pękać

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

5. o normach

  • 5.

    przestawać istnieć lub funkcjonować
  • KATEGORIE FIZYCZNE

    Cechy i właściwości materii

    jakość i intensywność

    • ustrój, system pęka; normy, zasady pękają
  • Skoro rozpadowi ulega pedagogika, to wraz z nią pękają dotychczasowe sposoby wychowywania dzieci, kierowania młodzieżą.

    źródło: NKJP: Jerzy Adamski: Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana, 2000

    Pękały okowy starego porządku.

    źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z Celulozy, 1973

    Żelazna kurtyna pękała na chwilę, z wielkiego kartonu [...] unosiła się najpierw ta szczególna, daleka, nierealna naftalinowo-mydlana woń Zachodu, a potem wysypywały się skarby.

    źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Excentrycy, 2007

    Niełatwo jednak otwarcie przyznać się przed sobą do porażki, zakwestionować to, co wcześniej kosztowało wiele zabiegów i mogło być przedmiotem dumy. [...] Kiedy jednak ból nabrzmiewa, tamy pękają.

    źródło: NKJP: Jolanta Sokół-Jedlińska: Duchowość na co dzień, 2004

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. pękam
    pękamy
    2 os. pękasz
    pękacie
    3 os. pęka
    pękają

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. pękałem
    +(e)m pękał
    pękałam
    +(e)m pękała
    pękałom
    +(e)m pękało
    pękaliśmy
    +(e)śmy pękali
    pękałyśmy
    +(e)śmy pękały
    2 os. pękałeś
    +(e)ś pękał
    pękałaś
    +(e)ś pękała
    pękałoś
    +(e)ś pękało
    pękaliście
    +(e)ście pękali
    pękałyście
    +(e)ście pękały
    3 os. pękał
    pękała
    pękało
    pękali
    pękały

    bezosobnik: pękano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę pękał
    będę pękać
    będę pękała
    będę pękać
    będę pękało
    będę pękać
    będziemy pękali
    będziemy pękać
    będziemy pękały
    będziemy pękać
    2 os. będziesz pękał
    będziesz pękać
    będziesz pękała
    będziesz pękać
    będziesz pękało
    będziesz pękać
    będziecie pękali
    będziecie pękać
    będziecie pękały
    będziecie pękać
    3 os. będzie pękał
    będzie pękać
    będzie pękała
    będzie pękać
    będzie pękało
    będzie pękać
    będą pękali
    będą pękać
    będą pękały
    będą pękać

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. pękajmy
    2 os. pękaj
    pękajcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. pękałbym
    bym pękał
    pękałabym
    bym pękała
    pękałobym
    bym pękało
    pękalibyśmy
    byśmy pękali
    pękałybyśmy
    byśmy pękały
    2 os. pękałbyś
    byś pękał
    pękałabyś
    byś pękała
    pękałobyś
    byś pękało
    pękalibyście
    byście pękali
    pękałybyście
    byście pękały
    3 os. pękałby
    by pękał
    pękałaby
    by pękała
    pękałoby
    by pękało
    pękaliby
    by pękali
    pękałyby
    by pękały

    bezosobnik: pękano by

    bezokolicznik: pękać

    imiesłów przysłówkowy współczesny: pękając

    gerundium: pękanie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: pękający

    odpowiednik aspektowy: pęknąć

  • Rznieżywotny + pękać + bez ograniczeń
  • psł. *pǫkati / *pukati 'pękać z trzaskiem, trzaskać, trzeszczeć'

    Czasownik prasłowiański pochodzenia dźwiękonaśladowczego