stьrǫ 'rozpościerać, rozciągać, rozkładać'